Oudaen is een klassieker: Een stadskasteel midden in Utrecht | De Utrechtse Internet Courant Oudaen is een klassieker: Een stadskasteel midden in Utrecht | De Utrechtse Internet Courant

Oudaen is een klassieker: Een stadskasteel midden in Utrecht

Oudaen is een klassieker: Een stadskasteel midden in Utrecht
Stadskasteel Oudaen aan de Oudegracht. Archiefbeeld Oudaen
In het centrum van Utrecht staat een heus stadskasteel uit 1296, Oudaen. Toch lopen iedere dag mensen het 2000 m2 grote pand met kantelen en torenkamer voorbij zonder het op te merken. “Wat daar allemaal gebeurt, wil je niet weten”, zegt mede-eigenaar Peter Elzendoorn lachend. “Er zijn hier vele relaties ontstaan en huwelijksaanzoeken gedaan. Vorige week ging er nog iemand op z’n knieën!”

In het centrum van Utrecht staat een heus stadskasteel uit 1296, Oudaen. Toch lopen iedere dag mensen het 2000 m2 grote pand met kantelen en torenkamer voorbij zonder het op te merken. “Wat daar allemaal gebeurt, wil je niet weten”, zegt mede-eigenaar Peter Elzendoorn lachend. “Er zijn hier vele relaties ontstaan en huwelijksaanzoeken gedaan. Vorige week ging er nog iemand op z’n knieën!”

Van de buitenkant valt Oudaen misschien wat minder op, maar binnen kun je niet om de karakteristieken van het kasteel heen. Op de begane grond huist Het Proeflokaal, een zeven meter hoge zaal die vroeger diende als de Ridderzaal. De vloer bestaat nog steeds uit antieke vierkante tegeltjes, massieve houten balken dragen het plafond en de gasten zitten op oude houten stoelen. Aan de muur verbeeldt een immens schilderij de ‘Vrede van Utrecht’. Het werd vervaardigd voor de viering van de Vrede van Utrecht in 2013 en hangt nu in Oudaen, omdat de belangrijke Franse gezant Melchior de Polignac in het pand sliep tijdens de onderhandelingen in 1713. Het grand-café zit afgeladen vol, het geroezemoes en het getinkel van de borden en glazen klinkt tijdloos: als je je ogen sluit, kun je je zo voorstellen dat je een paar honderd jaar terug in de tijd bent.

Versterkt middeleeuws huis

De bouw van het stadskasteel begon in 1276 in opdracht van de heer van Zoudenbalch, een van de Utrechtse stadsbestuurders. In die tijd begonnen rijke families met het bouwen van grote, weerbare huizen van steen aan de Oudegracht. Alleen rijke families konden het zich veroorloven in een stenen gebouw te gaan wonen, bijna alle andere huizen bestonden uit hout en leem, bedekt met een rieten dak. In 1395 kwam het versterkte middeleeuwse huis in het bezit van de heer Dirck van Houdaen, waar het kasteel zijn naam aan dankt.

De Ridderzaal diende ten tijde van het bejaardentehuis als eetzaal.
De Ridderzaal diende ten tijde van het bejaardentehuis als eetzaal

Halverwege de achttiende eeuw werd het pand verkocht aan de Hervormde Gemeente. Vanaf dat moment diende Oudaen twee eeuwen langs als bejaardentehuis, met name voor arme mensen. Uiteindelijk kreeg het pand na een jarenlange restauratie in 1987 een horecabestemming. Sinds 2003 is Oudaen in handen van Peter Elzendoorn en zijn compagnon Ireen Ophof. “Ik liep hier toen al zo’n tien jaar rond”, vertelt Elzendoorn. Hij kende het pand op z’n duimpje, elke spijker in de muur. “Ik wist wat de gebreken van het pand waren, maar zeker ook wat de pluspunten waren.” Als pluspunt noemt hij de unieke uitstraling van het pand, die een breed publiek aantrekt: jongeren, studenten, werkenden en ouderen. “Er wordt hier getrouwd, maar ook vergaderd.” Het pand groeit met de tijd mee. Elzendoorn, lachend: “Tijdens de crisis werd er minder getrouwd en meer gedronken.”

Tijdens de crisis werd er minder getrouwd en meer gedronken

Verbetering door verandering

Een monumentaal pand heeft soms gebreken. “Je kunt niet zomaar een muur weghalen omdat je een open keuken wilt, of het plafond wilt witten. Maar dat hoeft ook niet”, zegt Elzendoorn trots, “er zit al genoeg karakter in dit pand.” Het is er groot: een rondleiding door het stadskasteel komt langs het grand-café, een restaurant, vier vergader- en feestzalen en een theater. In het weekend spelen daar veel amateurgezelschappen. “Ik vind het leuk dat de zaal gebruikt wordt, daar is hij tenslotte voor, dus we vragen geen huur. Wel vragen we de gasten om na de voorstelling een drankje te komen drinken aan de bar.”

Als Elzendoorn door het pand loopt, blijkt hij inderdaad elk hoekje en elke traptrede te kennen: “Kijk, deze traptrede is uit 1300. Die niet, die is later gerestaureerd.” Er komt veel onderhoud kijken bij zo’n oud pand: “Het is een continu proces van bijhouden en renoveren. Maar dat is juist leuk, door de juiste veranderingen wordt het alleen maar beter.” Elzendoorn is de nuchterheid zelve en wil bij de tijd blijven. Toen hij begon, heeft hij de zware gordijnen die voor de ramen hingen weggehaald. “Ik heb ze er allemaal afgerukt, het moest wat losser. De bediening draagt ook geen strikjes meer. Je wilt geen pinguïn naast je tafel hebben staan, maar iemand met een leuke babbel.”

Mede-eigenaar Peter Elzendoorn
Mede-eigenaar Peter Elzendoorn

Om de processen te kunnen optimaliseren staat Elzendoorn het liefst ‘op de vloer’. “Anders zit je alleen maar met cijfers achter de pc. Nu zie ik hoe de cappuccino’s worden gemaakt, hoe de lunch wordt geserveerd.” Hij is vaak te vinden achter de bar, maar het liefst helpt hij met de afwas. “Blik op oneindig, verstand op nul en dan die afwas er doorheen rammen. Dat is mooi joh, wij proberen zo snel mogelijk alles af te wassen om die koks gek te maken”, zegt hij lachend.  

Eigen bierbrouwerij

Er schuilt een grote organisatie achter Oudaen. Elzendoorn leidt samen met Ireen Ophof zo’n zestig mensen. Volgens Elzendoorn gaat dat goed, omdat hij een strenge ondernemer kan zijn: “Alles moet op dezelfde manier, anders wordt het een zooitje.” Een succesfactor is dat ze consequent blijven in kwaliteit. “Je moet tijdens de crisis niet opeens goedkopere entrecote gaan gebruiken.” Wat Oudaen naast het karakteristieke pand uniek maakt, is de bierbrouwerij in de kelder. Daar wordt jaarlijks zo’n 70.000 liter bier gebrouwen die alleen in Oudaen gedronken kan worden. Vanuit de tanks pompt het bier rechtstreeks omhoog naar de taps op de bar. Verser ga je het ergens anders niet snel krijgen.

De leukste dagen maakt Elzendoorn mee tijdens het Smartlappenfestival, hij is een rasechte Utrechter. Sinds een aantal jaar organiseert Elzendoorn samen met Fred Besselse van café De Potdeksel het Smartlappenfestival. Op vrijdag staat de band Pure Ellende traditiegetrouw in Oudaen. “Dan gaat het hier wel los”, zegt Elzendoorn. “Die gasten gaan uit hun plaat en het publiek staat op de tafels. Daar kan ik van genieten.”

Dit artikel verscheen eerder in onze DUIC Krant:

2 Reacties

Reageren
  1. Johan

    Tasty Tales, een uit de hand gelopen hobbyproject van een stel Utrechtse film/tv makers, maakte een mooie korte film over de brouwerij: http://www.tastytales.tv/beer/brouwerij-oudaen/

  2. Maartje

    Knapste afwasser van Utrecht…?

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).