Het enige asfaltkunstwerk in Nederland, in 1955 ontworpen door kunstenaar Jan Boon op het Herderplein in Utrecht, wordt gereconstrueerd. Het zwart/wit patroon van dier- en plantmotieven wordt op dit moment afgebroken en daarna opnieuw aangebracht. Tegelijkertijd wordt het plein ingericht als opvangplek voor regenwater bij extreme buien.
Het Herderplein is in 1955 door architect Antonio Salvatore en beeldend kunstenaar Jan Boon ontworpen. Naoorlogse voorbeelden van beeldende kunst die geïntegreerd is in de architectuur zijn in Utrecht zeldzaam. Daarom vindt de gemeente de locatie erg waardevol.
Wederopbouw
Het zogenoemde wederopbouwkunstwerk is uniek in zijn soort. Dit vanwege het gebruik van asfalt als nieuw materiaal voor kunst, doordat het kunstwerk als plein ook echt te gebruiken is, door het formaat en omdat het zo ingebed en geïntegreerd is in zijn omgeving. Bijzonder is ook dat de hele omgeving nog authentiek is. De aangrenzende architectuur is nog volledig intact. Dat zorgt voor een authentiek stadsbeeld uit de wederopbouwtijd.
Het erfgoed uit de wederopbouwtijd wordt inmiddels erg gewaardeerd. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed vindt net als de gemeente dat het Herderplein van grote waarde is en beschermd moet worden. Mede daarom is het plein sinds 2017 een gemeentelijk monument. De beslissing om een werk te behouden terwijl dat alleen kan door het te reconstrueren, wordt niet vaak gemaakt. Maar het doet volgens de gemeente recht aan het ‘unieke karakter’ van dit kunstwerk.
De gemeente schrijft in een persverklaring: “Deze beslissing onderstreept het belang dat gemeente Utrecht aan haar erfgoed en aan haar kunstcollectie voor de openbare ruimte hecht. Die collectie bestaat al meer dan een halve eeuw en dit werk is een belangrijke vertegenwoordiger uit de beginperiode (jaren 50).”
Reconstructie?
Voor de reconstructie heeft de gemeente gekeken naar verschillende aspecten van het kunstwerk en de omgeving, zoals wat de bedoeling van de kunstenaar was en welke materialen er oorspronkelijk gebruikt zijn. Kunstenaar Jan Boon vond het belangrijk dat kinderen fijn en goed konden spelen op een egaal plein. Daarom deed de gemeente onderzoek naar materialen die lijken op de materialen die de kunstenaar gebruikte, én waar je goed op kunt spelen.
Ook vond de kunstenaar het belangrijk dat het grafische patroon in zwart-wit goed te zien was. Het zwart-wit contrast, zoals dat op de oude foto’s te zien is, komt na de reconstructie weer terug.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Waterplein
Tot ongeveer half oktober is op de bouwhekken rond het Herderplein historisch fotomateriaal en informatie te zien. Daarop is ook te zien hoe Utrecht tegelijk met de reconstructie het plein groener en klimaatbestendiger maakt. Hiervoor krijgt gemeente Utrecht een financiële bijdrage van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en een Rijkssubsidie vanuit het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie.
Het Herderplein wordt het eerste waterplein van Utrecht: bij extreme regen vangt het plein regenwater op. Dit regenwater loopt via een infiltratieriool langzaam de bodem is.
Er komen speelfonteinen aan de rand van het plein waarin kinderen in de zomer kunnen spelen. Deze nieuwe waterspeelplek aan de rand van het plein is ook een verwijzing naar de vroegere spelfuncties. In het verleden kon het verdiepte plein op zomerse dagen onder water worden gezet als spetterbadje voor de kinderen uit de wijk. In de winter werd er geschaatst.
De verwachting is dat het plein op 19 november klaar is.
9 Reacties
ReagerenRolschaatsen ging voor geen meter door dat groffe witte asfalt
En elders lees ik dat de gemeente utrecht bezuinigd op het weghalen van graffiti en hier is wel geld voor. En gaat dit net zo’n succes worden als het onzichtbare mozaik kunstwerk op het Vredenburg waar ik weet niet hoeveel utrechts belastinggeld aan verspild is.
Ik ben heel benieuwd naar het waterplein. Ik vraag me af hoe vaak het plein onder water gaat staan. Is het alleen tijdens stortbuien in de zomer of ook een groot deel van de winter. Na een paar nachtjes vorst zou het wel leuk zijn als er vrij snel geschaatst kan worden
Leuk dat er eens wat gebeurt met het Herderplein, maar de ambitie mag véél verder reiken dan het opnieuw bestraten van een droevig leeg terrein.
Utrecht heeft veel te weinig pleinen die uitnodigen om te recreëren. We zullen nooit een Rome worden, waar kinderen op pleintjes rond een oude fontein spelen en oudjes schaken onder een olijfboom. Maar voor zover er nog pleinen zijn in Utrecht, wordt er schrikbarend slecht voor gezorgd.
Trek mensen uit de buurt naar een plein door het faciliteren van de juiste horeca, geef ruimte voor activiteiten (nee, niet alleen maar speciaalbierfestivals), en laat de buurt samenkomen. De omgeving Herderplein leent zich hier perfect voor: dit kan het levendige stuk van Oog in Al worden, waar de omgeving van het park saai en dorps is.
We willen allemaal meer cohesie en minder individualisme, maar zie nou hoe ellendig zo’n Herderplein erbij ligt. Vergeleken met de huidige situatie is hier een groot flatgebouw neerzetten nog een zinvoller invulling.
Oh ja, pijnlijk geheimpje nog: in dat kunstwerk is geen hond geïnteresseerd. Als de ondergrond weer vlak is en er kan een boekenmarkt of een muziekmiddag worden georganiseerd, is dat prima. Maar in een matige en vooral lelijke buurt als deze zou de focus volgens mij niet op het restaureren van een kunstwerk moeten liggen, maar op het daadwerkelijk verbeteren van het leefgenot. Een gouden zadel maakt van een ezel nog geen paard, zullen we maar zeggen. Maar je kunt de ezel wel met wat liefde behandelen.
Een cursus eigentijdse geschiedenis zou goed besteed zijn aan deze respondenten !!
Kijk, zo kan het dus ook…een mooi en duidelijk zichtbaar kunstwerk op de grond. Zoiets had ik me ook voorgesteld, toe de plannen over een kunstwerk op het Vreeburg bekend werden. Maar wat een triest en flets, en bovenal duur kunstwerk werd het. De plannen waren prachtig, maar de uitvoering liet zeer te wensen over. Had men dat niet al kunnen zien, toen de eerste vierkante meters van het Vreeburg-klunswerk klaar waren?
Ik ben in ieder geval heel blij, dat het Herderplein-kunstwerk gerestaureerd word. Het kan zijn, dat niemand hierin interesse heeft. Men vond bijvoorbeeld de Eiffeltoren erg lelijk, toen deze pas gebouwd was. Nu is het de lieveling van velen. Zo is het met veel kunst gegaan. Dus wie weet…
Heel goed dat dit kunstwerk wordt gerestaureerd!
Jan Boon was een belangrijk kunstenaar en Vormgever. Antonio Salvatore een belangrijke architect. Bovendien kan het Herderplein een beetje verfraaiing wel gebruiken.
@Hetty en @Rinke Doornekamp ik ben het helemaal met jullie eens , Misschien ook ‘n leuk leer project voor leerling kunstenaars om mee te helpen , en ik hoop dat het ijs bestendig uitgevoerd gaat worden , zodat er mogelijk s’Winters weer ge schaats kan worden op het plein , zoals vroeger ook wel gedaan werd …..