Het zal de meeste van u niet zijn ontgaan, dit jaar is het honderd jaar geleden dat de revolutionaire kunststroming De Stijl werd opgericht. Dit wordt in het hele land gevierd met een reeks van tentoonstellingen. In dit kader werd jongst leden vrijdag in het Centraal Museum de tentoonstelling ‘Rietvelds meesterwerk: Leve De Stijl!’ geopend. Voor de duidelijkheid: met Rietvelds meesterwerk wordt het Rietveld Schröderhuis bedoeld.

De meubelen (allemaal meesterwerken) van Gerrit Rietveld (1888-1964) zijn al vele malen in Utrecht tentoongesteld. Het accent ligt in deze tentoonstelling niet op de meubels, maar op het iconische Rietveld Schröderhuis dat in 1924 werd opgeleverd en sinds 2000 op de UNESCO werelderfgoedlijst staat. Het Rietveld/Schröderhuis kan echter niet los worden gezien van de meubelen en in het bijzonder van de blauw/rode stoel die Rietveld in 1917 ontwierp. Mevrouw Schröder zei daarover: ‘in de stoel kon je het huis al zien ontstaan’.

Stelt u zich eens voor, Utrecht 1924, er reden nog paardentrams en de schillenboer kwam nog langs de deuren. En ergens aan de rand van de stad is een huis gebouwd dat zijn weerga in de architectuurgeschiedenis niet kent. De Utrechtse bevolking schudt het hoofd, dit is toch geen architectuur! Terwijl het huis in alle Europese landen de krantenkoppen haalt, zoals de expositie laat zien, is er in geen enkele Utrechtse krant een regel aan gewijd. De samensteller van deze tentoonstelling, Natalie Dubois, heeft tevergeefs uren zitten spitten in Utrechtse krantenarchieven.

De relatie tussen Truus Schröder en Gerrit Rietveld wordt in deze tentoonstelling ruim belicht. Ze vormden een bijzondere twee-eenheid deze, in wezen verschillende, mensen hadden ook veel overeenkomsten. Truus kwam uit een welvarend katholiek milieu, Gerrit kende een streng gereformeerde achtergrond, maar beiden namen daarvan bewust afstand. Zij zochten naar het nieuwe, naar het ‘moderne’. Vanuit dat zoeken naar vrijheid en een nieuwe wereld is het Rietveld Schröderhuis ontstaan.

Wat bracht Rietveld tot het bouwen van dit huis? Deze tentoonstelling probeert hierop het antwoord te geven. Rietvelds entourage in die jaren zoals de kunstenaars Theo van Doesburg, Willem van Leusden, Sybold van Ravesteijn en natuurlijk de denkbeelden van Truus Schröder over leven, opvoeden en wonen zijn van cruciaal belang geweest bij het tot stand komen van dit iconische huis. Ook zijn contacten met het tijdschrift De Stijl dat in 1917 door Theo van Doesburg werd uitgegeven heeft ongetwijfeld een bijdrage geleverd. Het Rietveld Schröderhuis aan de Prins Hendriklaan maakt de idealen van De Stijl ruimtelijk zichtbaar. Het is het eerste huis ter wereld dat gebouwd werd volgens de strenge principes van De Stijl. Voor architecten en ontwerpers over de hele wereld is het nog steeds een inspiratiebron.

Natalie Dubois heeft een mooie en overzichtelijke tentoonstelling gemaakt. Foto’s, brieven, ontwerptekeningen, schetsjes en maquettes geven een mooi beeld van de ontwikkeling die Rietveld heeft gemaakt van meubelmaker tot architect en zo Utrecht heeft verrijkt met architectuur van wereldklasse.

Voor informatie over en openingstijden van deze tentoonstelling die tot 11 juni 2017 duurt: centraalmuseum.nl