De Romeinen zijn terug in Nederland. Maar helaas moeten ze Utrecht dit jaar een beetje links laten liggen. Terwijl in de rest van Nederland komende week overal activiteiten in het teken van de Romeinen staan, zijn de Utrechtse Romeinse attracties in Fort Vechten en Leidsche Rijn helaas nog niet geschikt voor de ontvangst van bezoekers. Alleen op het Domplein is wat Romeinse activiteit te ervaren komende dagen.

Ook het bonte Romeinse gezelschap – paarden, re-enactors en een replica van een Romeinse reiswagen – dat komende week langs de limes trekt, doet Utrecht niet aan, maar reist van Wijk bij Duurstede gelijk door naar Woerden. Jammer! Want met die limes, daar heb ik wel wat mee. Eén van mijn eerste blogs voor DUIC ging over mijn hardlooprondje, zigzaggend in en uit het Romeinse Rijk, langs diverse grenspalen die de limes markeren. En ik ben die grenslijn altijd fascinerend blijven vinden. Net als de Romeinse aanwezigheid in ons land. Een cultuur die zo ver af lijkt te staan van de onze, maar waarvan de restanten op tal van plekken onder handbereik te bewonderen zijn.

Wijnbouw
En dan die fascinerende onderzoekskwesties die het af en toe oproept. Neem nu mijn eigen onderzoek: hebben de Romeinen hier nu wel of niet wijngaarden aangelegd? Sommigen zeggen: de legioenen hadden dorst, dus waren er wijngaarden in het achterland, om te voorzien in de wijnbehoefte. Voor Duitsland is dit aan te tonen, daar zijn tal van pershuizen en andere wijnmaakfaciliteiten gevonden uit de Romeinse tijd. Voor onze streken ligt dat toch wat anders. In Limburg zijn ze ervan overtuigd dat het mogelijk is geweest, maar echte bewijzen zijn nog nooit gevonden: geen druivenpitten, geen pershuizen, geen vergistingsbakken. Een klein amulet met de kop van Bacchus, een zogenaamd oscillum, gevonden in Schaarbeek bij Brussel is momenteel het meest noordelijke ‘bewijs’ dat ik heb kunnen achterhalen. (Wat natuurlijk niets zegt, ik kan nog een boel gemist hebben.) Zo’n amulet werd aan een touwtje aan een boom of wijnrank gehangen, en verzekerde de omgeving van een goede oogst.

Zelf ben ik meer geneigd mijn geloof in die vele schepen te stellen die er de afgelopen jaren, vooral in onze provincie, zijn gevonden: aanvoer van wijn uit andere wijngebieden, waaronder die langs de Rijn in Duitsland, is veel waarschijnlijker dan grootschalige commerciële wijnbouw. Maar dat is voor een andere publicatie, te zijnertijd.

Unesco Werelderfgoedlijst
Terug naar de limes: deze grens van het Romeinse Rijk is hoe je het ook went of keert een bijzonder stuk erfgoed. In Groot-Britannië en Duitsland staat hij al jaren op de Unesco Werelderfgoedlijst, maar in Nederland is er nog relatief weinig aandacht voor. En daar wil die genoemde Romeinenweek graag verandering in brengen. Van Amsterdam tot Nijmegen, van Leeuwarden tot Aardenburg: door het hele land worden activiteiten georganiseerd om het publiek kennis te laten maken met ons Romeinse verleden. In Utrecht kun je daarvoor zoals gezegd vooral in Wijk bij Duurstede en Woerden terecht. Verder doet Domunder mee, en zijn er rondwandelingen door Ester Smit. En laten we hopen dat ook Utrecht volgend jaar op volle sterkte aanwezig is!

Meer over de Romeinenweek en de Limesreis op www.romeinenweek.nl