In de 20e eeuw waren er verschillende fotografen actief in Utrecht. Maar niemand bracht Utrecht zo treffend in beeld als de fotograaf F.F. van der Werf. Het Utrechts Archief opent op 19 november een tentoonstelling over deze markante fotograaf en bespreekt in DUIC alvast een paar van zijn meest opzienbarende foto’s. Vandaag: een car crash uit de jaren ’30 op de Oudegracht.

Wat gebeurt er?

Twee auto’s botsen op elkaar op de Oudegracht, ter hoogte van de Jacobibrug. De aangereden auto is een echte bijzonderheid, aldus autojournalist Jeroen Booij. ‘De rechterauto is Jaguar SS2 Coupe, ik schat uit ongeveer 1935. SS stond voor Swallow Sidecars, de firma waaruit Jaguar voortkwam.’ En dit maakt het auto-ongeluk meteen een zeer kostbare. Booij: ‘Zo’n auto kostte in die tijd 6.520 gulden – daar kon je een mooi huis van kopen.’

Wat maakt deze foto verder zo bijzonder?

De foto is een mooi tijdsbeeld van de jaren ’30 in Utrecht. Auto’s mochten toen namelijk nog overal in Utrecht rijden, maar men was daar duidelijk niet helemaal aan gewend. Victor Lansink, fotospecialist bij Het Utrechts Archief: ‘Met de groeiende productie van auto’s zie je het verschijnsel verkeersongeluk dan ook steeds vaker.’

Utrechtse kentekens en verkeersveiligheid

En de foto laat nog iets anders zien: namelijk hoe het kentekensysteem toen ter tijd was geregeld. Iedere provincie kreeg een letter (de ‘L’ was voor Utrecht) met daarachter het nummer van de zoveelste auto-registratie. Dat systeem liep natuurlijk al gauw op zijn eind. In de jaren vijftig kwam er daarom een combinatie met letters en cijfers. Booij: ‘Daarnaast kwamen er natuurlijk steeds meer auto’s bij, daarom moest er ook wel iets aan de veiligheidseisen gebeuren. In deze tijd stonden agenten nog op kruispunten met een fluitje in de mond.’

F.F. van der Werf als nieuwsfotograaf

Van der Werf gold als een van de belangrijkste nieuwsfotografen in Utrecht. Regelmatig werd hij op pad gestuurd om verslag te doen van gebeurtenissen. Werd deze foto dan ook geschoten in opdracht van de krant? Lansink: ‘Nieuwsfotografie stond toen nog in de kinderschoenen en we weten niet zeker of hij hier toevallig in de buurt was of dat hij werd opgeroepen. Maar we weten wel dat deze foto een hele vroege nieuwsfoto was. En je ziet hier in duidelijk terug dat hij een bijzonder gevoel had voor timing en het vinden van een goed standpunt. Daar stond hij ook om bekend.’

Bijzondere fotograaf

Van der Werf kon vooral goed mooie lichtsituaties, komische taferelen en interessante persoonlijkheden in beeld brengen. Daar haalde hij soms halsbrekende toeren voor uit: zo fotografeerde hij eens, ondanks zijn hoogtevrees, op 110 meter hoogte werklieden die de windwijzer op de Domtoren schoonmaakten. Zij moesten Van der Werf uiteindelijk zelf naar beneden dragen.

Meer zien? Kom dan naar de tentoonstelling Utrecht in beeld. Foto’s van F.F. van der Werf van Het Utrechts Archief.