In de luwte van de grote filmproducenten is Memphis Film & Television, zoals dit Utrechtse bedrijf voluit heet, al bijna dertig jaar actief in de internationale film en televisiewereld. Op de 35^e editie van het Nederlands Film Festival (NFF) dat jl. woensdag van start ging zijn maar liefst vier, door Memphis geproduceerde, films te zien. Tijd voor een nadere kennismaking.

Memphis werd in 1992 opgericht door Cécile van Eijk en Sherman de Jesus, in het dagelijks leven naast de zakelijke besognes ook levenspartners. Sherman de Jesus was in 1980 medeoprichter van het NFF en de eerste vijf jaar van het bestaan ook festivaldirecteur. Vanuit het niets bouwde hij met Jos Stelling, Wim Verstappen en anderen het NFF uit tot het grootste evenement dat Nederland kent. Het was Wim Verstappen die de naam ‘Gouden Kalf’ bedacht voor de, nu, bekendste prijs van Nederland.

Memphis Films heeft tal van films en documentaires gemaakt die er toe doen. De taken van de twee partners zijn strikt gescheiden en dat is maar goed ook, Cécile van Eijk is verantwoordelijk voor de zakelijke kant en ziet erop toe dat de idealistisch ingestelde Sherman, die naast producer ook scenarioschrijver en filmer is, het financiële boekje niet te buiten gaat. Dat lukte haar ook bij de productie van de documentaire ‘De geest van de werf’ in 1997. De film was een ode aan zijn overleden vriend en co-producer Jos Withagen en een ware liefdesverklaring aan de Utrechtse Oudegracht waarvoor eigenlijk geen geld was. Gelukkig is de documentaire er gekomen, het is een bijna vergeten parel die iedere Utrechter zou moeten zien. Die eer is nu aan RTV Utrecht!

Een van de Memphis films die deze week onder regie van Sherman de Jesus zijn Utrechtse première beleeft is een documentaire over de Zero-kunstenaar Henk Peeters (1925-2013). Je zou het een deel van een drieluik kunnen noemen want eerder maakte Memphis documentaires over Jan Henderikse (Alles is licht) en Jan Schoonhoven (Beambte18977). Beiden, net als Peeters, lid van de Zerobeweging waar ook de kunstenaar Armando deel van uitmaakte. Het was een internationale kunstbeweging met actieve leden in Duitsland, Frankrijk, België, Italië en zelfs Japan, die bestond van 1958 tot 1966. Zero ontstond doordat een jonge groep kunstenaars zich wilde losmaken van de negatieve sfeer die was blijven hangen na de tweede wereldoorlog. Met een grenzeloos optimisme en idealisme vormden zij een beweging die de kunst, zo weten we nu, blijvend veranderd heeft. In de jaren vijftig/zestig was het een verguisde (internationale) kunststroming die vernietigende perskritieken kreeg, maar nu wordt gekend en herkend. Voor Zerokunst wordt tegenwoordig een hoge prijs betaald.                                                 Mede door de documentaires van Sherman de Jesus heeft de Zerobeweging (een verdiende) erkenning gekregen.

De belangstelling voor de Zerobeweging kreeg Sherman de Jesus eind jaren zestig toen hij op zijn geboorte-eiland Curaçao Jan Henderikse leerde kennen. Sherman raakte in de ban van diens kunst. Ze werden vrienden en dat resulteerde jaren later in een eerste documentaire over de Zerobeweging met Jan Hendrikse in de hoofdrol. Later volgde een documentaire over Jan Schoonhoven, misschien wel het belangrijkste lid van de Nederlandse Zerobeweging. Sherman de Jesus werd vooral geboeid door het idealisme en vriendschap die tijdens het bestaan van de beweging ontstond. Hoewel er vrijwel niets werd verkocht en dus niets verdiend behielden de leden hun bezieling en vooral ook hun gevoel voor humor.

En nu is er dan de film ‘De Zero revolutie, Henk Peeters’. Henk Peeters was de grote animator en onvermoeibare kracht van de beweging, hij verzorgde de schaarse exposities en was de aimabele verbinding tussen de kunstenaars met hun ego’s. Ik mocht de film zien en ik moet zeggen dat het werkelijk een prachtig document is geworden, de film toont unieke oude beeldfragmenten die worden afgewisseld met recente interviews met Peeters. Toen het licht na afloop aanging had ik het gevoel dat ik ook krijg als ik de laatste pagina van een goed boek omsla; jammer, het had wel langer mogen zijn!

Op dit moment is er een grote tentoonstelling met Internationale Zerokunst in het Stedelijk Museum in Amsterdam die tot 8 november 2015 is te zien.

De film ‘De Zero Revolutie, Henk Peeters’ wordt op maandag 28 september om 14.00 uur vertoond in filmtheater Hoogt 1.

Marcel Gieling