Huis Van Ravesteyn – vlakbij het Rietveld-Schröderhuis aan de Prins Hendriklaan – sluit eind deze week de museumdeuren. Zondag 21 december kan iedereen, gratis en zonder ticket, nog één laatste keer een bezoek brengen aan het knappe staaltje architectuur van Utrechter Sybold van Ravesteyn. Beheerder Vereniging Hendrick de Keyser Monumenten heeft een nieuwe bestemming voor het pand gevonden. 

Het huis in Utrecht-Oost blijft eigendom van Hendrick de Keyser, maar het wordt een huurwoning. “Zo blijft het huis bewoond en goed onderhouden, en dragen de inkomsten bij aan behoud van al onze monumenten”, aldus de vereniging.

Huis Van Ravesteyn is sinds 1996 in bezit van Vereniging Hendrick de Keyser Monumenten. Deze vereniging behoudt historische huizen en hun interieur door het hele land, zoals Huis Barnaart in Haarlem en Huis Van Eysinga in Leeuwarden. De vereniging heeft naar eigen zeggen jarenlang hard gewerkt om hun museumhuizen erkende Nederlandse musea te laten worden.

Alle elf panden zijn onder de loep genomen in een traject rond de toelating van museumhuizen tot het Museumregister Nederland. Het proces duurde meerdere jaren en vroeg volgens een woordvoerder van Hendrick de Keyser “om veel kennis, onderzoek en zorgvuldige afwegingen”.

Er werd bijvoorbeeld gekeken welke panden de meest complete ervaring bieden en of werd voldaan aan museale eisen als collectiebeheer en toegankelijkheid. De vereniging heeft uiteindelijk een keuze gemaakt om zes museumhuizen te registreren als officieel museum.

Onvoldoende bezoekers

Huis Van Ravesteyn hoort daar niet bij. Reden daarvoor is volgens de woordvoerder dat het museum onvoldoende bezoekers trok. “Ter vergelijk: Huis Bartolotti in Amsterdam en Villa Rams Woerthe in Steenwijk trokken ruim 4 á 5 keer zoveel bezoekers op jaarbasis als Huis van Ravesteyn”, aldus de woordvoerder. “Het aantal was helaas niet genoeg om het huis financieel gezond te houden.” Andere museumhuizen die sluiten zijn Huis Bonck in Hoorn en Huis De Quack in Den Haag.

Tekst loopt door onder afbeelding

De vereniging noemt de sluiting “heel jammer” en benadrukt dat dit vooral voor betrokken vrijwilligers en medewerkers van Hendrick de Keyser een teleurstelling is. “Het liefst richten we natuurlijk een schijnwerper op al onze huizen en openen we alle deuren voor publiek, maar om onze collectie toekomstbestendig te houden is het noodzakelijk om keuzes te maken. De druk op inkomsten is in de hele culturele sector en bij musea voelbaar, en dat gold ook voor dit huis”, verklaart de vereniging.

Toch blijft het Utrechtse pand onderdeel van de collectie. Het is vanaf 22 december beschikbaar voor verhuur voor liefhebbers van monumentaal wonen.

Nog één keer open huis

De vrijwilligers van Huis Van Ravesteyn zijn in het najaar op de hoogte gebracht van het besluit. “In die gesprekken was teleurstelling, maar ook begrip, en werd de liefde van onze vrijwilligers voor ‘hun huis’ nog eens benadrukt. Mensen zien dat we als vereniging soms moeilijke keuzes moeten maken om honderden monumenten goed te kunnen blijven onderhouden”, zegt de vereniging.

Tekst loopt door onder afbeelding

Op het verzoek van DUIC om een vrijwilliger te spreken, geeft Hendrik de Keyser aan dat dit niet mogelijk is. “We kiezen ervoor om alle communicatie rond de nieuwe bestemming van Huis van Ravesteyn via één centraal aanspreekpunt te laten lopen”, zegt de woordvoerder hierover.

Tot eind deze week is het museumhuis nog voor publiek toegankelijk. Daarna zullen architectuurliefhebbers het met de foto’s moeten doen. Hendrik de Keyser zegt hierover: “De afgelopen jaren hebben we iedereen de kans gegeven om het huis te bezoeken. Iedereen die daarin geïnteresseerd was, heeft die mogelijkheid gekregen en kan dat nog doen tot en met 21 december 2025.”

Op deze allerlaatste dag is iedereen welkom om gratis door het huis te wandelen en alle kamers te bekijken.

Wie was Sybold van Ravesteyn?

De Utrechtse spoorwegarchitect Sybold van Ravesteyn leefde van 1889 tot 1983. Naast Huis van Ravesteyn, dat Sybold van Ravesteyn in 1932 in Utrecht voor zijn gezin ontwierp, was hij ook de architect van een voorloper van Station Utrecht Centraal. “Dit station is inmiddels weer gesloopt”, aldus de woordvoerder.

Zijn specialisme was het construeren in staal en beton. Aangemoedigd door zijn vrouw ontwierp hij zeer vooruitstrevende houten en stalen meubels. In de jaren twintig ontstonden zijn contacten met Gerrit Rietveld en J.J.P. Oud, medestanders in de avant-garde van de moderne beweging. Het Rietveld-Schröderhuis staat ook aan de Prins Hendriklaan.

Met zijn meubelen en een reeks opdrachten voor de spoorwegen in staal, beton en glas, waaronder diverse seinhuizen, vestigde Van Ravesteyn in deze tijd zijn naam als een van de belangrijkste ontwerpers van het Nieuwe Bouwen (1920-1960).

Tekst loopt door onder afbeelding

In de jaren dertig was Van Ravesteyn ook een van de meest controversiële architecten onder vakgenoten. Hij experimenteerde met een vrijere, minder dogmatisch functionele vormgeving, introduceerde golvende lijnen en ornamenten en kwam tot een sierlijk, expressief functionalisme.

Zijn eigen huis is een voorbeeld van zijn overgang van strenge nieuwe zakelijkheid naar een vrijere vormgeving. Daarmee werd zijn ontwerp tegelijk een tegenhanger van het Rietveld-Schröderhuis, waarin juist kaarsrechte lijnen worden gebruikt.