Utrecht is rijk aan vele kunstenaars. Kunstkenner Marcel Gieling heeft jarenlang een kunsthandel gehad in Utrecht en schrijft voor DUIC portretten van deze makers.
Pinky Messchaert hakt niet in steen of hout, ook giet zij geen beelden in brons. Liever bouwt zij beelden op, vanuit het niets. Met gevonden en verzamelde, veelal ijzeren materialen, bouwt zij prachtige sculpturen.
Deze Utrechtse kunstenaar kwam in 1974 vanuit Amsterdam naar Utrecht om aan een studie aan de Hogeschool voor de Kunsten (HKU) te beginnen. Zij werd in 1956 in Sukabumi, Indonesië geboren. Haar Indonesische vader was apotheker en werd door de Koninklijke Maatschappij ter Bevordering de Phamarcie (KNMP) naar Indonesië gezonden. Pinky is na een oudere broer het tweede kind in het gezin, dat later wordt uitgebreid met een jonger zusje. In 1958 komt het gezin terug in Nederland en gaat in Amsterdam wonen.
Pinky kwam met hooggespannen verwachtingen naar de HKU, maar werd al snel teleurgesteld. Zij verwachtte niet alleen een vormgevende ontwikkeling door te maken, maar ook technieken en vaardigheden te leren die het mogelijk maken een beeld of object ook te kunnen realiseren. Ontwerpen is een ding, maar het ontwerp maken is ook iets. Aan dat laatste aspect werd tijdens haar studie aan de academie nauwelijks aandacht gegeven. “Hoe kan ik mijn ideeën verbeelden als ik de basistechnieken niet beheers?”, vraagt zij met regelmaat aan haar docenten. Met die basistechnieken bedoelt zij lassen, solderen, verbindingen in hout maken en zagen. Met hulp van de werkplaats assistent en anderen maakt zij zich die technieken eigen.
(tekst gaat verder onder afbeelding)
Het is 1979 als zij de academie met een diploma op zak verlaat. Ze is dan 23 jaar oud. Dan mag je je kunstenaar noemen, maar hoe werkt dat? Ook aan dat aspect werd destijds aan de HKU geen aandacht gegeven. In die tijd bestond de Beeldend Kunstenaars Regeling (BKR). Kunstenaars van 25 jaar en ouder kunnen daarvan gebruik maken door in ruil voor kunstwerken een inkomen genereren. Als Pinky 25 wordt kan ook zij gebruik maken van deze aantrekkelijke regeling. De door BKR-commissie aangekochte kunst werd door de betreffende gemeente verspreid onder semi-overheidsgebouwen zoals scholen en publieke gebouwen.
Na enkele buitenlandse studiereizen en veel museumbezoek betrekt zij in 1981 een woning annex atelier in de Hamburgerstraat 34. Haar eerste sculpturen maakt zij van hout, maar al snel voegt ze daar ijzeren elementen aan toe. Ze merkt dat het werken met ijzer en zijn constructieve mogelijkheden haar een grotere creatieve vrijheid geeft. Het werken met ijzer geeft haar een gevoel van vrijheid en plezier.
Het doet haar denken aan de meccanodoos waarmee zij in haar jeugd speelde en allerlei fantasie installaties bouwde. In haar atelier stapelen oude ijzeren voorwerpen zich op. Oude motoronderdelen, knalpijpen, een gedeukte benzinetank, een verroeste hark et cetera. Bedenk het en het ligt er. Pinky bezoekt sloperijen op zoek naar bruikbaar materiaal voor haar sculpturen. Ze krijgt een getraind oog, ze is kritisch en zeker niet alles wat roest komt door haar strenge selectie! In haar atelier is het altijd een gepuzzel, voor een beeld vormt krijgt. Het is een cyclus van veel handelingen. Er komt een slijptol aan te pas en een bolhamer en vijl. Dan wordt er gelast en/of gesoldeerd, het is een intensieve fase waarin de kunstenaar zoek naar een balans tussen essentie, vorm en uitvoering.
Hoewel zij voor zichzelf heel goed weet wat ze wil en kan, is zij naar de buitenwereld onzeker. Ze durft daarom niet goed te exposeren. Haar atelierwoning in de Hamburgerstraat is een voormalig winkelpand en heeft een grote etalage. Het duurt tot 1992 voor zij haar eerste sculptuur in haar mooie etalage plaatst. Nu drie decennia later is deze etalage een begrip geworden. Veel buurtbewoners, maar ook forensen op weg naar werk en moeders met kinderen op weg naar school, genieten dagelijks van het werk dat in de etalage staat. De ijzeren sculpturen die Messchaert opbouwt refereren vaak naar de dierenwereld, een roestige zeis wordt een zwanenvleugel en een riek de poten van een spin. Zij noemt zichzelf geen beeldhouwer maar een beeldopbouwer. Zij is zeker niet de enige kunstenaar die met oude materialen werkt, maar met haar creativiteit en ongebreidelde fantasie speelt zij zonder enige twijfel mee in de eredivisie van Europese beeldopbouwers.
In 2019 verscheen een oeuvre boek over haar werk. Bekijk hier meer van het werk van Messchaert.
Marcel Gieling
21 Reacties
ReagerenZe maakt prachtig werk!Gergekd loop ik door de Herenztraat,Hamburgerstraat.Elke keer ben verrast door haar werk.
Vriendelijk groet HELENE van H
Essentie van haar leven, ontroerende weergave van het zoeken naar een eigen expressie van een kunstenaar. Dank Marcel Gieling voor het fijnzinnig oog.
Prachtig werk van Pinky, iedere keer weer verrassend waar ze mee komt! Zeker als je, zoals ik, meestal de onderdelen herkent waarmee ze werkt. Veel oude auto en brommer onderdelen.
Leuk jouw aandacht Marcel. Ik heb haar een keer gesproken, te bescheiden…
JA JA JA. Dit is dé reden om een ommetje te maken via de Hamburgerstraat.
En o ja, blijf bescheiden en onzeker. Waarschijnlijk zijn dat de golven van uw creativiteit.
Ik vind het doodzonde dat deze mevrouw met gerecyclede rommel werkt, want dat ze zeer getalenteerd is dat ziet een blinde die 1 blik op haar werken werpt (zie het zeepaard en de gazelle bijvoorbeeld) denk ik ook nog wel. De kwaliteit is er…
Wat de meesten waarschijnlijk echter ook zullen zien is dat haar dwangmatige obsessie met het verwerken van bestaande half-vergane objecten en vormen in haar werken enorm ten koste gaat van de kwaliteit en potentie van de werken. Het remt haar af…
Persoonlijk vind ik het een tikje zonde. Het is een beetje alsof je een briljante Ferrari ontwerper bent die er vrijwillig voor kiest om in plaats van de allermooiste Ferrari’s te ontwerpen om ze vervolgens uit top-materialen te maken, maar gaat kijken hoe je een redelijk ontwerp kunt krijgen…door (kundig, dat dan weer wel) wat schrootauto’s aan elkaar te gaan lassen. Why? Ik begrijp het niet.
Waarom het eens niet met een prachtig vers glanzend stuk koper of RVS proberen, Pinky? Of een edelmetaal? Waarom toch die ingetogen bescheidenheid? Haal er eens echt het maximale uit (ga echt los!) en laat je leiden door het bedachte ontwerp zelf in plaats van hoe je objecten kunt verwerken om tot een object te komen. Degradeer dat materiaal tot slaaf van die (briljante) geest, in plaats van je geest als slaaf van het materiaal…
Het is nu 7/10. Ik denk dat het 10/10 kan zijn. Stel je dat zeepaard toch eens verder afgeslankt en meer heroïsch expressief voor in schitterend nieuw fonkelend koper….Wow!
Geweldige kunst van een geweldige kunstenares. Nu weet ik, wie er achter die prachtige sculpturen zit, die in het venster in de Hamburgerstraat te zien zijn. En tot mijn verrassing heeft ze ook een prachtige slak gemaakt, mijn lievelingsdier. Wow, in een woord prachtig. Zelf maak ik ook wel eens slakken en paddenstoelen uit andere voorwerpen, en dat geeft veel voldoening. De gerecyclede rommel, zoals Scherpschutter het basismateriaal van deze kunstenares noemt, maakt het mijns inziens extra mooie en ook leuke kunst. Maar ja, smaken verschillen, en dat mag ook. Anders hadden we wellicht allemaal nazaten van Rembrandt als kunstenaars.
@ Scherpschutter. Dat ze met gerecycelde spullen werkt en deze met heel veel creativiteit tot iets mooit maakt, maakte haar juist uniek in haar kunst. Jammer is dat anderen het dan gaan naapen vanwege de groene gedachte, terwijl ze haar briljante creativiteit niet bezitten. Tegenwoordig kan je dergelijke artikelen kopen in interieurwinkels, made in China staat dan op.
Als ze met duurdere materialen zou gaan werken, wordt haar kunst voor heel weinig mensen betaalbaar. Uiteindelijk komt er dan het risico dat ze beperkt gaat worden in haar ongelooflijke creativiteit. Deze kunstenares moet gekoesterd worden, ze heeft een erg zeldzaam talent!
@Koel Hoofd 30/3/2020 – 16:53
“Als ze met duurdere materialen zou gaan werken, wordt haar kunst voor heel weinig mensen betaalbaar”
Wat wil je als kunstenaar? Voor eeuwig blijven hangen in de grauwe middelmaat van het zompige riekende kunstmoeras der Utrechtse cultuursector (tevreden zijn met een vijfje of zesje), of je enorme potentie benutten, alles en iedereen overvleugelen en de geschiedenis in gaan als 1 der groten….(gaan voor de 10)?
Persoonlijk denk ik dat als mevrouw (al dan niet stiekem) droomt van optie twee dat ze wel next-level zal moeten gaan met haar werk..Het meeste dat ze produceert is heel aardig (met de kanttekening dat ik persoonlijk de dierenwerken vele malen beter dan haar abstracte werk vind), maar ook simpelweg niet goed genoeg voor een plek in de geschiedenis. Daarvoor zal het design compromisloos centraal moeten staan, niet de toevallig beschikbare tweedehands troep die je voor handen krijgt, hetgeen ten koste gaat van het design..
Maar goed. Onder de streep moet mevrouw uiteraard bovenal lekker doen wat ze zelf leuk vindt en zich geen moer van mijn aangeboren aversie tegen talentverspilling aantrekken. 😉
Ik ben heel erg nieuwsgierig naar de talenten van deze scherpschutter.
@Marcel 31/3/2020 – 10:01
Waar moet ik beginnen, Marcel? Ik maak een killer chili con carne, kan nog steeds een aardig balletje hooghouden, ben een buitengewoon kundige neuspeuteraar en excelleer vooral op sociaal vlak.
Mocht het niet geheel duidelijk zijn, de ‘gerecycleerde rommel’ is juist van grote toegevoegde waarde. Je kunt gerecycleerde rommel ook omschrijven als doorleefd materiaal, getekend en verrijkt met de historie van de tand des tijds, jarenlang zorgvuldig beschilderd met de onontkoombare kwast van verval. Een voorstel om een gloednieuwe plaat glanzend koper of RVS te gebruiken, moet hopelijk of waarschijnlijk als sarcasme dan wel belediging worden opgevat.
Beste SS, ken je deze al: ‘In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister .’ ?
Het gebruikte materiaal is de uitdaging. Onbeperkte materiaalkeuze leidt vaak tot megalomanie en leidt af van de essentie.
BdV 31/3/2020 – 12:34
Het gaat natuurlijk vooral om de reden waarom ik voorstel met nieuwe materialen te werken, en die reden is het beste gevat in de zin “laat de briljante geest geen slaaf van het materiaal zijn, maar het materiaal slaaf van de briljante geest”. Inherent aan de werkwijze van mevrouw is immers dat ze gebruikte objecten (met vaste dimensie etc etc) moet laten aansluiten op haar ontwerp. Dit gaat ten koste van het ontwerp als zodanig. Per definitie…
Zou je het proces omdraaien: eerst het ontwerp en het ontwerp vervolgens compromisloos vervaardigen uit materiaal, dan hoef je geen concessies te doen ten aanzien van design, zoals proporties, vormgeving, afmetingen etc etc.
Als Ferrari de meest ultieme auto probeert te maken dan lassen ze tenslotte ook niet eerst 30 onderdelen van schrootauto’s aan elkaar in de hoop in de buurt van de schets van de ontwerper te komen… Natuurlijk niet! Men neemt het ontwerp in de puurste en zuiverste vorm en vervolgens vertolken de materialen geen andere functie dan het realiseren van het briljante ontwerp van de designer….
De werkwijze van mevrouw leidt onherroepelijk tot kwaliteitsconcessies in het eindresultaat. De prachtige gazelle die- of het schitterende zeepaard dat in haar hoofd vorm kreeg voordat ze begon met bouwen, zal nooit zo mooi in de praktijk worden als hij tussen haar oren was, omdat mevrouw toevallig niet het juiste weggeworpen stuk schroot in handen kreeg….Het is concessie op concessie stapelen, met een eindresultaat dat vermoedelijk zelden op de visie lijkt.
Mevrouw maakt nu al hele mooie stukken. Het zouden echter fenomenale stukken kunnen zijn! De potentie wordt niet benut door haar werkwijze en materiaalkeuze. De werkelijke schoonheid van de stukken die in haar geest opgesloten zitten, zal met deze werkwijze echter voor altijd verborgen blijven voor de buitenwereld…
En dat is een bloody shame natuurlijk! Want nu kijken wij naar ‘zeventjes’ die ‘tienen’ hadden kunnen zijn. En als je zoiets gezien hebt dan kun je het helaas ook niet meer ontzien….
Zo, de twee meest talentloze nitwits, die de godganse dag de tijd hebben (#hoe dan?), al jaren lang, om hier de ene na de andere zure reacties te typen, moeten weer eens even commentaar hebben op iemand.
Maar goed dat jullie werkloos thuis zitten. Is er gelukkig op plekken waar echt gewerkt wordt ruimte voor de echte talenten en de leuke mensen.
Picasso begon er al mee in 1942 de beroemde Stierenkop .
De werkelijke schoonheid van de stukken zit niet in haar hoofd opgesloten maar juist in de uitdaging om dat wat in je hoofd zit in materiaal te verwerkelijken. Ieder (!) materiaal heeft dan zijn uitdaging en dat is een deel van de essentie.
Maar ja, als een Ferrari je referentiekader is zal veel moois je ontgaan.
De mooiste Picasso’s en Rembrandts zijn niet de grote schilderijen maar de kleine pentekeningen.
@Scherpschutter, ik vrees dat het je ontgaat wat Pinky juist wil laten zien.
@ jeweetwel
1. (Heel) veel mensen vinden Ferrari’s niet mooi, maar potsierlijk, protserig, patserig. Deze mensen hebben niet de ambitie er 1 te willen bezitten of te willen ontwerpen. Italiaans product ook. Ziet er gelikt uit, maar technisch vaak wat op aan te merken en je hebt er ook verder weinig aan. Gemaakt om snel te rijden, wat zo goed als nergens kan en mag. Belabberde wegligging op wegdekken zoals ze in de praktijk zijn. Wegen zijn geen biljartlakens in de praktijk.
2. Niet ieder mens heeft de ambitie om “de beste” gevonden te willen worden. Dan gaat het alleen om de bevestiging van een populariteitswedstrijd. Heel veel andere mensen kunnen waardering voor zichzelf of voor hun werk ook uit zichzelf halen en hebben meer aan kwalitatieve (inhoudelijke) waardering dan kwantitatieve (populariteit).
Het streven om steeds beter te worden, wat beter ook moge zijn, zit hem vooral in de doelen die men zichzelf oplegd. Voor veel mensen is er simpelweg veel meer in het leven dan ” de beste” (vaak ten koste vam anderen) willen zijn; of veel geld te moeten willen verdienen. Die halen waardering ergens anders vandaan. Liefde staat bij veel, heel erg veel mensen op 1. Liefde voor:….. (en dat is bij iedereen vrij en anders in te vullen.)
3. Misschien wil deze kunstenaar niet de geschiedenisboeken in en in lijstjes bovenaan staan, als deze door oppervlakkige mensen worden samengesteld.
4. Beauty lies in the eye of the….
Waarom per se de noodzaak om commentaar te leveren op een kunstenaar waar je weinig mee hebt? Je kunt ook gewoon niets zeggen. Het voor je houden. Het voegt niet superveel toe namelijk.
Heel graag loop ik door de Hamburgerstraat om een blik (woordspeling) te werpen op de etalage van deze kunstenaar. Ze plaatst steeds één beeld en ik hoop iedere keer dat er weer een ander staat. Het is namelijk een stil genot om naar haar verstilde sculpturen te kijken. Jammer voor de ‘scherpschutter’ dat hij dat niet ziet. Het zegt mij iets over zijn smaak, die heb je of niet. Hij heeft het niett en dat is vooral jammer voor hem.
@BdV 1/4/2020 – 11:07
Dat is goed mogelijk. Of u ziet een betekenis die voor uw wel waarde heeft en voor mij niet. Dat kan natuurlijk ook.
@Lianne 1/4/2020 – 14:40
U begrijp mij verkeerd. Ik vind haar werken erg mooi om te zien. Echter, wat ik ook zie is hoeveel mooier ze nog hadden kunnen zijn. En dat ziet u denk ik niet.
@Antony 1/4/2020 – 11:29
1. Vast en zeker dat u wel kunt begrijpen dat het niet om Ferrari als zodanig ging. Daar ben ik van overtuigd.
2. Weer een open deur, maar natuurlijk heeft u daar gelijk in. Het is dan ook een persoonlijke tekortkoming van mij dat ik slecht tegen talentverspilling kan en mensen die de lat laag in het leven leggen.
3. Misschien. Misschien niet. Wie weet. Geen idee wat u hier nu mee wil zeggen.
4. Ja. Alweer zo’n open deur.
Verder heeft ook u het totaal niet begrepen. Ik vind de werken van deze mevrouw erg mooi. Ik denk alleen dat de werken nog veel mooier zouden kunnen zijn als ze niet zou werken met gerecycelde zooi. Waarom heeft iedereen toch zo’n moeite met een afwijkende mening? Ik kan er niet bij met mijn verstand…