Utrecht kent vele kunstenaars. Kunstkenner en auteur Marcel Gieling heeft jarenlang een kunsthandel gehad in Utrecht en schrijft voor DUIC-portretten over deze makers.

Joyce Overheul neemt niets voor lief, aan alles wat ze maakt gaat een lang onderzoek vooraf. Bijvoorbeeld: Het ‘waarom’ de broekzakken in een herenbroek groter zijn dan die in een vrouwenbroek. Het levert een interessant historisch verhaal op. Ze sluit haar onderzoek af met een prachtige tas, die zij maakt van 53583(!) glazen kralen. Hierover straks meer.

Joyce Overheul, geboren in 1989 in Den Bosch, groeit op met haar vader, moeder en een jonger zusje. Haar vader heeft een kantoorbaan bij een baggerbedrijf en haar moeder is werkzaam in het onderwijs. Het is voor Joyce dan ook onduidelijk waar haar artistieke genen gezocht moeten worden. Na haar middelbare schoolopleiding begint ze in 2008 aan een vierjarige opleiding ‘Fine Arts’ aan de Hoge School voor de Kunsten (HKU) in Utrecht. Ze sluit haar studie af in 2012 met daarbij een, in hetzelfde jaar gevolgde, masteropleiding.

Knuffels

Met die bagage stapt ze de grote wereld van de kunsten in. In financieel opzicht heeft zij een voorsprong op menig ander afgestudeerde. Al tijdens haar studie maakt zij een website waarop zij door haarzelf gemaakte haakpatronen voor het maken van knuffels aanbiedt. Tot haar eigen verbazing verkoopt zij die tot op heden zo goed dat het haar in staat stelt in volledige vrijheid haar beroep als onderzoekend kunstenaar uit te oefenen.

In haar zeer uiteenlopende kunstuitingen spelen politieke thema’s en vrouwenrechten een belangrijke rol – in mijn inleiding noemde ik haar onderzoek naar het verschil in dames- en herenbroekzakken. Haar onderzoek voerde terug naar de vroege zeventiende eeuw toen vrouwen een beurs droegen. Dat is de opmaat geweest voor de moderne vrouwenhandtas van nu. Nog steeds zijn de broekzakken in vrouwenkleding (te) klein. Enige emancipatie op dit gebied hebben de modeontwerpers nog niet doorgevoerd!

Tekst gaat verder onder afbeelding

Er zijn tal van intrigerende projecten waarin de Utrechtse kunstenaar onderzoek verricht voordat het eindproduct een gezicht krijgt. Neem nou haar project Dr. Pill; Joyce vraagt aan bekenden en onbekenden haar een pil met bijsluiter te sturen die door de afzenders wordt gebruikt. Ze analyseert 180 pillen waaruit zij een pil maakt die alle problemen oplost. Natuurlijk is deze pil dodelijk want anders zou die niet alle problemen oplossen! Er wordt een heuse placebo van gemaakt. Het is een spel, ze zoekt grenzen op tussen alledaagse realiteit en kunst.

Amerika

Een bijzonder project waarmee de kunstenaar zichzelf op de kaart zet zijn portretten gemaakt van lichtgevende radioactieve horlogewijzertjes. Het verhaal hierachter begint in Amerika. In het begin van de vorige eeuw beschilderden vrouwen de horlogewijzers met giftige verf. Dat deden zij met een klein penseeltje. Van hun leidinggevenden moesten zij de haren van het penseeltje na ieder wijzertje in hun mond tot een puntje draaien. De verf op het volgende wijzertje kon dan sneller worden aangebracht. Dat verhoogde de productie.

Na verloop van tijd toonden enkele vrouwen symptomen van vergiftiging. Het duurde niet lang voordat de oorzaak hiervan werd ontdekt: de verf. Het werd duidelijk dat de fabrieksleiding al wist dat de gebruikte verf giftig was. Als een postuum eerbetoon aan deze vrouwen verzamelde Joyce 2500 van deze wijzertjes waarmee ze een lichtgevend portret maakte van een van de ‘Radium Girls’ zoals deze vrouwen werden genoemd.

Ik (MG) vind de insteek waarmee de kunstenaar haar vak als kunstenaar vormgeeft intrigerend en interessant en ik ben niet de enige. In 2015 krijgt zij, als jong talent, een stimuleringsbijdrage van het Mondriaanfonds. Daarnaast is zij een graag geziene exposant. Zij exposeerde haar werk natuurlijk in Utrecht bij o.a. Kunstliefde, waar zij ook lid is, maar ook in Spanje, Portugal, Italië, Iran en Nepal. Jammer genoeg zijn dit jaar tentoonstellingen die op haar agenda stonden vanwege de coronamaatregelen afgezegd.

Het geeft haar rust en tijd om in haar werkruimte, dat zich in de Vlampijp Ateliers bevindt, een nieuw onderzoek te starten. www.joyceoverheul.com