In de week na Pasen was ik op Korfoe en belandde onder andere op de biologische boerderij Bioporos, in het zuidelijk deel van het eiland. Je kunt er lekker eten (volledig biologisch uiteraard) en het uitzicht over een binnenmeer en een olijvenboomgaard richting zee is schitterend. Met eigenaresse Agathi trokken we voor het eten de olijvenboomgaard in, waar zij ons zo ongeveer bij ieder plantje uitlegde of je het kon eten en wat de medicinale waarde was. Ondertussen plukte zij de sappigste blaadjes voor de salade van die avond! Grappig genoeg kende ik de meeste plantjes en bloemetjes wel, maar niet hun gebruik in keuken of medicijnkastje. Dergelijke weetjes horen niet meer tot de parate kennis van de meesten.

Ik moest hieraan denken toen ik deze week las dat onze Botanische Tuinen 375 geleden, in 1639, eigenlijk zijn opgezet om de werking van geneeskrachtige planten te kunnen bestuderen. Bij de stichting was de hortus alleen maar beplant met geneeskrachtige kruiden, bedoeld om studenten geneeskunde de mogelijkheid te bieden medicinale soorten te (be)studeren. De tuin viel dan ook onder de faculteit medicijnen en was een hortus medicus.

Oude Hortus
Die eerste hortus lag overigens op het bolwerk Sonnenborgh, in de binnenstad, om in 1723 te verhuizen naar het terrein tussen de Lange Nieuwstraat en de Nieuwegracht waar nog steeds de Oude Hortus bezocht kan worden. Fort Hoofddijk, in de Uithof, is pas sinds 1963 onderdeel van de universitaire tuinen.

In de loop der eeuwen is de functie van de tuinen wel veranderd: van hortus medicus naar hortus botanicus. Steeds meer exotische planten werden aangevoerd en geplaatst in talloze kassen.  Het medische aspect raakte steeds verder op de achtergrond en het bestuderen van de planten an sich werd steeds belangrijker.

Ook opvallend in de geschiedenis van de tuinen is de toegankelijkheid: eerst waren ze een gesloten bastion waar alleen studenten en wetenschappers naar binnen mochten, tegenwoordig zijn de vestigingen open, publieke instellingen, waar velen hun lunchpauze of een zonnige zaterdagmiddag doorbrengen. En nu maar hopen dat hedendaagse studenten medicijnen niet alleen maar naar Fort Hoofddijk komen om er hun boterhammetje op te eten (zoals ik in mijn studententijd deed)! Volgens de website is het hedendaagse onderzoek en onderwijs vanuit de Tuinen vooral op de richting Biologie gericht. Jammer eigenlijk …

Activiteiten
Vanwege het 375-jarig bestaan van de Utrechtse Botanische Tuinen worden er dit jaar tal van activiteiten georganiseerd op Fort Hoofddijk. Zo is er een eenjarigenborder met allerlei sierplanten die ook al in 1639 bekend waren, een tentoonstelling ‘Approprieren ende beplanten met Cruyden’ over de geschiedenis van de tuinen, een rondwandeling ‘Dwalen door de eeuwen’ en een speurtocht voor kinderen ‘Op expeditie!’. Ook in de Oude Hortus vinden tal van activiteiten plaats, waaronder rondwandelingen, concerten en een sieradententoonstelling.

 Nieuwsgierig naar Bioporos? Hier tref je meer informatie.