‘Schuurman van de Oudegracht’ heet het boek dat enkele jaren geleden verscheen over de verdwenen elektronicazaak Radio Schuurman. Zo herinneren veel oudere Utrechters zich het bedrijf nog, want dat begon in 1926 op Oudegracht 260 (nu Kathmandu) en zou daar tot 1994 blijven. Maar de radio-, tv- en witgoedwinkel had meerdere filialen en groeide in de decennia na de Tweede Wereldoorlog mee met de stad. Zo vestigde Schuurman zich in de winkelcentra van de uitbreidingswijken Hoograven, Kanaleneiland en Overvecht.
Het was geen goed begin voor Schuurman in het gloednieuwe ‘Groot Winkelcentrum Kanaleneiland’ in april 1964. Vlak na de feestelijke opening van het filiaal aan de Hammarskjöldhof werd er ingebroken. ‘In de winkel werden 22 draagbare radio’s en zaktransistors ontvreemd alsmede drie bandrecorders en enige opneembanden. Voorts zouden ook nog elektrische scheerapparaten zijn meegenomen’, schreef het Utrechtsch Nieuwsblad. Een paar weken later werden de daders in Rotterdam opgepakt bij een soortgelijke inbraak. Als reactie kwam er ‘een duur alarmsysteem met een geluid als van het luchtalarm op maandag’, herinnerde Bram Schuurman zich later.
Tekst loopt door onder de foto
Het filiaal Kanaleneiland was destijds de ruimste en modernste zaak van Radio Schuurman. Het had een open opzet met aan twee zijden wandvullende etalageruiten, die ‘s avonds rijkelijk verlicht werden. Binnen was er een modern ‘zwevend’ plafond met tl-verlichting. Er lag linoleum en er stonden verschillende zitjes met hippe Gispen-stoelen naar ontwerp van Wim Rietveld. De winkel was grofweg opgedeeld in twee hoeken, de ene met witgoed en de andere met radio- en tv-toestellen, die destijds nog houten kasten hadden en heel wat wogen.
De winkel aan de Hammarskjöldhof was een ‘zeer ruim opgezette zaak’, schreven deskundigen van Philips in 1969 in een rapport. ‘De sortering en plaatsing zijn overwogen en goed verzorgd.’ Het ging overigens om een efficiency-rapport dat concludeerde dat de organisatiestructuur van Schuurman niet deugde en dat de personeels-, inkoop- en advertentiekosten veel te hoog lagen. Het leidde tot een reorganisatie van het bedrijf, dat inmiddels zeven vestigingen had in Utrecht en Zeist.
Tekst loopt door onder de foto
Technisch toveren
Oprichter Jaap Schuurman (1904-1975) was geboren in het Groningse Spijk en had zich bij de plaatselijke smid ontwikkeld tot elektricien. Zijn militaire dienst vervulde hij als telegrafist in Utrecht. In zijn vrije tijd knutselde Jaap radiotoestellen en verkocht die soms. Daarna werkte hij als chauffeur en technisch onderhoudsman bij het vegetarische hotel Pomona aan de Catharijnesingel. Samen met de boekhouder van het hotel, Jan Wieringa, besloot hij een eigen zaak te beginnen. In 1926 opende het Electro-Radio Installatiebureau Wieringa-Schuurman aan de Oudegracht 260. Het bedrijf profiteerde van de opkomst van de radio, de stofzuiger en de elektrische naaimachine. Jaap liet broers en zussen overkomen om in de zaak te werken en in 1929 ging zijn compagnon Wieringa zelfstandig verder aan de Nachtegaalstraat.
In de jaren dertig werd Oudegracht 262 bij de winkel getrokken en voorzien van een moderne pui. Ter gelegenheid van het 20-jarig jubileum hield Schuurman in 1946 een feesttentoonstelling. Onder de titel ‘Technisch tooveren’ konden de duizenden (!) bezoekers zien hoe Philips gloeilampen, radiobuizen en scheerapparaten maakte, maar ook spelen in een elektronische schietsalon en rondlopen in een ‘wondertuin’.
Inmiddels een NV met voldoende kapitaal, opende Schuurman in 1954 een naaimachinespeciaalzaak op de hoek Choorstraat-Steenweg, al snel gevolgd door een Philips-speciaalzaak aan de Sint-Jacobssstraat (nu Kunstuitleen). Daar was behalve apparatuur ook muziek verkrijgbaar; aan een soort bar konden klanten platen voorbeluisteren. In 1958 begon Radio Schuurman ook een filiaal in Zeist. De eerste vestiging in de Utrechtse uitbreidingswijken — na grondig marktonderzoek — was in 1961 een bestaand winkelpand aan de ‘t Goylaan in Hoograven. Na Kanaleneiland volgde eind jaren zestig nog het nieuwe Grootwinkelcentrum Overvecht. De technische dienst en centrale opslag verhuisden van de panden tussen de winkel aan de Oudegracht en de Lange Nieuwstraat naar het bedrijventerrein Overvecht-Noord. Inmiddels waren drie zoons van Jaap in de zaak getreden.
Tekst loopt door onder de foto
Expert-keten
Radio Schuurman had een enigszins luxe uitstraling vergeleken met andere radiozaken. Bij concurrent Staffhorst ging je langs, maar bij Schuurman op bezoek, zo werd wel gezegd. Men ontving klanten met egards en gaf graag uitgebreid advies. Zo adverteerde Schuurman: ‘Vertelt u ons wat u van een portable radio verwacht? Wij weten er alles over en zullen u graag helpen uw keus te bepalen.’ Ook werden apparaten thuis gedemonstreerd en geïnstalleerd.
In de jaren negentig sloot Schuurman zich aan bij Expert, een keten van zelfstandige electronicazaken. In 1994 besloot men de ‘oervestiging‘ aan de Oudegracht te sluiten vanwege de verslechterde parkeermogelijkheden. En toen het Winkelcentrum Kanaleneiland werd overdekt, verhuisde Schuurman naar een plek aan de buitenzijde bij de parkeerplaats.
Electronicaspeciaalzaken kregen er nieuwe concurrenten bij: webwinkels en prijsvechters als BCC en MediaMarkt. In 2006 moest Schuurman de vestiging Kanaleneiland opgeven. Twee jaar later koos eigenaar-directeur Bram Schuurman (de derde generatie) ervoor om de grote winkel in Overvecht te sluiten en in plaats daarvan een andere Expert-winkel aan de Twijnstraat over te nemen. Die zaak werd nog ingrijpend verbouwd, maar de financiële crisis gaf de laatste duw. Begin 2010 kwam er na bijna 84 jaar een einde aan het familiebedrijf.
1 Reactie
ReagerenOok het magazijn op het industrieterrein in Overvecht was een apart pand met de grote halfronde ramen tot aan de grond, is nu kringloopwinkel aan de St. Laurensdreef.