Velen kennen het als de Staffhorstwinkel, sommigen nog als het Vinkepand. Tot 1975 zat in het markante gebouw op de hoek van het Vredenburg en de Catharijnekade het modemagazijn Vinke. Decennialang kochten dames en meisjes hier hun jurken, japonnen en jassen. Een broedertwist splitste de winkelketen in tweeën. Na een groeispurt onder leiding van de neef van de oprichter, ging het bedrijf in de jaren zeventig roemloos ten onder.

In 1911 begonnen de gebroeders Vinke een damesconfectiewinkel in Dordrecht. Theodorus Vinke (1880-1957) en Henricus Vinke (1882-1957) waren afkomstig uit een katholieke familie uit het Groningse Appingedam. Begin 1913 plaatsten zij een advertentie in het Utrechtsch Nieuwsblad: ‘Voor onze nieuw te openen Zaak te Utrecht vragen wij BEKWAME JUFFROUWEN voor afdeelingen Mantels, Blouses, Rokken en Kinderconfectie.’ Terwijl Henricus de zaak in Dordrecht voortzette, verhuisde Theodorus naar Utrecht. Hij bleef ongehuwd en woonde samen met zijn zus Susanna, die meekwam naar Utrecht. Later kreeg zij een functie als procuratiehoudster in de zaak.

Mantel-magazijn

De ruimbemeten Utrechtse winkel van Vinke kwam aan het Vredenburg 40, de kopse kant van het grote woongebouw dat in 1857 was verrezen aan de Catharijnekade. Inmiddels waren er ook bedrijven in gevestigd en waar Vinke kwam, had kort daarvoor nog Restaurant De Kroon gezeten. Theodorus Vinke liet op de begane grond grote etalageruiten aanbrengen.

‘Wat is de wens van vele Dames bij het koopen van nieuwe kledingstukken?’, vroeg Vinke zich retorisch af in een advertentie. ‘Groote keuze. Elegante modellen. Voordelige prijzen.’ Minder elegant klonken de ‘Gummi en Waterproof mantels in solide kwaliteiten’. Er was zelfs een uitgebreid assortiment ‘voor corpulente Dames’. Profileerde Vinke zich aanvankelijk als ‘Mantel-magazijn’ (dat stond zelfs op het dak), later werden aan het assortiment ook bont, handschoenen en dameshoeden toegevoegd. Eerst importeerde Vinke alle kledingstukken, later fabriceerde men ze ook zelf. Het is niet helemaal duidelijk waar dit gebeurde; misschien op de verdiepingen boven de winkel.

Tekst loopt door onder de afbeeldingen

Rond 1925 liet Vinke een diepe inloopetalage maken aan de Vredenburg-kant en de hele gevel bekleden met vierkante groene tegels. Het pand leek nu meer op een modern warenhuis, maar dat ging wel ten koste van de originele details. Boven de ingang stonden met bronzen letters de naam Vinke en de andere vestigingsplaatsen: Dordrecht en Den Bosch. In die laatste stad waren de broers in 1922 namelijk ook een filiaal begonnen. Misschien kregen ze ruzie, want in 1935 trad Henricus Vinke uit de firma. De winkels in Utrecht en Dordrecht werden gescheiden voortgezet, maar bleven wel Gebr. Vinke heten! Het filiaal Den Bosch viel onder de Utrechtse eigenaar.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat Vinke in Utrecht tijdelijk aan de Oudegracht 127, om na de bevrijding terug te keren naar de oude stek. Theodorus zelf verhuisde met zijn zus van de Catharijnesingel — schuin tegenover de zaak — naar de chique Emmalaan. In 1952 nam Theodorus Vinke zijn 25-jarige neef Theodorus Feldbrugge (1927-1992) op als medefirmant van de Modemagazijnen Vinke. Toen Vinke vijf jaar later overleed, was Feldbrugge de enige erfgenaam van zijn oom — zowel van de zaak als van het huis aan de Emmalaan.

Groei en einde

Opvolger Theodorus Feldbrugge had groeiambities: hij maakte van Modemagazijnen Vinke aan NV met een aandelenkapitaal van 500.000 gulden, waarvan 200.000 werd geplaatst. Hijzelf beschikte over een flink aandelenpakket (maar geen meerderheid) en zijn tante Susanna kreeg er één. Met deze stap kon Feldbrugge meer filialen bekostigen, zoals in 1958 in Arnhem en in 1962 in Rijswijk. Bij de opening van de negende Vinke-vestiging in Rotterdam schonk Feldbrugge drie Orang-oetans aan Blijdorp, die door de burgemeester letterlijk in de armen werden gesloten.

In 1966 trad Theodorus Feldbrugge om onbekende redenen terug als bestuurder. Ondertussen was ook de andere tak van Vinke Modemagazijnen gegroeid — die van broer Henricus Vinke uit Dordrecht, overigens ook in 1957 overleden — en werd er gewerkt aan een fusie. De Utrechtse zaak werd uiteindelijk onderdeel van de Verenigde Modemagazijnen Vinke BV met 14 vestigingen. De scheuring tussen de twee broers was ongedaan gemaakt, maar familieleden waren er niet meer bij betrokken.

Tekst loopt door onder de foto

Kort nadat het aantal filialen een hoogtepunt had bereikt, ging het bergafwaarts. Ondanks hip bedoelde advertenties (‘opwindende najaarsprimeurs’ met bijvoorbeeld een broekrok: ‘Praktisch, vrouwelijk en hyp, hyp, hypermodern’) lukte het niet om aansluiting te vinden bij de jeugdcultuur van die jaren. Vinke had inmiddels een bloedeloos imago. In 1974 nam Zeeman Textiel alle filialen over. De Utrechtse winkel werd een jaar later gesloten. De opening van Hoog Catharijne kort daarvoor zal hebben meegespeeld, evenals de nieuwe ‘autobaan’ langszij en de bouwput voor het Muziekcentrum. Nieuwe gebruiker van Vredenburg 40 werd De Kleine Beurs Meubelen en vanaf 1989 Staffhorst Muziek. Na de recente restauratie kun je er nu terecht bij Stadsbrasserie De Utrechter.

Wil jij DUIC steunen en een set ansichtkaarten ontvangen met de beste foto’s uit het boek DUIC in 2021? Voor 7,95 euro krijg je twaalf kaarten, van elke maand in 2021 één ansichtkaart. Met de aanschaf van de kaarten heb je niet alleen een herinnering aan 2021 – om op te hangen, te bewaren of te versturen – maar steun je ook de lokale journalistiek in Utrecht.