De kop van dit artikel komt niet uit mijn eigen pen, hij is van een journalist die dit schreef in 1949 na de opening van de COBRA tentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam. De journalist in kwestie kon het werk van Karel Appel, Corneille, Constant, Asger Jorn en anderen COBRA-leden niet waarderen. Dat maakte hij met zijn koptekst wel duidelijk.
Hij was niet de enige! De kritieken op deze vernieuwende kunst waren destijds talloos. Er waren maar weinigen die de schilderijen van deze ‘kladderaars’ konden waarderen. De geschiedenis lijkt zich, nu drieënzeventig jaar later te herhalen. Het lichtkunstwerk ‘Intellectual Heritage’ ontworpen door Maarten Baas (*1978) roept veel, vooral negatieve, emoties op dat enige vergelijking met een vergelijkbare gebeurtenis in het verleden gerechtvaardigd lijkt.
De negatieve reacties die geschreven zijn nadat DUIC verscheen na plaatsing van het kunstwerk zijn talloos, om er enkele te noemen: ‘walgelijk, kermis, fik erin, wangedrocht, Las Vegas in Utrecht’. Positieve reacties zijn er ook, maar ver in de minderheid. Dat het kunstwerk emoties oproep is zeker, gelukkig maar. Stel je toch eens voor dat er een nietszeggend, onopvallend object geplaatst zou worden. Dat zou veel erger zijn.
Nieuwe kunst vraagt en verdient meer tijd om over te oordelen dan een paar dagen. Er zijn zoveel voorbeelden die dit staven. Denk aan de meubelen van Rietveld of aan de abstracte schilderijen van Mondriaan, ze werden verguisd dan wel uitgelachen. Hoe wij er nu tegen aan kijken behoeft geen uitleg.
Mooi of lelijk, iedereen mag er wat van vinden, maar het is niet voor het eerst dat ‘waanzin tot kunst wordt verheven’.
Marcel Gieling
Marcel Gieling
60 Reacties
ReagerenIk was negatief ook eerst, maar ga eens kijken als het donker is en de boel verlicht is.
had liever iets van Pinky gezien 😉
Dus wanneer de meerderheid zegt,,,het doet zeer aan mijn ogen
Dan geeft dat meerwaarde van ( kunst)
Of hoe meer erover gesproken gaat worden ,,hoe groter de artistieke waarde ?
Laten we gewoon bij de feiten blijven
Het doet zeer aan je ogen
Ik durf bijna de bieb niet meer in
Blij dat er een boom voor staat
Zet de kermisklanten ervoor
Of kermis op de Neude
Mijn tip,,,haal de rommel weg
Zo,n pracht gebouw verdiend toch veel beter
Ik had aanvankelijk veel kritiek. Nu word ik steeds positiever over het kunstwerk.
@Niels
Als je maar genoeg drinkt bestaan lelijke vrouwen ook niet.
De vergelijking met de kritiek op de Cobragroep klinkt leuk. Maar dat daar kritiek op was en we het toch als waardevolle kunst zijn gaan ervaren, betekent nog niet dat dat ook geldt voor alle andere kunstuitingen waar kritiek op is.
De oproep ‘geef het tijd’ waardeer ik. Ik ben inmiddels ook ‘om’. Dat is wat anders dan ‘enthousiast’ trouwens.
Het is vergezocht om de reactie op Cobra in het katholieke Panorama uit 1949 te vergelijken met de reactie van nu op het werk van Baas. En in die vergelijking zelfs een verklaring te zien.
Zo’n vergelijking verklaart in mijn ogen weinig over de reactie op Baas’ werk aan de gevel van de Utrechtse Bibliotheek 74 jaar later. De vergelijking gaat mank en is niet gerechtvaardigd.
De reactie van ‘vl.’ (Valère Depauw?) in Panorama liegt er niet om. De overeenkomst tussen toen en nu is dat vanuit rechtse hoek wordt geageerd tegen de besteding van overheidsgeld voor kunst. Dat was in 1949 niet anders dan in 2023.
Maar de kritiek op Baas’ werk verschilt fundamenteel van de kritiek van ‘vl.’ Het bestaan van Baas of zijn werk wordt door bijna niemand ontkend of geridiculiseerd.
De kritiek op Baas’ werk bestaat er vooral uit dat de plek aan de Neude aan de gevel van Crouwels monumentale gebouw niet geschikt is. En dat het werk ‘Intellectual Heritage’ van ontwerper Baas niet sterk is.
Ik heb geen uitgesproken mening over dit werk van Baas. Ik word er niet enthousiast van, maar ben evenmin uitgesproken negatief. Laten we over een paar jaar nog eens kijken of het werk op de plek aan de Neude gegroeid of verwelkt is.
Laten we vooral oppassen met vergelijkingen die appels met peren vergelijken.
Mooi kunstwerk. Zeer geslaagd op deze plek!
Dit is een karakteristiek gebouw in Amsterdamse School stijl. Daar past dit niet bij tenzij het voor een evenement gebruikt zou worden. Zeker als er een kermis op het Neude zou zijn. Dan past het prima. Maar voor de rest, laat maar!
de vergelijking met Rietveld en Mondriaan vind ik nogal vergezocht, die zijn beide anno 2023 nog steeds relevant, dit is vooral erg tijdsgebonden, de beeldtaal en typografie lijkt erg op wat je ziet in apps, de stickeroptie bijv, mijn voorspelling: dit gedrocht is reeds over 3 jaar gedateerd
bovendien dekt de pretentieuze naam intellectual heritage, wat een hoogmoed!, niet de lading
Omgekeerd roept dat natuurlijk de vraag op hoevaak een nieuw kunstwerk verguisd wordt, en waarbij dat beeld over tijd juist niet veranderd.
Maargoed, het hangt nu, tijd zal het leren.
Dus de kern is ‘als je het lelijk vind dan ben je er nog niet aan toe en moet je het de tijd geven… dan komt de waardering vanzelf?’
Nee. Dit kermisgedrocht was leuk geweest als het tijdelijk was, in het kader van de lichtkunst of iets dergelijks. Een jaar was meer dan genoeg. Maar permanent? Op dít gebouw? Wat mij betreft niet. Maar smaken verschillen uiteraard.
Grappige is wel dat mensen die het lelijk vinden dat voor waarheid aannemen. Persoonlijk vind ik het erg leuk. Wie houd er nu niet van neon
Ik hoop dat het snel afgebroken wordt. Het maakt mij persoonlijk niet uit of dit gebeurt door de gemeente, of boze bewoners/voorbijgangers. Als het maar afgebroken wordt. Op de vuilnisbelt is er genoeg ruimte voor deze troep. Waanzin is een eufemisme. Narcisme van de kunstemaker.. Dit is geen kunst. Dit is rotzooi.
als kunst beantwoord aan de waarden die je hebt en geen pijn zou doen, kan je ook niet groeien als mens.
lopen en fietsen leer je ook door te vallen en weer op te staan
Beste Marcel,
COBRA vergelijken met werk van Maarten Baas??? je zet jezelf buitenspel met deze vergelijking haha
Het gaat ook niet zozeer om het object zelf, als wel de locatie. Dit object parasiteert op een kunstobject, namelijk het postkantoor
Kunst mag schuren en emoties oproepen, zeker op een plek als de Neude waar sowieso vaak vanalles te doen is.
Ik zelf hou erg van grote bakstenen gebouwen, en ook van neon en kleur. In eerste instantie was ik er niet echt gecharmeerd van toen ik voor het eerst van de plannen hoorde, maar als je er wat meer over nadenkt, wat voor kunstwerk moet je dan bevestigen aan dit gebouw?
Als er een kunstwerk moet komen (even los van de vraag of dat überhaupt een goede keuze is gezien alle tekorten bij de bibliotheek), dan moet het mijn inziens ook wel echt iets zijn wat afsteekt tegen het pand, dus iets expressiefs en kleurrijks om goed af te zetten tegen de bakstenen. Iets conventioneels wat bij meer mensen direct in de smaak valt als kunstobject gaat op dit pand in mijn optiek gewoon echt niet werken maar zal wegvallen als een grijze muis waar niemand meer naar op of omkijkt.
Heeft dit pand een kunstwerk nodig? Nee niet echt, het is in mijn optiek al mooigenoeg van zichzelf. Maar als je er dan een kunstwerk aan wil hangen dan is dit denk ik wel de richting die je op moet.
Heel goed Marcel… Ik ben die azijnpisserij helemaal zat!
Iedere vergelijking met grootheden als COBRA, Rietveld en Mondriaan gaat mank als je dit tijdelijke ordinaire rommeltje op de Neude beoordeelt. COBRA, Rietveld en Mondriaan maakten zich niet schuldig aan het bederven van een monument.
Het werk maakt mij vrolijk, net als bijv. het meisje op een draaimolenpaard van Pietree d’Hondt dat doet. Of ik het mooi vind? ik geloof het niet, maar ik vind de reacties van veel mensen op dit forum zwaar overdreven
Karel appel uit de comments heeft zich blijkbaar bekeert, en schildert nu brave stillevens, LOL … De reactie van Andere stemt echter hoopvol, die gaat een keer kijken, als het kunstwerk verlicht is. Dit vind ik een mooie instelling, durven eventueel van mening te veranderen. haks verwoord het naar mijn mening op een hele mooie manier !
“Nieuwe kunst vraagt en verdient meer tijd om over te oordelen dan een paar dagen. ”
Over een paar dagen verandert niets aan deze ‘ arcade’ ingang.
Het kunstwerk straalt voor mij vrolijkheid uit. De grootte is mooi in verhouding met het gebouw. De bibliotheek is zo niet alleen een statig gebouw, de multifunctionaliteit wordt goed benadrukt.
In het echt is het veel mooier! de foto’s kunnen dat niet laten zien…
Zodra we het nou eens decoratie noemen in plaats van kunst, dan is dat tenminste nog respectvol naar echte kunstenaars. Dat maakt het er alsnog niet mooier op, maar het is een wat fraaiere definitie.
De schrijver van dit stuk maakt een ernstige redenatiefout..
De kritiek gaat namelijk niet over het kunstwerk zelf, maar critici vinden het niet passend in combinatie met het monumentale Postkantoor.
Het is kunst omdat 1,5 % van de bouwkosten, zoals de regeling voorschrijft, daarvoor gereserveerd was.
Het lijkt erop dat de kunstenaar gekozen heeft voor een zo scherp mogelijk contrast met de karakteristieken van het pand en de eigenschappen van de omgeving. De kleuren, tonen en vormen zijn zeer schaars in het centrum van Utrecht. Waarschijnlijk roept het mede daarom ook zo een heftige reactie op.
Ik vind dit werk onprettig omdat het mij confronteert met de schreeuwerigheid en onrust van de online wereld die ik nu juist probeer te ontsnappen wanneer ik de voordeur uit loop. Dit werk geeft mij daarom geen fijn gevoel.
De gustibus et coloribus non est disputandum.
Waar de auteur van het artikel aan voorbij gaat, is dat dit kunstwerk, in tegenstelling tot zijn aangehaalde voorbeelden, in de openbare ruimte is geplaatst.
Burgers kunnen er dus niet omheen en ja, vinden hier wat van.
Je had het gebouw gewoon het gebouw kunnen laten. Meer is niet altijd beter.
Of anders kunnen gaan voor een werk met een groter draagvlak ipv. “het volk willen verheffen” door middel van provocatieve kunst.
Zo gaat dat met kunst, je moet even alles opzij zetten en je gewoon laten meenemen. Als dit kunstwerk onrust oproept is het een goed kunstwerk. Kunst hoeft niet alledaags of gangbaar te zijn. Het hoeft niet te passen bij het gebouw. Kunst moet prikkelen. Aan het denken zetten. Geef het de tijd en ga vooral vaak kijken. Daar heb je geen klassieke opleiding voor nodig.
Het zal wel aan mij liggen maar ik word nog steeds niet warm van een Appel. Moderne kunst is voor mij vaak : de nieuwe kleren van de keizer. Toch ben ik ” hoogopgeleid”. Gek hé!
@ Janah
Ja
Het gaat er niet om of het mooie kitch is of lelijke: het punt is dat de directie decentrale locaties wil sluiten omdat er een financieel probleem is. Wees dan liever creatief en verkoop dat geval.
PNG Dat is bij nieuwbouw!
Volgens mij geldt dit niet bij dit pand!
Er staat Librarys in plaats van Libraries… foutje van de kunstenaar?!?!
Geachte aanwezigen,
Ik doe graag een voorstel voor de oprichting van een monument ter ere van de slachtoffers van kunst in de openbare ruimte. Deze vorm van beeldende kunst is een probleem dat helaas nog steeds te vaak voorkomt in onze samenleving en het is belangrijk om de slachtoffers hiervan een stem te geven en bewustwording te creëren voor hun probleem.
Het monument Tegen het Zere Been zou kunnen worden geplaatst op een centrale locatie, zoals een plein of een park, waar het voor iedereen zichtbaar is en gemakkelijk toegankelijk is voor het publiek om in steun bij elkaar te komen en te herdenken.
Het monument Tegen het zere been bestaat uit een standbeeld dat symbolisch is voor de kracht en veerkracht van de slachtoffers van kunst in de openbare ruimte. Dit monument zal helpen om bewustwording te creëren over de impact van de kunst in de openbare ruimte en de slachtoffers hiervan een been geven om op te staan.
De Financiering door middel van overheidsbijdragen, donaties en crowdfunding zou gezien de brede maatschappelijke verontwaardiging over dit onderwerp een peuleschil moeten zijn. Het monument wordt opgericht als onderdeel van een groter initiatief om bewustzijn te creëren over kunst in de openbare ruimte en om de gemeenschap een vuist te geven tegen dit immense probleem.
Ik ga er vanuit dat u mijn voorstel serieus wilt overwegen en ik kijk met plezier uit naar uw reactie,
Met Vriendelijke groet.
Ate Von Hes, Kunstenaar.
@Janah @ Fiederelsje
Je hoeft niet warm te lopen voor een Appel of je te laten meenemen (of niet) door onrustige kunst. Niks mis mee want smaken en opvattingen verschillen. Een Appel hangt in een museum of in een interieur. Daar beoordeel je het schilderij als zodanig en meestal niet in relatie tot de omgeving.
Hier hebben we te maken met opdringerige plaatsing van een onrustig kunstwerk op een van zichzelf al mooi gebouw.
Zet dit ding in een museum en je loopt er ongeinteresseerd of geërgerd aan voorbij of je wordt erdoor begeesterd. Alles mag. Op dit gebouw is het echter een modderschuit op een vlag.
Aiaiai: “Dat het kunstwerk emoties oproep is zeker, gelukkig maar”. Marcel Gieling maakt ‘m gewoon…
Of je de installatie wel of niet mooi vindt is niet erg relevant. Wat relevant is, is dat de architect dit niet gewild heeft, anders had hij die lichtbak zelf wel ontworpen. Maarten Baas wil ook niet dat iemand aan zijn werk zit te rommelen, dan moet hij dat ook niet bij een ander doen.
(en als we toch bezig zijn -> haal die UFO eindelijk eens van de Inktpot)
Vooruit, ik was ook vrij kritisch maar bij nader inzien een echte aanwinst voor het plein en gebouw, zowel overdag als ‘s nachts.
En als we dit soort projecten geen kans geven in de stad blijft het maar saai en inspiratieloos, tijd voor meer van dit soort initiatieven..!
@Ate von Hes
Ik ben niet blind voor ironie, maar toch even een serieus antwoord: niemand is slachtoffer, wellicht m.u.v. de architect. Mensen geven alleen aan dat ze iets lelijk vinden en ik begrijp altijd dat kunstenaars zo’n discussie juist prachtig vinden. Althans, natuurlijk vinden kunstenaars dat niet prachtig, maar dat is wel de gangbare manier om de kern van de discussie te omzeilen.
Afgezien van de vraag of die lichtbak wel/niet mooi is (ik ben geen fan): het hoort daar niet. Geef anders de locatie van enkele van je eigen werken, dan pas ik daar ook e.e.a. naar eigen goeddunken aan. Benieuwd wat jij daar van vindt, dus overweeg dat ook eens serieus en ik kijk met plezier uit naar je reactie.
Vriendelijk groet terug ook
Leuk ding, houden zo.
@WJM
Zie website van de gemeente over “Kunst in de openbare ruimte”.
@ BW
‘Het hoort daar niet’. Tssss. Nounou. Poepoe.
@Wim
Inderdaad: het hoort daar niet. De argumentatie staat erbij.
Beste @ Taeke D. ik ben het helemaal met je eens hoor , maar ik wil je er wel op wijzen , dat zelfs Mondriaan zich ooit eens vergreep aan ‘n paar reepjes tape , om zijn werken van kleur te voorzien !
Over een jaar of wat zal Intellectual Heritage als een Utrechts icoon bekend staan.
Kunst die bij plaatsing geen ophef veroorzaakt is per definitie niet interessant.
Al die burgers hier zo enorm te hoop lopen gaan er gewoon nog aan wennen.
Dat is ook wat Marcel Gieling volgens mij bedoelt.
Gemeente, graag in de komende tijd regelen dat dat boompje wordt verplaatst. Desnoods stiekum ‘s nachts.
Bedankt Marten Baas, dat je die enorme berg bakstenen wat hebt opgevrolijkt!
Dat kon hij wel gebruiken, want Post Utrecht is toch vooral een nogal saai, somber en massief gebouw. Het is vooral de meesterlijk hal die het zo belangrijk maakt.
@Utrechtse Jantje,
Ik heb niets beweerd over die gekleurde reepjes tape van Mondriaan. Wel schreef ik dat o.a. Mondriaan zich niet heeft bezondigd aan het bederven van een monument. Als Mondriaans werk op de bibliotheek zou worden geplaatst, zou ik ook protesteren. Noch Mondriaans werken noch de bibliotheek hebben elkaar nodig om kwaliteit te vertonen. Nu Mondriaans werk echter in musea hangt, is het een kwestie van mooi of interessant e.d. vinden of het verafschuwen en doorlopen. Beide mag. De bibliotheek zie ik liever zonder deze onnodige decoratie die het monument en daarmee zelfs ook het hele plein m.i. bederft.
Het is ook gewoon zo dat we tegenwoordig doodgegooid worden met zogenaamd “schurende” of “opvallende” kunst en architectuur in de openbare ruimte. Klassieke architectuur zit vol met ornamenten en kunst, vaak zowel van binnen als van buiten. Beeldhouwwerk, schilderwerk, ijzerwerk, metselwerk… het is vaak van uitzonderlijke kwaliteit en overal is over nagedacht om een esthetisch geheel te vormen. Dat kost moeite, daar is vakmanschap voor nodig. Het is ontzettend makkelijk om iets ergens neer te knallen wat “schuurt” of opvalt. Dat maakt het nog niet goed. Je kunt ook een enorme paarse plastic drol op het gebouw zetten. Nou, dapper zeg, en zo schurend en opvallend. Chapeau.
Voelt een beetje alsof de kunstwereld is blijven hangen in de tijd van Andy Warhol of Jeff Koons. Doe eens wat anders zou ik zeggen. Ben wel een beetje klaar met het postmodernisme.
@Rob Huibers
over een jaar of wat blijkt het nogal gedateerd, de beeldtaal en typografie komt 1op1 uit een doorsnee puberapp, niets vernieuwends, zoals iemand eerder opmerkte, het is decoratie, geen kunst
@ Rob Huibers
Er circuleert ten gemeentehuize een schets van de Neude met de bomen na de herplant. Het zal u niet verbazen dat die kastanje daar niet meer op staat.
Over smaak valt niet te twisten. Smaak heeft niets met opleiding te maken. Smaak heeft niets met de uitleg te maken. Smaak is wat iemand mooi vindt of niet. Gelukkig heeft niet iedereen dezelfde smaak.
De discussie moet gaan over het feit dat de bibliotheek al jaren in financiële problemen zit; een tekort van 1,5 miljoen zelfs dit jaar. Wie koopt in een eigen huishouden kunst voor aan de muur, als hij geen geld heeft om brood te kopen?
Het is niet de kunst die waanzin is of niet. Het is het feit dat deze met subsidie/geld van de burgers ergens kan worden geplaatst. Cultuur is prima zolang het niet op rekening komt van mensen die daar niet om hebben gevraagd maar liever zien dat het geld naar andere zaken gaat.
Correct @ Martin.
En smaak moet je eigenlijk toch wel ontwikkelen, anders zou je de rest van je leven alleen maar moedermelk lusten. De vraag is alleen of dit in de buurt van Olvarit komt.
Hoeveel kilo lelijkheid kun je verzinnen en een stad laten verpesten? zó dus.
Een paar maanden wachten… en dan heeft de boom weer blaadjes.
Het is wel kunst…
Alleen niet op dit oude gebouw.
Persoonlijk hou ik niet van NEON,te schreeuwerig en opdringerig,to much in your face!
Voor mij is het postkantoor een prachtige herinnering uit mijn jeugd,als kind keek ik mijn ogen uit daar als moeders weer eens in het postkantoor moest zijn,de beelden spraken tot mijn verbeelding,mooie herinneringen, en nee,ik vind dit kunstwerk niet bij het gebouw passen,dit zal ook niet veranderen,dit gebouw behoeft geen schreeuwerige ingang,het is van zichzelf al mooi!
Maar goed,ieder zijn eigen mening en smaak,we zijn tenslotte individuen 😁