Hans van Lunteren, beeldend kunstenaar in de openbare ruimte en ontwerper van het Sjanghaipark in Overvecht, heeft een eigen kijk op het vergroenen van de stad. Hij neemt ons mee door de stad op zoek naar bijzondere bomen, zaailingen. Spontaan gegroeide bomen die het beeld van de aangelegde stad doorbreken, ecologisch waardevol zijn en vaak een band met mensen aangaan. Ken jij ook een mooie zaailing van een boom? Meld deze dan op www.toevalliggroen.nl.
Op het terrein van De Nijverheid in het Werkspoorkwartier staat een zilverkleurig gebouw met een rond aflopend dak. Uit het gebouw steekt de kroon van een boompje van circa drie meter hoog. Het is een zaailing van een Hollandse iep, met twee stammetjes en waarschijnlijk zo’n vier jaar oud. “Wat hier is gebeurd, is interessant”, zegt beeldend kunstenaar Hans van Lunteren. “Bij het inrichten van een stedelijk gebied is er namelijk een vanzelfsprekende hiërarchie waar de architectuur boven de natuur staat. De natuur moet dus eigenlijk altijd wijken en komt in de beleving op de tweede plaats. Maar hier heeft iemand die vanzelfsprekendheid doorbroken.”
Deze ongebruikelijke manoeuvre is het werk van kunstenaar Gert Wessels. In zijn werk onderzoekt Wessels de relatie tussen vorm en functie, tussen het organisch gevormde en het door de mens gemaakte, en laat hij zich hierbij door toeval leiden. Deze werkwijze paste hij ook toe bij de bouw van zijn atelier, waar de uiteindelijke vorm werd bepaald door de aanwezigheid van een stukje ‘toevallig groen’.
Het atelier is een ruime lichte ruimte met een grote werktafel in het midden. Verschillende werken van Wessels staan langs de wanden, natuurlijke vormen en felle kleuren. Wat we echter niet zien is de stam van de zaailing. Deze blijkt in het schuurtje uit te komen. Van Wessels had de boom in zijn atelier mogen uitkomen, maar dit was een compromis met zijn vader, met wie hij het atelier gebouwd heeft. “De reactie van mijn vader op de boom was meteen: ‘Kappen die hap, staat in de weg’. Maar voor mij was overduidelijk dat hij moest blijven. Toch wil je geen groot gat in je dak waar de warmte uitvliegt, dus hebben we daar het schuurtje gepland.” Wessels voegt toe dat het gebouw in eerste instantie een beetje illegaal neergezet was, en pas later gelegaliseerd is met een eigen vergunning. “Dat maakte het wel prettig bouwen”, lacht hij. “Ik weet namelijk niet of dit had gemogen, als ik het plan met de boom had aangeleverd.”
Wessels vindt het wel spannend of de boom het kan overleven. Een deel van de kroon en de stam zitten nu permanent in het donker. “Hij krijgt allemaal knobbeltjes langs zijn stam”, zegt Wessels, “ik weet niet of dat goed is.” De gemeentelijke boomdeskundige, Frank van den Brink, weet Wessels na inspectie gerust te stellen. “Deze knobbeltjes ontstaan uit een mergstraal. Een mergstraal loopt horizontaal vanuit de bast naar het midden van de stam, de kern, en zorgt voor de opslag en het transport van water en voedingsstoffen.” De vorming van deze knobbeltjes heeft waarschijnlijk niets met het gebouw te maken.
Wessels is niet de enige op De Nijverheid die waarde hecht aan spontaan groen. Op het hele terrein wordt het groen gekoesterd, van kruidachtige planten tot bomen. Ook de buren van Wessels respecteerden de ruimte van een zaailing. Zij hebben hun gebouw ten opzichte van de bouwtekening scheef gezet om zo een prachtige grote boswilg te sparen. Van Lunteren: “Bij de inrichting van dit terrein zijn De Nijverheid en de natuur als het ware in gesprek met elkaar. Wat mij betreft goede inspiratie over hoe het ook kan voor stedenbouwers en landschapsarchitecten.”
3 Reacties
ReagerenMooi idee om de boom zijn plek te gunnen. Dat doet denken aan muziekgebouw Tivoli op het Lepelenburg. Dat was rond vier bomen gebouwd, omdat het gebouw als tijdelijk was bedoeld. Het liep anders, want het werd neergezet in 1955 en bleef tot 1979 staan. Helaas overleefden de bomen de brand niet die het gebouw in maart 1979 tijdens sloopwerkzaamheden in de as legde. In het Utrechts Archief kun je nog foto’s zien van twee dikke stammen midden in de garderobe.
De brand was volgens getuigen spectaculair met een tientallen meters hoge vlammenzee en een enorme hitte.
Eigenlijk een kamerplant met vrije uitloop.
Aangezien de boom naar buiten groeit, vermoed ik dat hij liever buiten staat.
Maar gauw verplaatsen dan, voordat hij te groot wordt om te verplaatsen.