Hans van Lunteren, beeldend kunstenaar in de openbare ruimte en ontwerper van het Sjanghaipark in Overvecht, heeft een eigen kijk op het vergroenen van de stad. Hij neemt ons mee door de stad op zoek naar bijzondere bomen, zaailingen. Spontaan gegroeide bomen die het beeld van de aangelegde stad doorbreken, ecologisch waardevol zijn en vaak een band met mensen aangaan. 

Het is zeven jaar geleden dat de eerste prostitutieboten aan het Zandpad werden weggehaald. De vele elektriciteitskastjes en lantarenpalen, de betonnen platen waarop de loopplanken lagen en de keerlus voor de auto’s herinneren nog aan deze tijd.

Auto’s rijden er nu nog sporadisch, de weg is vooral in gebruik door fietsers, wandelaars, skaters en joggers. Het is een prettige plek, het voelt al een beetje als een park. In de Vecht is een ecologische zone aangelegd waar moerasplanten als kattenstaart, koninginnekruid en wilgenroosje in hun seizoen uitbundig bloeien en eenden dankbaar gebruik maken van de zitplaatsen op de houten balken. Maar waar de gemeente hier nog een handje geholpen heeft met de vergroening, gaat de natuur op de kade geheel zijn eigen gang.

Kees Berger, bewoner van Overvecht, wandelt vaak langs de Vecht en ziet de voormalig rode zone langzaamaan veranderen in een groene. Met de ObsIdentify app leerde hij de verschillende plantensoorten kennen, en vooral te letten op details. “Als je je concentreert, leer je de soorten vanzelf herkennen en heb je de app niet meer nodig.”

De liefde voor groen is bij Berger ontstaan toen hij nog in Ondiep woonde en een tuin had. Hier maakte hij zijn eigen oase met mediterrane planten, die in ons klimaat ’s winters wat extra bescherming verdienden, en winterharde cactussen. Maar het groene gevoel brak pas echt los toen hij verhuisde en alleen nog een balkon had. Hij ging fietsen en kreeg oog voor de inheemse natuur. “Maar nu ga ik altijd lopen, want dan zie je het meest.”

Lantaarnpalen

Het viel hem op dat naast elke lantarenpaal aan het Zandpad een zaailing begon te groeien, voornamelijk iepen en gewone esdoorns. Hij meldde ze op de zaailingenkaart van Toevallig Groen, samen met het idee om alle exemplaren de status van ‘gemeenteboom’ te geven. Berger: “Dit kan gewoon een bosschage worden. De bomen groeien er al, je hoeft alleen maar de lantarenpalen te verplaatsen.”

Beeldend kunstenaar Hans van Lunteren is meteen enthousiast over het idee. “Op deze plek kun je zien hoe de natuur zich prachtig kan inweven in een stedelijk gebied. De natuur neemt het gebied weer in, maar op zo’n manier dat de cultuurhistorie zichtbaar blijft. De natuur is hier als het ware in dialoog met de cultuur.” En hij vervolgt: “Het zou toch jammer zijn als deze authentieke, historische inrichting in zijn geheel wordt weggehaald en er een ontworpen herinnering aan de historie van deze plek wordt neergezet.”

Van Lunteren en Berger scannen het groen. Naast de zaailingen van iep en gewone esdoorn zijn er essen, schietwilgen en een sleedoorn ontsproten. Deze laatste is een venijnige heester van zo’n 1.30 meter hoog, die met zijn stekelige takken zijn bestaan verdedigt. Misschien wel een mooi symbool voor de status die Van Lunteren en Berger deze plek willen geven: een ‘Zaailing Gewenst Zone’. Een zone waar een stukje cultuur wordt teruggegeven aan de natuur. Waar wordt gekeken of een zaailing kan uitgroeien op de plek waarin hij is opgekomen en waar het beheer wordt afgestemd op de natuurlijke ontwikkeling. De gemeente heeft het idee in overweging.

Ken jij ook een mooie zaailing van een boom? Meld deze dan op www.toevalliggroen.nl.

De sleedoorn (Prunus spinosa)

De sleedoorn is een heester en kan 2-6 meter hoog worden. Hij wordt veel geplant langs wegen, houtwallen en windsingels. De sleedoorn kan op bijna iedere grondsoort staan, ook op grondsoorten die veel water vasthouden.

De sleedoorn behoort tot de rozenfamilie en de bloei (maart-april) is uitbundig met veel witte bloemen. Bijen, zweefvliegen en dagvlinders bezoeken deze bloemen graag.  Sleedoornbessen zijn paars/blauw en zijn wrang en zuur. Ze zijn pas goed te gebruiken als de vorst eroverheen is geweest. Van de vruchten wordt jam, vruchtenmoes en likeur (slivovitz) gemaakt. De stekelige takken bieden goede schuil- en broedplekken voor vogels.