Aan de Kuinderboslaan in Leidsche Rijn hebben archeologen zeldzame vondsten uit de Romeinse tijd gedaan. Het gaat onder meer om een complete geschutspijl en twee sets paardentuig. De stukken zijn bijna 2000 jaar bewaard gebleven in de Utrechtse bodem en werden woensdagochtend gepresenteerd aan de media.

In totaal zijn er enkele tientallen archeologische objecten in de bodem aangetroffen. De meeste werden gevonden langs de oever van de Romeinse Rijnloop. De vondsten werden al gedaan in het najaar van 2019, zijn sindsdien onderzocht en geconserveerd en worden nu pas gepresenteerd.

Belangrijkste vondsten

De pijl die is gevonden is, is 52,6 cm lang en hoort bij een ballista, het gevreesde Romeinse geschut waarmee gemakkelijk ijzeren pantsers doorboord werden. Het is momenteel de enige compleet bewaarde ballistapijl ter wereld.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Even bijzonder zijn twee stellen paardentuig, elk bestaande uit een kaptoom (soort muilkorf) en een kandare-bit. Het is voor het eerst dat beide elementen bij elkaar worden gevonden in een Romeins-militaire context.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Grote waarde

De vondsten zijn voor de internationale archeologie van grote waarde en werpen nieuw licht op onder meer de Romeinse legeruitrusting, religieuze praktijken en de handelsstromen van 2000 jaar geleden. Zelfs het legendarische Pompeii speelde daarbij een rol. Want er zijn amfoorscherven met inktresten van een inscriptie gevonden waaruit blijkt dat er ‘eerste kwaliteit Pompejaanse’ vissaus naar deze streek is vervoerd.

‘Rituele depositie’

Sommige van de gevonden objecten zullen gewoon zijn verloren en de pijlen zullen zijn afgeschoten vanuit het fort. De complete sets paardentuig vragen echter om een andere verklaring. Zij passen in een traditie van ‘rituele depositie’ van prestigieuze uitrustingsstukken in rivieren, waterputten en kuilen – offers als dank voor de gevraagde steun van goden.

Een serie kledingspelden, ringen en munten zou ook in dat beeld passen. Dat geldt zeker ook voor een of twee kruiken die opzettelijk lijken te zijn doorboord. Een ervan draagt een inscriptie: ISPANI, ofwel ‘van (H)ispanus’ – ongetwijfeld de soldatennaam van een rekruut uit Spanje.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Het terrein waar de ontdekkingen zijn gedaan, maakt deel uit van de Neder-Germaanse Limes die afgelopen zomer is uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed. Wethouder Anke Klein (Erfgoed) is trots: “De vondsten illustreren de rijkdom van het werelderfgoed in Utrecht. Een schat aan informatie. Samen met inwoners en vele organisaties maken we het werelderfgoed op een bijzondere manier beleefbaar. En daarmee wordt het van ons allemaal. Ik nodig iedereen – en in het bijzonder de Utrechters –  uit om een ontdekkingstocht te maken door de geschiedenis. Bezoek het werelderfgoed of één van de andere bijzondere historische plekken in onze gemeente.”

Tijdens Open Monumentendag op zaterdag 11 september zijn de voorwerpen voor het eerst, en voorlopig eenmalig, te zien in Castellum Hoge Woerd. Het is de bedoeling dat de vondsten op termijn een plaats krijgen in het Castellum.