In een gigantische fabriek langs het Amsterdam-Rijnkanaal worden jaarlijks vele duizenden lantaarnpalen gemaakt. Extreme temperaturen, grote machines, er wordt hard gewerkt, maar het productieproces heeft ook iets elegants en gestroomlijnds. Er komt overigens veel meer uit de fabriek van Nedal rollen dan lantaarnpalen, het bedrijf levert internationaal tal van aluminium producten. Een kijkje in de keuken bij een van de grootste fabrieken van Utrecht.
De naam Nedal is wellicht niet bij iedereen bekend, maar de fabriek bij de Meernbrug die deze naam draagt is moeilijk te missen. Met de toekomstige nieuwbouwwijk Park Groenewoud zal Nedal straks steeds meer ingeklemd liggen tussen woningbouw. Buiten de aluminiumfabriek is de naam Nedal overigens op een stuk meer plekken te lezen: op de deurtjes van de talloze lantaarnpalen in Utrecht die dagelijks de fabriek verlaten.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Zo’n 85 jaar geleden vestigde Nedal zich aan het Amsterdam-Rijnkanaal. Het was toen de eerste aluminiumfabriek van Nederland. Tot eind twintigste eeuw was de fabriek betrokken bij het hele proces, van productie tot verwerking van aluminium. Het bedrijf wilde de productie zo veel mogelijk onder eigen dak hebben.
Druk van een veranderende markt, tegenvallende winsten en mogelijkheden van computers maakten het voor Nedal echter steeds aantrekkelijker om te specialiseren in enkel de laatste fase van het productieproces. Waar vroeger nog meer dan duizend medewerkers nodig waren voor het hele proces, zijn dat er vandaag de dag zo’n 230.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Productie
Wie langs de fabriek fietst, ziet de grote aluminium staven buiten op het terrein opgestapeld liggen. Dit is het materiaal zoals dat aangeleverd wordt bij Nedal. Puur aluminium is echter te makkelijk te vervormen, daarom zijn de staven gemengd met andere materialen zodat de uiteindelijke producten sterk genoeg zijn.
De staven worden in een machine geplaatst waar ze met een druk van tussen de 2.500 en 5.500 ton en met een temperatuur van rond de 500 graden door een vorm worden geperst. Afhankelijk van de bestelling worden verschillende vormen gebruikt en kan er van alles gemaakt worden: profielen voor festivaltenten, spanningsrails voor geleiding van grote hoeveelheden elektriciteit, vloeren voor stadionconcerten en lichtmasten, vele duizenden lichtmasten.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Het productieproces is afgelopen decennia steeds sneller geworden. Door betere techniek kunnen alle stappen vanaf de invoer van de aluminium staven efficiënter aan elkaar gekoppeld worden. Zo ontstond er uit een verzameling los opererende afdelingen één zorgvuldig afgestemde choreografie en ging de productietijd van rond de veertien dagen per bestelling naar zo’n twee dagen. In deze twee dagen wordt uit de aangeleverde staven aluminium in een gestroomlijnd proces metershoge lichtmasten gemaakt.
Het proces is steeds meer gemechaniseerd, maar er lopen op elk moment van de dag nog tientallen mensen in beschermende kleding. Er wordt immers gewerkt met duizenden tonnen kracht en meer dan 500 graden hitte. Een groot bord in de fabriekshal toont hoeveel dagen er al geen ongelukken zijn geweest – al zijn dat vaak niet meer dan verzwikte enkels.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Vergroening en kostenverlaging
Door de grote hoeveelheid warmte die nodig is voor aluminiumbewerking is Nedal een grootverbruiker van energie. Alleen al voor verlaging van de productiekosten is het dus handig voor Nedal om de efficiëntie te verhogen.
Onderhoudsmanager Stefan Gelissen vertelt bijvoorbeeld hoe het bedrijf bewust is overgestapt op ledverlichting. “Op het oog lijkt dat slechts een kleine besparing, maar met de grootte van de fabriek en de productie die dag en nacht doordraait, telt die kleine besparing al snel op.” Het feit dat aluminium ‘praktisch oneindig’ te recyclen is, zorgt er ook voor dat elk restje aluminium – letterlijk elke snipper in de fabriek – verzameld wordt om te gebruiken.
Verder is het bedrijf aan het kijken of de productie van de oudste en dus minst efficiënte machine verdeeld kan worden over de twee andere machines, om zo wederom energie te besparen. Nedal is ook een van de grootverbruikers in Utrecht van grondstoffen.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Op dit moment is Nedal bezig met tests om lantaarnpalen ook als oplaadpunten voor elektrische auto’s te kunnen gebruiken. “Waarom zou het hele straatbeeld vol met laadpalen moeten staan als je deze ook deel kan maken van de lantaarnpalen die er toch al staan”, aldus Gelissen. “Bovendien ligt ook de elektrische infrastructuur er dan al, waardoor het elektriciteitsnet minder extra belast hoeft te worden.” In de fabriek zijn al meerdere testapparaten te vinden met elektrische auto’s en -fietsen.
3 Reacties
ReagerenSuper interessant, dank! Vroeg me al tijden af wat er precies in die grote ronkende fabriek gebeuren.
Zou de restwarmte niet ook voor een zacht prijsje aan het warmtenet geleverd kunnen worden?
Mooi stuk industrie!
Indrukwekkend hoe de productiviteit en efficiency verbeterd kunnen worden. LED verlichting is daarbij een prachtige toepassing. Een Japanse professor heeft er de Nobelprijs voor gekregen. Al blijft het verstandig om ook de – Uit – knop te blijven gebruiken. Iets wat in sommige gebouwen in Utrecht niet gedaan wordt. Bijv. in het gebouw ‘Central Park’. Midden in de nacht baadt het gebouw vaak in een zee van licht. Onbegrijpelijk. Gek dat ze in zo’n modern gebouw nooit van het moderne ‘domotica’ gehoord schijnen te hebben.