Dát was op Twitter de reactie van wethouder Mirjam de Rijk gistermiddag op het nieuws dat Utrecht is afgevallen als kandidaat in de strijd om de titel van Culturele Hoofdstad van Europa in 2018. En dat is ook de enige reactie die je als inwoner van de stad verwacht te horen, als blijkt dat er op zijn minst 1,2 miljoen euro voor niets is uitgegeven. Dat die euro’s voor niets zijn uitgegeven wordt overigens door nagenoeg alle betrokkenen hardnekkig ontkend. 

In het persbericht dat gisteren verscheen nadat bekend werd dat Utrecht uit de race ligt, klonk een opmerkelijk positief geluid: ‘Winst van de afgelopen periode is dat het bedrijfsleven, verschillende overheden, culturele instellingen, het onderwijs en de wijken elkaar weten te vinden als het gaat om cultuur.’ Om daarna direct te focussen op wat nog wel in het verschiet ligt, de viering van driehonderd jaar Vrede van Utrecht in 2013 met het ‘spetterend internationaal cultuurprogramma ‘The Art of Making Peace’. Martin Boisen, als ‘lecturer’ verbonden aan de Universiteit Utrecht, voegde daar op Twitter nog aan toe: ‘nu met Vrede 2013 laten zien dat #Utrecht de titel niet nodig heeft.’

Dat Utrecht het niet nodig heeft wordt natuurlijk keihard teniet gedaan door het feit, dat Utrecht toch maar mooi wél heeft geprobeerd om die titel in de wacht te slepen. Waarom was dat ook alweer? Op die vraag valt op utrecht2018.nl het antwoord te lezen. ‘De gemeente en provincie Utrecht hebben de ambitie om Culturele Hoofdstad van Europa te worden. Samen werken ze aan de toekomst van onze stad en regio en willen ze de concurrentiepositie van de regio als vestigingsplaats voor internationale instellingen en bedrijven versterken.’ Dát lezende lijkt cultuur daarbij dus slechts een sausje bij het hoofdgerecht.

Het eind oktober door Utrecht gepresenteerde bidbook beschreef de werkelijke ambitie achter de kandidatuur vanzelfsprekend iets wervender. ‘Bouw samen met anderen aan jouw stad, een internationale stad in een dynamische regio, een plek waar iedereen zich welkom, vrij en veilig kan voelen. Met cultuur in het middelpunt, want dat zit Utrecht in de genen. Cultuur is zuurstof voor een zinvol bestaan en een belangrijke pijler onder onze economie.’ Geen wonder dus, dat Mirjam de Rijk, wethouder Economische Zaken, het falen van de missie als ‘Big shit’ omschreef op Twitter. Want waar moet de economische boost, die het behalen van de titel met zich mee zou brengen, nu vandaan komen?

De internationale jury, die gisteren haar onverbiddelijke oordeel velde over de ambitie van Utrecht, bleek ook al gevoeliger voor het bevorderen van de economie dan voor het stimuleren van cultuur. Xavier Vandamme, directeur van het Festival Oude Muziek en lid van de delegatie die het bidbook gisteren moest presenteren, stelde na de teleurstellende afwijzing dan ook: ‘Ik denk dat de jury niet voor Utrecht heeft gekozen omdat het hier cultureel al goed gaat. Voor de andere steden valt er veel meer te winnen met een uitverkiezing tot Culturele Hoofstad van Europa. Maar dat vind ik toch een beetje flauw.’ Flauw was het misschien, maar te verwachten viel het wellicht al ruim vooraf.

Ook de verslaggevers van RTV Utrecht vingen in de wandelgangen op ‘dat Utrecht zou zijn afgevallen omdat de stad de eretitel niet echt nodig zou hebben. De drie steden die wel door mogen, te weten Eindhoven, Leeuwarden én Maastricht, zouden de opsteker goed kunnen gebruiken. De regio’s daar kampen met problemen als economische krimp.’ De economie is dus hét sleutelbegrip achter de miljoenen verslindende strijd om de titel van Culturele Hoofdstad van Europa. Eindhoven heeft daar maar liefst 140 miljoen euro voor over.

Er is overigens, ook naar mijn bescheiden mening, niets mis met het stimuleren van de economie. Nu het hele circus hier in 2018 niet doorgaat, blijft er in ieder geval zo’n 65 miljoen euro over om daar wat aan te doen. Dat is als niet alle deelnemende partners nu ineens alles op alles zetten om hun plannen voor de inmiddels achterhaalde Utrechtse ambitie alsnog doorgang te laten vinden. Zo benadrukte Wolfsen al tegenover DeStadUtrecht.nl, dat verschillende onderdelen van het bidbook gewoon door zullen gaan. Zoals bijvoorbeeld de tentoonstelling over Caravaggio in het Centraal Museum. Wat betreft Vandamme betreft gaat ook zijn bijdrage aan het bidbook, de paardencaroussel, gewoon door. Vraag is wat dat dan weer allemaal moet gaan kosten?