De deuren van hun kantoren zijn minder dan vijf minuten lopen van elkaar verwijderd, maar zonder de economische missie als Utrecht Region onder leiding van wethouder Jeroen Kreijkamp en georganiseerd door Economic Board Utrecht in oktober vorig jaar hadden de Utrechtse ingenieurs Bart Dijk (OKRA Landschapsarchitecten) en Fons Nelen (Nelen & Schuurmans) elkaar nooit ontmoet. Nu gaan ze samen de waterproblemen van Taiwan te lijf.

Bart Dijk en Fons Nelen sprongen vorige week een gat in de lucht. De Utrechters sleepten financiering van het ministerie van Economische Zaken binnen, voor een pilot om de waterproblemen in de Taiwanese hoofdstad Taipei aan te pakken. Het regent op het eiland in de Oost-Chinese zee jaarlijks bijna drie keer zoveel als in Nederland. Tyfoons zetten een paar keer per jaar delen van het eiland tijdelijk onder water, landverschuivingen en modderstromen richten veel schade aan. Tegelijkertijd kampt Taiwan regelmatig met een tekort aan drinkwater. OKRA Landschapsarchitecten en consultancybureau Nelen & Schuurmans willen met Taiwanese ambtenaren en ondernemers een systeem opzetten om deze problemen op te lossen.

“Vorig jaar juni was de luchthaven van Taipei een aantal dagen gesloten”, vertelt Fons Nelen. “Omdat hij onder water stond. Dat zorgde voor enorme economische schade.” Zijn bedrijf, Nelen & Schuurmans, stal eind 2016 tijdens de Utrechtse missie in het Aziatische land de show met 3DI, een programma dat laat zien is hoe water zich gedraagt tijdens overstromingen. Het systeem werkt op tafels met touchscreens, een soort uitvergrootte iPads, waardoor ontwerpers en planners tijdens het ontwerpen hun digitale maquettes virtueel onder water kunnen zetten. Op die manier kunnen ze zien hoe de waterstromen zich ontwikkelen en waar dammen, dijken en sluizen moeten komen. Kennis die heel nuttig kan zijn om overstromingen zoals die in juni te voorkomen.

Gat

Er was alleen nog een gat, zag Bart Dijk van OKRA Landschapsarchitecten. Want hoe zet je die kennis in in een miljoenenstad? Hoe richt je een stad zo in dat hij bestand is tegen overstromingen, maar de leefomgeving tegelijkertijd niet wordt verpest door grote deltawerken? Een stad heeft met zijn vele verhardde oppervlakten een heel andere waterdynamiek dan het platteland.

Dat zijn vragen waar Bart Dijk een antwoord op weet. Als landschapsontwerper werkte hij mee aan vele grootschalige stedelijke transformaties. Waar voor waterexperts het inpassen van dijken en dammen in steden soms nog een uitdaging is, werkt hij al jaren aan ‘watersensitieve’-ontwerpen, het zo ontwerpen van een stad of wijk dat er ruimte voor water is. “En we kunnen het water ook ‘beleefbaar’ maken”, vertelt hij. “Zo los je en het overstromingsprobleem op, en creëer je meerwaarde voor stad, mensen en natuur.”

Die kennis gaan de ondernemers uit de Utrechtse binnenstad vanaf oktober met trainingen en workshops proberen over te brengen op de Taiwanezen. Eerst in de hoofdstad Taipei, waar al interesse was voor het 3DI-programma, en later misschien ook in de miljoenenstad Tainan en Kaohsiung, dat als havenstad met ruim tweeënhalf miljoen inwoners zo zijn eigen uitdagingen meebrengt. Samen met ambtenaren, ontwerpers, bedrijven en medewerkers van Taiwanese universiteiten gaan de twee een digitale omgeving ontwikkelen, zodat verschillende middelen tegen de wateroverlast getest kunnen worden. Deze maand waren enkele Taiwanese experts al in Utrecht te gast, waaronder professor Cheh-Shyh Ting dean college of engineering en director center for Water Resources Educations and Studies van National Pingtung University of Science and Technology, om hier een eerste training te volgen.

Missie

Bart Dijk en Fons Nelen hadden elkaar nog nooit ontmoet en werden onafhankelijk van elkaar gevraagd om mee te gaan op de missie. De missie was bedoeld om de banden met Taiwanese bedrijven aan te halen. De twee raakten tijdens de reis aan de praat. “Je bent een paar dagen met elkaar op pad en je luistert naar elkaars verhalen”, zegt Fons Nelen. “Dan ontdek je wat je voor elkaar kunt betekenen en ontstaat er synergie. Terug in Nederland zochten we elkaar op en besloten we samen verder te gaan.”

De contacten die Dijk en Nelen tijdens de missie opdeden, deden de rest. “Die missie gaf een enorme slagkracht”, aldus Bart Dijk. “Het opent zoveel deuren. Normaal sta je onderaan te wachten tot een ambtenaar tijd voor je heeft, maar omdat wethouder Jeroen Kreijkamp (Financiën, Economie, Onderwijs en Internationale Zaken) mee was, werden we overal ontvangen. Dat verdient echt een pluim.”

Utrechtse aanpak

Een goed begin is weliswaar het halve werk, maar er liggen in Taiwan nog veel uitdagingen te wachten, beseft Bart Dijk. “Het is maar de vraag hoe alles wat we aanbieden geïmplementeerd wordt in de Taiwanese context. De benodigde gegevens over water zijn daar nog niet zo makkelijk verkrijgbaar als hier, en we zullen Taiwan echt nog moeten leren begrijpen.” Toch kunnen de Taiwanezen wel wat van Utrecht en Nederland leren, denkt hij. “Cross-over denken, het samenwerken tussen verschillende expertises en disciplines, integraal werken. Dat is een Nederlandse kwaliteit”, vindt Bart Dijk. Ook de Utrechtse manier van projecten organiseren neemt hij mee als intellectuele bagage. “Als je kijkt naar het stationsgebied, hoe de gemeente daar met bedrijven samenwerkte, hen liet bijdragen en het gebied voor bedrijven interessant maakte door het stadskantoor daar te plaatsen, dat gaat hier echt heel goed.”

Aan OKRA en Nelen & Schuurmans de taak om die geïntegreerde aanpak naar Taiwan te exporteren. Al denkt Bart Dijk dat er thuis ook nog veel te winnen valt qua samenwerking tussen de Utrechtse ondernemers. “Vorige week liep ik mijn wekelijkse loopje naar het station en zag ik onderweg een nieuw bureau in verkeersmanagement, iets dat weer mooi aansluit op onze projecten. Als we elkaars kennis combineren, vergroten we de slagkracht van Utrecht.”