Door: Maurice Hengeveld 

Met een leegstandspercentage van 5 procent is er volgens de gemeente Utrecht geen bijzondere aanpak nodig van de winkelleegstand in de detailhandel. In een brief aan de commissie Stad en Ruimte van de Utrechtse gemeenteraad meldt wethouder Economische Zaken Mirjam de Rijk, dat er geen sprake is van een problematische leegstand. 

Leegstand verschilt sterk per winkelgebied
Het leegstandspercentage in Utrecht is volgens De Rijk ongeveer op het niveau van de frictieleegstand, dat is de leegstand die nodig is om optimaal in te kunnen spelen op de veranderende vraag naar winkelruimte. Op stedelijk niveau is er derhalve helemaal geen sprake van een problematische leegstand. Wel meldt de wethouder dat de leegstand sterk verschilt per winkelgebied. Zo is de leegstand in de binnenstad dermate gering, dat dit juist wijst op een (te) grote druk op de markt en een tekort aan commerciële ruimte. De ontwikkelingen in het stationsgebied en in historische binnenstad moeten daar op termijn ruimte aan geven. Aan de andere kant is de leegstand in een aantal winkelgebieden hoger dan op frictieniveau. Dit is het geval bij enkele binnenstedelijke winkelstraten en kleinere buurt- en wijkwinkelcentra. Ook landelijk neemt de leegstand in dergelijke gebieden toe, aldus De Rijk. Met haar brief reageerde De Rijk op eerdere verzoeken vanuit de gemeenteraad om met een overzicht van de leegstand in de detailhandel te komen.

Beleid en aanpak
In het ‘Ontwikkelingskader Detailhandel 2012’ schetst de gemeente kansen voor de grote lokale centrumgebieden in Utrecht centrum, Leidsche Rijn centrum en de grootwinkelcentra Overvecht en Kanaleneiland. Daarnaast zijn er in Utrecht veel kleinere wijk- en buurtcentra, waarvan een aantal  de afgelopen jaren flink is opgeknapt, uitgebreid of gerealiseerd, zoals bijvoorbeeld Rijnbaan, Willem van Noortplein, Overkapel, De Gagelhof, Vleuterweide, dorpskern Vleuten, en ’t Goylaan. Voor andere kleinere centra bestaan plannen voor aanpak in verschillende stadia, zoals bijvoorbeeld De Gaard, De Meern en Arnodreef-Tiberdreef. Voor grootschalige detailhandel, zoals die in the Wall, en zogenaamde perifere detailhandel op de woonboulevard en bedrijventerreinen, is in een analyse van 2009 marktruimte geconstateerd. Voor de woondetailhandel zijn er veel marktkansen, die vanuit de gemeente op de twee clusters in Overvecht en de woonboulevard ruimte krijgen.

Maatwerk nodig
Daarnaast kent Utrecht veel zogenaamde winkelradialen, zoals de Amsterdamse Straatweg en de Rijnlaan. Die verkeren economisch gezien veelal in zwaar weer en vragen per gebied een maatgerichte benadering. Ook de verschillende winkelstrips, veelal gelegen in de woonwijken uit de jaren zestig van de vorige eeuw, vragen elk een eigen op de locatie gerichte aanpak, net als de solitaire winkelvestigingen. Daarbij wordt elke keer gekeken naar de functie, de branche, de kwaliteit, het economisch functioneren, de sociaal-maatschappelijke rol binnen de buurt van de winkel(s). Voor alle bestaande centrumgebieden en winkelconcentraties geldt dat de gemeente in overleg met de lokale stakeholders een gericht plan van aanpak wil opstellen om een gezonde continuïteit van het betreffende gebied te waarborgen. Hierbij wordt per locatie overwogen of functieversterking of juist functieverandering voor de toekomst de meeste adequate oplossing is.

Samenwerken centraal
De gemeente zal in alle gevallen aansturen op een intensieve samenwerking met alle belanghebbenden. Ook aan de samenwerking wordt per situatie de meest adequate vorm gegeven. Zo kent Utrecht al geruime tijd vormen van straatmanagement en centrummanagement en projectgerichte vormen van samenwerking. In het algemeen wordt in het ‘Ontwikkelingskader Detailhandel 2012’ voor Utrecht een situatie geschetst die ruimte kent voor uitbreiding/vernieuwing en gedeeltelijke verschuiving van detailhandelsaanbod.