Wat schuilt er achter de deuren van de splinternieuwe Angstfabriek? DUIC ging op bezoek bij het experimentele theater en sprak met met Luc Lauwers van Critical Mass, het bedrijf achter de Angstfabriek.

De Angstfabriek opende vorige week de deuren op het Berlijnplein in Leidsche Rijn. Midden op het plein staat een compact vierkant gebouw met daarop groot op de gevel geschreven ‘ANGSTFABRIEK’. We bellen, ondanks een onheilspellend gevoel, toch maar aan. Een man in een lange jas doet open en vraagt om op een plateau te gaan staan. Daar wordt iedereen even grondig door een scan gehaald.

Plotseling vraagt de man, die achter een balie heeft plaatsgenomen, een heel persoonlijke vraag over een vakantie van een jaar geleden. Hoe komt hij aan die informatie? De vraag geeft een ongemakkelijk gevoel, want je weet niet wat de man nog meer allemaal van je weet.

Met een kleine groep word je vervolgens naar een fabrieksruimte geleid. Door middel van de overtuigende acteurs en realistische setting, wordt al snel vergeten dat het toneelspel is. De directeur heet iedereen welkom in de fabriek en vraagt: ‘Waar ben je bang voor in het dagelijks leven en hoe spelen bedrijven hierop in?’ In anderhalf uur voer je verschillende opdrachten uit om een antwoord te zoeken op die vraag. Daarbij wordt gebruikgemaakt van virtual reality brillen, iPads en QR-codes.

Lauwers, projectleider bij Critical Mass, vertelt waarom de Angstfabriek is ontworpen. “Wij creëren creatieve manieren om maatschappelijke thema’s bespreekbaar te maken. Dit kunnen online games zijn of een multimediale installatie zoals hier bij de Angstfabriek. Wij bieden mensen eerst een ervaring, zodat ze zelf concreet iets kunnen ondernemen om vervolgens met ze in gesprek te gaan.”

Verwachtingen

De interactie zorgt ervoor dat deelnemers nadenken over hoe er angst wordt gezaaid door bijvoorbeeld politici en media. “De fabriek laat je de manier van communicatie herkennen en vervolgens is het aan jou wat je met deze kennis doet als je weer naar buiten loopt”, vertelt Lauwers. Ook wordt het geweten op de proef gesteld, door middel van verschillende keuzemogelijkheden. “Grappig genoeg gaan mensen al snel mee in wat van ze verwacht wordt.”

In tegenstelling tot andere projecten van Critical Mass, is er achteraf geen fysiek gesprek met de makers. Wel kunnen mensen naar evenementen, zoals de lezingen over Angst in TivoliVredenburg.

Iets aan de kaak stellen

Het eerste idee voor de Angstfabriek is bijna twee jaar geleden ontstaan. “We beginnen eigenlijk altijd vanuit iets wat we zelf aan de kaak willen stellen. We merkten dat er veel angst is voor de ander, waardoor veel onbegrip ontstaat”, aldus Lauwers. “Onbekend maakt onbemind en mensen hebben veel vooroordelen, waardoor contact tussen mensen bemoeilijkt wordt.”

Critical Mass wilde hier iets mee iets mee zonder dat het meteen een educatieve lezing werd. In samenwerking met Sherlocked (makers van escaperooms), schrijvers en theatermakers is er een ervaring ontstaan waarin je nauwelijks door hebt dat je er iets van opsteekt. Het is dit keer, in tegenstelling tot eerdere projecten, veel theatraler.

Er komen verschillende soorten thema’s aan bod, zoals nieuwe technologieën, voedselveiligheid, terrorisme en klimaatverandering. “We laten mensen zien hoe de angsten, die hiermee gepaard gaan, worden geproduceerd.” Zo kun je de verschillende mechanismes van angstcommunicatie zelf ervaren door bijvoorbeeld eigen nieuwsberichten samen te stellen. Daarbij is er een keuze uit bijvoorbeeld een agressieve, emotionele of informatieve manier van communicatie.

Extra hints

Er is veel tijd gestopt in de aankleding, audiovisuele content, interactieve keuzemogelijkheden en extra hints in de Angstfabriek. Lauwers: “Het is leuk dat sommige mensen die nog verder willen rondkijken meer dingen kunnen ontdekken dan je op het eerste gezicht kan zien.”

Critical Mass hoopt dat mensen na een bezoek aan de Angstfabriek opzoek gaan naar voorbeelden van échte angstfabrieken in hun eigen leven en op welke manieren ze hierdoor worden beïnvloed. “We hopen dat mensen zichzelf afvragen wat ze hiervan vinden en de invloed leren herkennen. Als je dit kan, kan je zelf beslissen hoe je hiermee om wilt gaan.”

De Angstfabriek is in Utrecht open voor publiek van 12 april tot en met 13 juli 2019 en gaat daarna naar Eindhoven en Den Haag.