Geheimen van de stad: een poort die moest wijken | De Utrechtse Internet Courant Geheimen van de stad: een poort die moest wijken | De Utrechtse Internet Courant

Geheimen van de stad: een poort die moest wijken

Geheimen van de stad: een poort die moest wijken
Rondleiders van Gilde Utrecht vertellen over verborgen en onbekende plekken in de stad.

Rondleiders van Gilde Utrecht vertellen over verborgen en onbekende plekken in de stad.

Op de plek van Het Utrechts Archief en De Rechtbank zat heel lang geleden een abdij. Tegenwoordig geeft een speciale bestrating van keitjes aan waar de zestiende-eeuwse abdijpoort heeft gestaan. Even verderop zijn ook authentieke overblijfselen van het klooster te bekijken.

Op de hoek van de Korte Nieuwstraat en de Hamburgerstraat, schuin tegenover de Lutherse kerk, hangt een fotografische reproductie van de Pauluspoort. Iets waar je zo voorbijloopt. Gelukkig is met de nieuwe bestrating van het Domplein, die doorloopt naar de Korte Nieuwstraat, de poort met keitjes in het plaveisel opnieuw aangegeven.

De zestiende-eeuwse poort in renaissancestijl sloot een voetpad af. Dat liep vanaf het Domplein naar de tegenwoordige Lange Nieuwstraat, het Pauluspad (later Korte Nieuwstraat). Het was de zuidelijke toegang tot het domein van de Paulusabdij. Die abdij was in 1050 door de toenmalige bisschop Bernold uit Amersfoort naar Utrecht verplaatst.

Na de Reformatie kwam de abdij leeg te staan en werd er in 1596 het Hof van Utrecht, het provinciale gerechtshof, ondergebracht.

Op de plek waar nu Het Utrechts Archief zit en daarnaast het hotel-restaurant aan de Korte Nieuwstraat – dat heel toepasselijk De Rechtbank heet – bevond zich tot 2000 het Paleis van Justitie. Dit was in 1837 door de Utrechtse architect Christiaan Kramm in neoklassieke stijl gebouwd op de restanten van de Paulusabdij. Tijdens deze bouw werd in 1838 de Pauluspoort gesloopt.

Het grote plein voor het gebouw waar je ’s zomers gezellig onder de platanen op het terras kunt zitten, was destijds bestemd als executieplaats. De bewoners van de grote huizen in de Hamburgerstraat wilden die bloederige taferelen echter niet voor hun deur, waarop de vonnissen werden voltrokken op het Vredenburg. Dit tot groot genoegen van de kroegbazen aan het plein, want de executies trokken veel publiek wat weer goed was voor de nering.

Oude muren zichtbaar
Na de verhuizing van de rechtbank in 2001 naar de nieuwe locatie op het Vrouwe Justitiaplein, heeft er in de oude rechtbank uitgebreid bouwhistorisch onderzoek plaatsgevonden. Bij het ontpleisteren van de muren in de voormalige rechtszaal kwamen gotische spitsboogvensters tevoorschijn die te zien zijn in het huidige auditorium. Overal zijn de muren van de Paulusabdij zichtbaar gemaakt. In de kelder is de oude wijnkelder te zien, waar je tijdens je bezoek virtueel wordt toegesproken door de ‘kellenaar’: de econoom van de abdij.

Op het hek rond het plein op de hoek van de Hamburgerstraat en de Korte Nieuwstraat zien we de Romeinse fasces, de bijl of hellebaard in een bundel samengebonden stokken. De roeden symboliseerden de macht van de Romeinse staat om te straffen, de bijl om te beslissen over leven en dood. De Italiaanse dictator Mussolini ontleende de naam van zijn beweging aan dit teken, het fascisme.

3 Reacties

Reageren
  1. Joep meloen

    Leuk. Maar publiceer er dan ook fotos bij met de besproken zaken

  2. Louis Daguerre

    Jij wil foto’s van de in 1838 gesloopte poort Joep? Tuurlijk, gaan we regelen!

  3. Cico

    De architect van die poort belde zonet, hij vroeg hoe hij de houtgravure van zijn ontwerp kan uploaden op de server

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).