Door: Stef van der Werf

In het souterrain van voormalig loods en kantoorpand van Strukton aan de Willem Dreeslaan heeft John Noy (1951), kunstschilder en Utrechter, sinds kort zijn nieuwe atelier betrokken. Samen met andere creatieve ondernemers geven zij herboren invulling aan het pand. Het is gasvormig, niet vastomlijnd. Ik zocht hem op. Er ontvouwde zich op die herfstmiddag een Zomeravondgast gesprek. John Noy, sympathieke Marlboro Man met blond golvend haar en filosofische inslag.

Stad Geaarde Laatbloeier

John groeide op in de rivierenwijk in Utrecht, een echte volksbuurt. Hij had vier moeders, waarvan drie zussen, zoals hij het zelf uitdrukt. Een arbeidersgezin, voor wie het programma ‘Kunstgrepen’ van Pierre Janssen wereldwonderlijk was. Studenten, die hij op Maasplein zag tijdens het voetballen, kwamen van een andere planeet. John heeft de creatieve genen van zijn vader geërfd, die overleed toen hij 15 jaar was. Hij maakte jong kleurplaat tekeningen op de zondagschool en later op Marvel geïnspireerde striptekeningen. The Hulk en andere getekende helden, ziet hij tegenwoordig terug op het witte doek. Na het afronden van de Grafische school koos hij op zijn 21ste voor de Rietveld academie. Al 31 jaar doceert hij volwassenen aan het Art en Design college.

Kleurrijke Muizen

Ik zit aan een lunchtafel in het souterrain en kijk om me heen. Zijn kleurrijke werk bekleedt de grijs betonnen muren. Enkele grotere acryl schilderijen wisselen meerdere kleinere af. Er valt structuur te ontdekken in de gebruikelijke schilders rommel. Rechts een scheidingswand met doorkijk naar de kantoorruimte van Jan Tromp. Jan is John´s vriend en financier, psychiater, bedrijfsadviseur en, zoals het een man van zijn statuur betaamt, diverse commissariaten. John wijst mij op aanduiding op het etiquette van de fles wijn die Jan voor hem heeft gekocht. ‘1+1 = 3’, lacht hij innemend, tegelijkertijd hees en krakerig.

Ministery of Silky Walks

Een reeks rechthoekige ramen biedt zicht op straatniveau, van kuit tot bovenbeen. Alsof je naar een film kijkt, schieten er zo nu en dan benen langs. ‘De zomerrokjes zijn het leukst’, merkt John op. Maar nu is het herfst. In zijn werk vecht hij om los te komen van het klassieke ambacht en de gekte, de spontaniteit, toe te laten. ‘In de bewegende vorm, het loslaten, zit de emotie. Ambacht is daarin een noodzakelijk uitgangspunt, maar geen doel. Tegenwoordig maak ik in tien minuten een pentekening puur intuïtief, die de basis vormt voor het schilderij’. Een quote uit John’s rijk arsenaal beschrijft het proces, ‘Appel sprak over de eeuwige zoektocht naar de onbevangenheid van het oordeel loze kind´. Hij heeft het gevoel steeds aan het begin te staan, inclusief ingebeelde criticasters. Zijn werk evolueerde van gevoelige naïef werk eerst, naar koeler ambachtelijk werk later tot emotierijke ambachtswerken nu. Op naar het volgende rokje.

Lempicka’s Schouders

Marcel Gieling schrijft in zijn DUIC- column over John’s werk, ‘Op acrylbasis geverfde composities van kleurrijke figuratieve vrouwen’. Acrylverf vindt hij veel leuker dan olieverf. ´Je maakt sneller stappen en het creëert een totaal ander sfeerbeeld’. Kleurstellingen creëren spanning in het werk. ´Soms vraag ik me af welke kleuren er nog meer zijn´, duidend op zijn rijkgevarieerd kleurenpalet. De figuratieve stijl is geïnspireerd op zijn grote voorbeeld, de Art Deco artieste Tamara de Lempicka. ´De vorm bepaalt de emotie en vrouwen zijn mijn eeuwige inspiratie en thema. Dat geldt voor een hele hoop kunstenaars´, spreekt hij bagatelliserend. In zijn werk zit geen symboliek verwerkt. ´Ik vind het onnodig. Het is wat het is voor de toeschouwer. Een werk is af als de juiste balans is gevonden tussen compositie, kleurgebruik, vorm, spanning en textuur´.

Met Lede Ogen

Welk schilderij het publiek mooi vindt, weet John nooit. `Soms dat werk waarvan ik het vooraf het minste verwacht’. De Crisiswind waait ook door Huize Noy. De atelierverkoop is met 80% gedaald. ‘Exposities in galerieën zijn niet te doen’. Zijn werken staan op diverse websites, die buitengewoon veel bezocht, maar niet verkocht worden. ´Je gaat toch twijfelen aan je werk´. Hij wijt de malaise in de cultuursector ook aan de politiek. John quote een NRC columnist, ‘Ze willen wel de appels en de peren, maar niet de fruitbomen’. Hij hekelt het portret van De Koningin in het Stedelijk Museum gemaakt door een Belg. ´De hang naar het buitenland is onderwaardering van onze cultuur´. Hij heeft de Amerikaanse directrice van zijn ongenoegen in kennis gesteld. Er is genoeg talent en kwaliteit op eigen bodem, al is het alleen al het eigen.

Midlife Marlboro Man

John is een man die zijn eigen pad bewandelt. ‘Als ik zou Twitteren, dan zou ik niemand volgen’. zegt hij lachend. Hij manoeuvreert met flamboyante charme en ogenschijnlijk gemak door alle lagen van de samenleving. Van de Rotary tot de markt, iedereen met open vizier tegemoet tredend. John houdt niet van stelligheden en laat zich graag verrassen door frisse inzichten. Echter zijn leven is niet alleen rozengeur en maneschijn. Het vroegtijdig verlies van vader en zoon hebben groeven achtergelaten evenals als zijn scheiding. ‘Alles staat in verband met elkaar’ . Zo wees een hypnotherapeut hem laatst op het verband tussen zijn jeugdige bijna- verdrinkingsdood-ervaring en zijn huidige angst voor verkoudheid. John ziet in die ervaring de bron van zijn hyper sensitieve aard. ‘Ik voel direct de sfeer in een ruimte’. Het manifesteert zich ook fysiek. ‘Ik kan absoluut niet tegen zandkorrels tussen mijn tenen, verschrikkelijk’.

On the Road

John zit vol ideeën. Enkele ondernemers, onder wie de interviewer, heeft hij gewezen op beschikbare werkruimtes. Hij overweegt een creatieve borrel te organiseren. John houdt zijn lichaam ‘in shape’ en stiekem hoopt hij, dat Zijn Muze het schilderij uit zal stappen. ‘Het plaatje moet wel in balans zijn. Ach, wellicht is het paradijs daar waar je ook die behoefte kunt loslaten’. Als de vormgeving van zijn boek af is zal uitgeverij A.W. Bruna een boek over hem uitbrengen. Wanneer? Dat is nog gasvormig.

www.johnnoy.nl