Over de toekomst van het ondernemersfonds in Utrecht wordt volgende week gesproken in de gemeenteraad. Het college is positief, de gemeenteraad moet er over gaan beslissen. De politieke partijen zien de waarde van het fonds wel in, maar de gemeentelijke bijdrage van ongeveer 600.000 euro staat ter discussie.

Het ondernemersfonds wordt sinds 2012 gevuld door alle bedrijven en organisaties die OZB betalen op bedrijfspanden met als doel collectieve voorzieningen collectief te financieren. De gemeente Utrecht is een grootbetaler aan het fonds vanwege panden als TivoliVredenburg en het Stadskantoor. Ruim 10 procent van het volledige fonds wordt opgehoest door de gemeente. De gemeente heeft echter een dubbelrol, door mee te betalen kan ook invloed worden uitgeoefend op de bestedingen. De belangen van de gemeente als overheid is echter niet altijd gelijk aan die van ondernemers. Sommige partijen menen dat deze dubbelrol schadelijk is en dat alleen ondernemers zouden moeten beslissen hoe het geld wordt besteed.

Het ondernemersfonds financiert allerlei faciliteiten. Utrecht is onderverdeeld in z’n 70 trekkingsgebieden. De ondernemers in deze gebieden kunnen bestedingsvoorstellen indienen bij de trekkingsgerechtigde vereniging. ‘Transparant en democratisch’ moet er dan besloten worden wat men met het geld doet. Van kerstmarkten in het Maximapark, collectieve beveiliging in Nieuw Overvecht en het onderhouden van feestverlichting zijn voorbeelden van projecten die gefinancierd zijn. Niet al het geïnde geld wordt jaarlijks uitgegeven. Sommige partijen uiten kritiek op deze onderbesteding.

Dimitri Gilissen van de VVD ziet liever dat de gemeente geen geld meer direct naar het ondernemersfonds over maakt: “Wij laten de ondernemers absoluut niet in de steek en we willen juist ruimte bieden om initiatieven te ontplooien. Maar als de gemeente blijft meebetalen dan moet daar ook zeggenschap tegenover staan.” Dit vindt de VVD lastig te combineren: “De ondernemers moeten zelf kunnen beslissen waar het geld heen gaat, hier moet geen politieke bemoeienis bij zijn.” Gilissen benadrukt dat de gemeente wel met het ondernemersfonds moet blijven samenwerken: “Juist door naar specifieke initiatieven te kijken en hier als gemeente in te investeren kunnen er grote stappen worden gemaakt.” Als voorbeeld noemt hij de Adriaen van Ostadelaan, de ondernemers willen deze winkelstraat een boost geven: “Als gemeente zouden we dan uit verschillende budgeten kunnen bijdragen aan dit doel, dat komt ten goede van de ondernemers.” Gilissen vindt deze manier van financieren beter dan het geld integraal uit te keren aan het ondernemersfonds.

Voorzitter a.i. van het ondernemersfonds Ruut van Rossen: “Wij zien graag dat het fonds na de pilot van drie jaar nu een verlening krijgt van vijf jaar. Dit zorgt voor continuïteit. Wij hebben dit bij de gemeente aangegeven.” Van Rossen legt uit dat hij graag ziet dat de gemeente ook blijft bijdragen: “Bij de start van het fonds hebben alle partijen het toegejuicht dat de gemeente in hun privaatrechtelijke rol deelneemt aan het fonds. Het zal geen goed signaal zijn als de gemeente als enige freerider niet meer mee gaat doen.” Het college wil de lijn doorzetten, enkele politieke partijen in de raad twijfelen. “Wij begrijpen dat het vragen oproept, we moeten dus ook goed in overleg met gemeente hoe er om gegaan moeten worden met de dubbelrol van de gemeente. Wij willen absoluut niet dat er politiek bedreven wordt via het fonds.” Van Rossen is bang dat als de gemeente stopt met betalen andere partijen volgen: “Te denken is aan instellingen in de sectoren als sport, cultuur en onderwijs. Het model is op z’n sterkst als iedereen meedoet. Dat komt alle ondernemers en de stad ten goede. ”

Nicole van Gemert van de SP is helder in haar antwoord: De gemeentelijke bijdrage moet stoppen “Er is geen dekking voor. Het college heeft alleen voor het jaar 2015 een dekking in de begroting gevonden. Na volgend jaar willen ze dan per jaar gaan kijken hoe er dekking voor gevonden kan worden, hiermee creëer je onzekerheid terwijl ondernemers juist behoefte hebben aan zekerheid. Die zes ton waarvoor wel dekking is gevonden moet wel beschikbaar blijven.” De SP stipt ook het punt van politieke inmenging aan: “Als de gemeente meebetaalt dan volgt er ook inmenging vanuit de gemeente, terwijl de ondernemers juist zelf willen beslissen wat ze met het geld doen.”

Anton Verbunt, voorzitter MKB-Utrecht: “We geloven in het fonds. Het ondernemerschap wordt gefaciliteerd en zaken als veiligheid en leefbaarheid worden verbeterd. Iedereen heeft er belang bij. Ondernemers zijn dan ook onaangenaam verrast over de mogelijkheid dat de gemeente straks niet meer gaat bijdragen. Het is belangrijke dat er een betrouwbare overheid, er is altijd gezegd dat we dit samen doen en dan kan je niet plotseling de spelregels veranderen. Dit kan ook een sneeuwbaleffect hebben waardoor andere partijen er ook uit gaan stappen.” Verbunt laat wel weten dat het fonds geen instrument voor de gemeente mag worden: “Het is geen politiek instrument voor werkgelegenheid. De gemeente  moet uit de verantwoordelijkheid als vastgoedeigenaar aan het fonds deelnemen.”

Jony Ferket van D66 laat weten positief te zijn over het fonds: “Er zijn veel mooie dingen uit voortgekomen. Ook het bijeffect dat veel andere ondernemingsverenigingen zich beter gaan organiseren is positief. Ik wil het fonds dus zeker in stand houden maar twijfel nog wel over de gemeentelijke bijdrage.” Ferket stipt ook meteen de publiek-private rol van de gemeente in de situatie aan. “We moeten de bestedingen eigenlijk bij de ondernemers laten, het is een lastig parket. Ik wil de komende anderhalve week nog in gesprek gaan met ondernemers en onderzoeken wat de beste optie is.” Wel moet er gezorgd worden voor een zachte landing: “We kunnen er niet zomaar uitstappen. Maar zoals gezegd, ik heb nog niet besloten.”

De voorzitter van VNO-NCW Midden-Nederland Rob Eradus: “Wij zijn voor het ondernemersfonds en wij vinden dat de gemeente ook mee moet betalen.” Eradus is zeer te spreken over het fonds: “Er worden goede dingen gedaan met het fonds, zaken als werkgelegenheid en veiligheid worden aangepakt, de hele stad profiteert hiervan. Iedereen moet dus zijn steentje bijdragen, freeriders worden op deze wijze op een positieve manier de nek omgedraaid. Het is nuttig voor de stad en zorgt voor een beter ondernemersklimaat.” Eradus is ook stellig in zijn mening dat de gemeente ook mee moet betalen: “Net zo goed als iedere andere partij in de stad, ze plukken er de vruchten van dus waarom zouden ze niet meebetalen? Ik zie ook geen conflicterende belangen. De gemeente bepaalt niet rechtstreeks de uitgaven van het fonds. Daar is een governance-model voor gemaakt.” Eradus ziet dus niet snel hoe er politiek zal worden bedreven via het fonds.