Paul van Maanen, bestuurder van ROC Midden Nederland, maakt zich zorgen over de positie van het MBO in Utrecht. De focus ligt volgens Van Maanen vooral op het Science Park en het hoger onderwijs. In het opiniestuk hieronder deelt hij zijn zorgen.
Het is duidelijk, de maakbaarheidseconomen zijn uit hun 10-jarige crisisslaapje ontwaakt. De afgelopen week publiceerden diverse organisaties, zoals de SER, rapporten over het MBO. Eerder waren er publicaties van banken over de ontwikkeling van de arbeidsmarkt en de relatie met het MBO. Tijdens het crisisslaapje was in de afgelopen tien jaar niets te maken, alleen af te breken.
Je hoorde ze niet toen werkgevers geen leerbanen(BBL) meer beschikbaar stelden. De student, voor wie leren bij de baas is ontwikkeld, werd ‘veroordeeld’ tot een klaslokaal. Enkele kleinere ‘Gallische’ BBL-sectoren, zoals de bitumineuze dakdekkers, hielden dapper stand.
Aan het begin van deze eeuw werden in Europa de Lissabon-doelstellingen, 50 procent hoger opgeleid, vastgesteld. De beleidsmakers namen afscheid van de doeners en de denkers werden op de sokkel gehesen. De kenniseconomie werd de heilige graal. De verheerlijking van het HBO die daarna plaatsvond, heeft er toe geleid dat leerkrachten in het basisonderwijs onder enorme druk worden gezet om HAVO adviezen af te geven. Een VMBO-advies gold voor veel jongeren en ouders als een mislukking en afwijzing, daartoe mede aangezet door voortdurende en hardnekkige misvattingen over zaken die misgaan in het (V)MBO in tal van media. Onze babbelmaatschappij tiert er welig bij en
Kabinet Rutte II heeft dit effect nog eens versterkt. De sluizen van VMBOtl/MAVO naar de HAVO zijn open gezet met de impliciete boodschap: ga vooral niet naar het MBO.
Op het HBO doen we tegenwoordig ‘praktijkgericht onderzoek’. We moeten niet meer klagen dat er te weinig loodgieters zijn. Dat hebben we zo gewild. Er komt immers een robot langs om uw afvoer te ontstoppen. En in het verzorgingstehuis wast de robot uw billen of die van uw ouders. De HBO‘er kan er in ieder geval de handleiding voor schrijven, evidence based. De gesproken column van Pieter Derks over dit fenomeen ging viral, en waarschijnlijk niet zonder reden.
Maakbaarheidseconomen en andere cijferaars verfoeien een keuze voor het MBO op basis van passie en ambitie. Dat ze zelf ooit een opleidingsroute gekozen hebben op basis van dezelfde uitgangspunten, zijn ze vergeten. In plaats daarvan moeten keuzes die studenten nu maken renderen voor de arbeidsmarkt op korte termijn. Dat hun eigen toekomst en geluk en daarmee hun succes verder reikt dan de komende paar jaar, en dat alle ramingen uit het verleden nooit bewaarheid zijn geworden, wordt voor het gemak vergeten. Want ja, die crisis was ‘unprecedented’. Gelukkig gebeurt dat maar een keer. In de stad Utrecht is er vanuit beleidsmakers en politiek minimale aandacht voor het MBO. Het Science Park en het hoger onderwijs heeft alle aandacht. Iedereen mag meetekenen voor een City Deal behalve het MBO. Het MBO is als water uit de kraan: vanzelfsprekend en onmisbaar.
Wordt u nieuwsgierig naar een voorbeeld over hoe zeer het mis kan gaan? Drie jaar geleden werd door de zorgsector tegen het MBO gezegd dat er geen niveau 2 ‘helpenden’ meer opgeleid hoefden te worden. Vrijwilligers en robots gingen het werk overnemen. De zogeheten ‘gerobotiseerde participatiesamenleving’. Nu vraagt diezelfde zorgsector om zoveel mogelijk niveau 2 studenten op te leiden. Waar waren toen die maakbaarheidseconomen? Ik weet het …..crisisslaapje!
5 Reacties
ReagerenIn deze samenleving tel je alleen mee als je middenklasser bent. En dat zijn vmbo-ers in de regel niet. De stropdassencultuur is dodelijk, want zonder doeners lopen we sowieso vast. Maar belangrijker is het gebrek aan respect dat de liberale politici verspreiden, de geciviliseerde minachting voor hen die niet meedoen aan het grote graaien. dat maakt beroepsonderwijs onaantrekkelijk.
Wat een onzin stuk, net alsof je opleiding iets zegt over het beroep dat je later gaat uitoefenen. Een Hbo’er wordt geen timmerman en een vmbo’er zal geen groot zakenman worden.
Het is allemaal lulkoek. Ik heb met mijn HBO jaren lang op een vrachtwagen gereden omdat ik dat fantastisch leuk vond het rijden met zo’n grote truck.
Het grootste deel van succesvolle zakenmannen zijn selfmade zonder een echte goede scholing te hebben gehad.
We moeten eens met zijn allen beseffen dat een HAVO of VMBO diploma een leugen zijn en absoluut geen plaats garandeert in de maatschappij.
Pas wanneer je bent afgestudeerd wordt je echt gevormd en ga je keuzes maken.
Natuurlijk zullen er altijd mensen blijven die hebben gestudeerd voor maatschappelijk werker of timmerman en dat hun leven lang blijven uitoefenen.
Maar de meeste mensen komen uiteindelijk ergens anders terecht dan waar ze voor hebben gestudeerd.
Goede, actuele en urgente analyse van Paul van Maanen
@Yoshua, eens en oneens.
Wat de bestuurder van dit MBO wil duidelijk maken is dat er tijdens de crisisjaren een beeld is geschapen dat veel handmatig werk (of je nu een VMBO/MBO of HBO diploma of opleiding hebt behaald/genoten) zou verdwijnen. Daarvoor zou de robotisering een enorme rol in spelen. Ik ben het in het geheel eens met de bestuurder. Welke banen gingen er ook alweer verloren tijdens de crisisjaren: niet alleen de handjes (maakindustrie of zorg/vervoer/etc….), maar voor het eerst ook in de diensteneconomie (kijk eens hoeveel bakken medewerkers er bij de financiële instellingen uit gegaan zijn). En de politiek maar roepen dat daar andere beroepen voor terug zouden komen. Het enige argument dat zij daarvoor hadden was, dat dit in het verleden ook altijd zo is geweest. Maar in het verleden behaalde resultaten zijn echt geen garantie voor de toekomst. De reden dat in het verleden veel gemechaniseerd en geautomatiseerd werk nieuwe beroepen opleverde, was dat het de waardeketen werd uitgebreid met nieuwe toegevoegde waarde, zowel in volume als in extra producten/diensten. De mechanisatie van de industrie (lopende band etc…) leverde meer banen op, doordat er meer inwoners op deze planeet kwamen (van net 1 miljard begin vorige eeuw, tot ruim 7 miljard nu). Dan heb je ook meer spullen nodig. De enorme stijgende dienstenkant kwam door het stijgende inkomen (wat overigens een verdienste is van de toenmalige middenstand en vakbonden) van alle inwoners.
Tot nu toe. We staan nu op het punt dat nog meer efficiëntie in het productie en dienstenproces geen netto extra banen gaan leveren. Iemand mag mij dat gaan uitleggen. Ik hoor politici dan zeggen, als we allemaal robots krijgen, dan hebben we heel veel onderhoudsmonteurs nodig. Dat zijn politici die niet begrijpen wat efficiëntie betekent. Geen enkele organisatie (overheids of commerciële) zal mensen vervangen voor machines (robots) als de totale kosten (dus initiële en onderhoudskosten) meer kosten dan in de huidige situatie. Als ik dus in een bedrijfstak het mogelijk kan maken dat de totale kosten lager zijn dan nu, dan zal de robotisering pas echt zijn intrede doen. Ik kan je op een briefje geven dat het verlies van banen door die stap, echt niet gecompenseerd gaat worden door het onderhoud. Stel dat we alle thuiszorgmedewerkers morgen vervangen door robots, mag je blij zijn dat 10% aan werk overhouden voor onderhoud van die robots. En daarbij zijn het andere mensen: immers ontslagen zorgmedewerkers gaan geen robots onderhouden, ook niet met een training, dan leef je echt op een andere planeet!I
Ik maak mij mede met de bestuurder zorgen over de huidige en toekomstige situatie. Onze politici proberen ons in slaap te sussen, omdat zij en horizon van hooguit 4 jaar (praktisch gezien maar 2 jaar). Ook ik heb daar niet een passend antwoord op, wel ideeën.
Bravo Paul van Maanen! Ambachtslieden zijn van vitaal belang. Gediplomeerde Hbo-ers (en hoger) zijn/komen er al genoeg.