‘Veel jonge gezinnen verlaten de grote steden’, kopte het Centraal Bureau voor Statistiek vorige week. Een op de drie jonge gezinnen zou Utrecht verlaten binnen vier jaar na de geboorte van het eerste kind. De Utrechtse wethouder Paulus Jansen deelt zijn mening over dit nieuws via het volgende opiniestuk:

Op 7 november berichtte de Volkskrant, op basis van een persbericht van het CBS, dat jonge gezinnen steeds vaker de stad verlaten. Er zou zelfs sprake zijn van een ‘exodus’, als gevolg van de hoge huizenprijzen. Ook in Utrecht leidde dit bericht tot discussie in de gemeenteraad. Loopt de stad leeg? Geenszins: Utrecht groeit als kool en het aandeel gezinnen is de afgelopen 15 jaar constant gegroeid.

Woonden er in Utrecht in 2001 nog zo’n 32 duizend gezinnen, inmiddels zijn dat er ruim 46 duizend. Het aantal gezinnen met kinderen in de stad groeit al jaren met zo’n 2 à 3 procent per jaar. Dat is een veel sterkere groei dan het aantal kleine huishoudens. Dit patroon zien we zowel voor, tijdens als na de crisis.

Wellicht zult U denken ‘ja, lekker makkelijk met de bouw van zo’n grote VINEX-wijk als Leidsche Rijn’. Daar wonen inderdaad veel gezinnen, maar dat geldt ook voor andere, oudere wijken van de stad. In wijken met relatief veel laagopgeleiden zoals Overvecht (16% meer gezinnen met kinderen sinds 2008). En in wijken met veel hoogopgeleiden zoals Oog-in-Al (26% meer gezinnen sinds 2008).

De verklaring ligt voor de hand. Jonge mensen komen naar de stad, studeren, vinden een partner, krijgen een kind. En daarna? De starterswoning is te klein, dus ga je op zoek naar iets anders. Op dat moment maak je de keus: je blijft in de stad en kiest voor de nabijheid van alle voorzieningen maar een kleinere woning, óf je gaat voor een ruimere woning met een grotere tuin maar meestal een extra reistijd van een tot twee uur per dag naar je werk. Twee derde van de jonge gezinnen kiezen voor de eerste optie, een derde voor de laatste. Interessant is dat van de blijvers 40% kiest voor een appartement.

De stad functioneert ook als roltrap, zoals het Planbureau voor de leefomgeving dat in 2015 mooi omschreef. Tijdens de crisis liep die roltrap vast, omdat gezinnen minder mogelijkheden hadden om te verhuizen, nu is de roltrap weer op toeren. Statistisch klopt de constatering van het CBS dat er nu meer jonge gezinnen verhuizen naar een randgemeente dan een paar jaar geleden. Dat was midden in de economische crisis toen de woningmarkt volledig op slot zat. Kijk je iets verder terug dan zie je dat de uitstroom van jonge gezinnen terug is op het niveau van voor de crisis: toen was het 32%, nu 34%.

Zolang deze keus gemaakt wordt op basis van woonvoorkeur is dat prima: als wethouder wonen wil je dat huishoudens ongeacht hun samenstelling en inkomen een passende woning kunnen vinden. En dat is de échte uitdaging: hoe zorgen we voor een passend en betaalbaar aanbod voor iedereen, ook voor de lagere en lage middeninkomens? Onder de vertrekkers zitten nu relatief veel gezinnen met hogere inkomens. Die hebben, anders dan het artikel suggereerde, wel de keus tussen blijven en vertrekken. Maar er zijn ook een flink aantal huishoudens die op grond van hun koopkracht niet of nauwelijks keus hebben: niet in de grote stad en evenmin in de regio.

Wij zouden graag ook voor deze groep meer woningaanbod toevoegen en voor de buurgemeenten geldt hetzelfde. Het huurprijsbeleid en de verhuurdersheffing, die alleen voor betaalbare woningen geheven wordt, helpen ons daarbij niet.

Grote steden als Utrecht willen graag plek bieden voor alle soorten huishoudens. Het is mooi dat er meer gezinnen in de stad blijven wonen. Het is van alle tijden dat een deel ook verhuist. Maar het behouden van de ongedeelde stad is de echte uitdaging waar we voor staan.

Paulus Jansen, wethouder wonen gemeente Utrecht