In Galerie KuuB in de Pieterstraat 3 is van 2 tot 11 september De Bol van Nol te zien. Een aanrader! De levensloop van een kunstwerk is bijna net zo onvoorspelbaar als die van een mens. Neem nou de Bol van Nol. In 1982 presenteert de Utrechtse schilder Nol Manten (1944-1991) een kunstproject aan de BKR (Beeldend Kunstenaars Regeling). De BKR-comissie keurt het plan en de financiering waarvan Manten de kosten begroot op 120.000 gulden(!), goed.
Het project wordt gerealiseerd en krijgt de naam ‘Besloten Ruimtelijkheid’. Die naam vinden zijn vrienden te ingewikkeld, zij noemen het De Bol van Nol. Het behelst een halve houten bol met een diameter van 170 cm. Aan de binnenzijde is rondom een panorama geschilderd. Onder de bol staat een kubus waarin een stoel is geplaatst. Zit je in de stoel dan zorgt een mechaniek ervoor dat de bol zakt tot op ooghoogte. Vervolgens begint de bol te draaien en in circa vier minuten ziet de kijker een panoramisch Utrechts rivierlandschap aan zich voorbij trekken.
Tot zover een beknopte omschrijving van de Bol van Nol. Als er zoveel gemeenschapsgeld in een kunstproject wordt gestoken dan lijkt het volstrekt logisch dat het voor publiek toegankelijk is! Heel eventjes is dat maar het geval geweest. Na de oplevering in 1983 stond De Bol een maand in de foyer van de Stadsschouwburg. Daarna werd De Bol geplaatst in een gebouw van de Utrechtse Universiteit. Daar heeft hij maar kort gestaan, de plek bleek ongeschikt en door verkeerd gebruik raakte De Bol al snel onklaar en werd verwijderd.
Waarheen De Bol werd gebracht was bijna twintig jaar onbekend. Als een geest dook hij in 2002 op bij de door de gemeente Utrecht gesubsidieerde Kunstuitleen aan de Maliebaan. Daar werd De Bol zo goed en zo kwaad weer opgebouwd en geëxposeerd, maar verdween al snel met stille trom van het toneel. Na die presentatie raakte DE Bol weer uit beeld om in 2014 op te duiken in een depot van de Stichting Onterfd Goed in Den Bosch. Die stichting verkwanselt door gemeenten afgedankte kunst voor een grijpstuiver.
Daar trof Jos te Water Mulder van de Stichting Dirkje Kuik De Bol in deplorabele staat aan. Tranen van vreugde, maar ook van verdriet. Vreugde omdat de verloren gewaande Bol was gevonden, verdriet om de slechte staat waarin deze verkeerde. Nu is De bol van Nol is na een maandenlange restauratie in ere hersteld. Jos te Water Mulder is van mening dat hij zeker een plaats verdiend in bijvoorbeeld Het Centraal Museum, maar die heeft niet erg enthousiast gereageerd. Waar dan wel heen met dit grote en zware object? Vooralsnog is de toekomst ongewis en zal het na de expositie in KuuB weer in depot verdwijnen. Ik ga het volgen.
Bij de tentoonstelling is een boekje te koop voor 10 euro waarin de geschiedenis van De Bol van Nol uitvoerig is beschreven.
Galerie KuuB is voor deze korte expositie dagelijks geopend van 13.00 tot 18.00 uur.
Marcel Gieling
2 Reacties
ReagerenHet zou heel erg jammer zijn als zó’n bijzonder kunstwerk Utrecht verlaat! Ik hoop van harte dat we er ergens een goede plek voor kunnen vinden.
Ter verdediging van het Centraal Museum, ze zijn net klaar met een lange verbouwing. Zo’n groot kunstwerk betekend ongetwijfeld dat er ergens een complete muur en vloer uit moet om hem binnen te kunnen krijgen. Dan moet je wel eerst goed in je gebouw gaan zoeken naar een plek waar dit uberhaupt kan.
Tweede: het Stadhuis gaat (alweer?!) een grote verbouwing in. Wellicht – als het Centraal Museum bouwtechnisch dit kunstwerk niet kan plaatsen – dat ze een plek in het publieke deel van het stadhuis kunnen vinden?
Lieve Marcel
We zijn altijd enthousiast geweest dat dit bijzonder stuk in ere is teruggebracht in zijn oorspronkelijke compositie en werking. Plaatsing in het museum is niet aan de orde vanwege de omvang, maar ook vanwege de verwachtingen die je er mee binnen haalt. Onze schatkamers kennen vele schatten en we maken doorlopend keuzen deze te laten zien. En, fondsen eisen terecht meer dan voorheen zichtbaarheid van collectiestukken die ze in aankopen hebben ondersteund. Dat vraagt om een uitgekiend presentatiebeleid van de collecties. Stukken als De Bol leiden snel een onzichtbaar bestaan. Dat is niet de bedoeling. Een goed alternatief is duur want het werk vraagt daarnaast onderhoud en zorg. Dingen die een gebruikswaarde hebben slijten sneller. Dus en zichtbaar houden en in functie en met toezicht, dat is een stevig pakketje beheer en behoud. Ik hoop stiekem dat er een Utrechtse particulier opstaat die het werk aankoopt en met KUUB afspreekt het eens in de 5 jaar in KUUB te laten zien. Jaap Roel, die KUUB met verve leidt weet vast particulieren die voor dit plannetje op te warmen zijn.