Over Museum Oud Amelisweerd (MOA) is de laatste tijd wat afgeschreven Geen geweldige berichten over het algemeen, maar positieve waren er ook, daar wordt blijkbaar overheen gelezen, aldus Yvonne Ploum, directeur van het museum.
Om met het positieve nieuws te beginnen; in 2016 ontving MOA de ‘Europa Nostra Award’, een belangrijke Europese prijs die werd uitgereikt voor de restauratie en met nadruk, herbestemming van het landhuis. In ditzelfde jaar was er nog een andere reden voor blijdschap, want de door de gemeente aangestelde cultuurcommissie beoordeelde MOA voor een periode van vier jaar subsidiabel, met prioriteit nog wel.
Een deceptie volgde in september. Toen maakte de wethouder van cultuur duidelijk dat hij het advies van de cultuurcommissie niet zou volgen. Een voor velen een onbegrijpelijke beslissing die veel reacties teweegbracht. Uiteindelijk kreeg MOA van de gemeente Bunnik en provincie een overbruggingssubsidie voor 2017.
Terug naar het begin
Misschien is het goed om terug te gaan naar hoe het allemaal begon. In oktober 2007 verwoeste een uitslaande brand het Armando Museum, dat gevestigd was in de Elleboogkerk in Amersfoort. Het was het begin van een moeilijke zoektocht naar een nieuwe, permanente locatie in Amersfoort. Het was ook het begin van de financiële crisis. Mede daardoor gaf de gemeente Amersfoort te kennen dat een nieuw Armando Museum geen optie meer was. Eind 2010 verschenen de eerste plannen om de collectie van het Armando museum in het landgoed Amelisweerd te huisvesten. In 2012 gaf de gemeente Utrecht, die inmiddels bezig was met de restauratie van het landhuis, hiervoor toestemming. MOA droeg substantieel bij aan de restauratie en inrichting. In maart 2014 opende prinses Beatrix de eerste tentoonstelling Armando in het woud.
Er werd bewust gekozen om het museum niet, zoals in Amersfoort, het Armando Museum te noemen. Het zou Museum Oud Amelisweerd gaan heten, dit omdat er zoveel meer te zien is dan alleen Armando. Allereerst natuurlijk het unieke Chinese behang en daarnaast is ook het landgoed als geheel museaal. Uit de collectie Armando zou men in wisselende samenstelling schilderijen en beelden gaan exposeren en daarnaast thematentoonstellingen.
Als de kunstenaar Armando (*1929) in 2016 te kennen geeft een verdere samenwerking met MOA te verbreken, denkt iedereen dat het afgelopen is met het MOA. Daar denkt Yvonne Ploum anders over. Armando mag dan de samenwerking stoppen, feit is dat MOA een unieke collectie van bijna tweehonderd werken, sculpturen, schilderijen en tekeningen beheert voor de gemeente Amersfoort. Deze collectie omvat alle perioden die de kunstenaar tussen 1950 en heden heeft gemaakt. Genoeg om, aangevuld met bruiklenen van collegamusea, jarenlang in wisselende samenstelling te exposeren.
Toekomst
Ieder nadeel heeft een voordeel, dat weten we inmiddels. Naast de eigen collectie, beheert (en betaalt) het MOA een depot waarin werken van Armando worden geconserveerd. Nu de samenwerking wordt verbroken vallen een groot deel van de kosten die het depotbeheer met zich brengt weg en drukken dus niet langer op het MOA-budget. Een behoorlijke kostenpost minder. Het is nog onduidelijk wie deze depot-collectie gaat beheren.
Argumenten genoeg om het MOA een lang voortbestaan te gunnen zou je zeggen, maar toch is de toekomst uiterst onzeker. Sommige raadsleden wijzen nu naar Bunnik als verantwoordelijke, want in die gemeente ligt het landgoed officieel. Maar het was toch de gemeente Utrecht die het landgoed restaureerde? Flauw om nu naar Bunnik te wijzen.
Het wordt tijd om spijkers met koppen te slaan. Volgens Yvonne Ploum liggen er nu twee scenario’s bij de gemeenteraad. In het eerste scenario blijft MOA bestaan en blijft het museum driehonderd dagen per jaar open. Het tweede, voor ondergetekende een absoluut doemscenario, het museum gaat dicht en gaat het ‘Centraal Museum Light’ (wie bedenkt die naam?) heten. Het wordt dan een tiental dagen per jaar opengesteld voor een thematentoonstelling. Dat moeten wij, de burgers van Utrecht, toch niet willen!
Voor directeur Yvonne Ploum, enkele freelance-medewerkers en 45 vrijwilligers zijn het spannende tijden. De gemeenteraad neemt op 29 juni een beslissing. Driehonderd dagen per jaar de mogelijkheid om te genieten van MOA of ‘Centraal Museum Light’? Aan de gemeenteraad de keuze.
Marcel Gieling
5 Reacties
ReagerenTja, waar te beginnen? Dat Museum Oud Amelisweerd in Bunnik is gelegen en dat de gemeente Utrecht het niet eens subsidie aan zou kunnen geven als het dat zou willen omdat de voorwaarden dat niet toestaan ? Raadslid en VVD’er André van Schie heeft daar nog recent op gewezen. Of dat de restauratie van het landhuis Oud Amelisweerd door de toenmalige beheerder Centraal Museum in de jaren ’90 op de rails is gezet en dat de huidige exploitant daar nu de vruchten van plukt? en die zelfs publicitair opeist? Tja, marketing, zo werkt dat blijkbaar voor wie de voorgeschiedenis onvoldoende kent.
Feit is dat de Stichting Museum Oud Amelisweerd ondanks een bruidsschat van 1 miljoen euro van de gemeente Amersfoort nog geen enkel jaar afgesloten heeft met een positief saldo. En de vooruitzichten voor de jaren vanaf 2021 wanneer die Amersfoortse subside stopt en een renteloze lening van de provincie Utrecht van 160.000 euro door deze exploitant moet worden terugbetaald zijn eerder slechter dan beter. Toch meende het bestuur van de Stichting MOA geld uit de markt te kunnen halen. Maar dat is nooit gelukt.
Armando? Mw. Ploum heeft jarenlang in ontelbare interviews gerept over de drieslag landhuis/ensemble- Chinees behang – Armando die elkaar zouden versterken. Weinig museummensen of kunsthistorici die het geloofden. Oud-hoofdconservator SM en vriend van Armando Rini Dippel vond het een kulverhaal, maar goed het was ‘een verhaal’ als onderdeel van de marketing. En nu Armando afstand neemt van het MOA -omdat hij geen vertrouwen meer heeft in de levensvatbaarheid ervan- zou er niets veranderen? Ok, een ander verhaal uit de hoge hoed getoverd. Maar is dat nog geloofwaardig voor Utrechtse raadsleden die het willen doorgronden en die prijs stellen op consistentie? Nee.
De auteur geeft een verkeerde voorstelling van zaken of laat zich naïef wat op de mouw spelden door mw. Ploum als hij zich begeeft in een inschatting van de scenario’s. Want het rapport van Gert-Jan van der Vossen kent ook de optie scenario B1: integrale variant waarbij het landhuis Oud-Amelisweerd 7 maanden open is. Logisch, hiermee wordt een weeffout van het MOA hersteld. Want de zomerresidentie is qua klimatisering niet toegerust op de wintermaanden. De auteur laat deze variant B1 om onverklaarbare redenen ongenoemd. Hij gaat alleen in op de light versie. Heeft hij zich wel geïnformeerd en weet hij eigenlijk wel waarover hij praat? Het lijkt er niet op.
De integrale variant B1 is een vervolg en directe vertaling van een raadsbrief van 13 december 2011 met een ‘terugvaloptie’. Dat werd in die brief genoemd indien de ambities van het nieuwe museum niet realiseerbaar zouden zijn. Anders gezegd, dit is de bestuurlijk correcte variant waar de Utrechtse raad zich aan te houden heeft als het voldoende politiek geheugen heeft en de eigen besluitvorming volgt.
Dat lijkt aan de orde nu de exploitant Stichting Museum Oud Amelisweerd sinds de opening nog geen enkele keer zwarte cijfers heeft geschreven. En het jaarlijkse expolitatietekort is eerder tegen de 2 ton, dan de 75.000 euro die naar buiten wordt gebracht, Die brief schetst voor het vervolg een ‘sitemuseum’ of ‘open monument’ onder beheer van het Centraal Museum. Van der Vossen benoemt dat zonder verwijzing naar die bestuurlijke voorgeschiedenis als optie B1. Het is veelzeggend dat Ploum daaraan voorbijgaat en een journalist met een onzinverhaal het bos in stuurt.
Het is te hopen dat zowel het Utrechtse gemeentebestuur als de raad zich goed informeren en een besluit nemen dat rekening houdt met de voorgeschiedenis en de levensvatbaarheid voor de toekomst. Doormodderen kan en is een optie, maar niet in te zien valt wat daar nou echt mee te winnen valt.
Wat een woorden allemaal, als het bestaansrecht niet in een paar zinnen beschreven kan worden zegt dat genoeg.
Heel snel.sluiten deze overbodige subsidieslurper.
Het MOA een godsgeschenk
Ik bezoek sinds 3 jaar tentoonstellingen van Armando in het MOA vaak in combinatie met andere kunstenaars. Geen tentoonstellingen hebben me meer ontroerd en gegeven. Het MOA als omgeving en huis voor kunst met de lading van Armando zorgt voor een magistraal godsgeschenk. Houd dit Museum open alsjeblieft.
Beste George Knight, wat heeft MOA u ooit misdaan dat u zich er altijd, maar dan ook echt ALTIJD zo buitengewoon onridderlijk negatief over uitlaat?
George, vraag je meer af of een eventuele sluiting in belang is van diegenen die de kunsten wensen te omarmen en wanneer dit dan een paar euros meer kost dit van enig belang is wanneer we ons vizier iets meer richten op de vele onoirbare projecten die hier niets positiefs brengen.
Het museum staat en blijft staan.