Drommen overbelaste werknemers en zzp’ers. Teveel aan de kant staande werklozen. Ouderen, vrouwen, allochtonen die alleen maar kunnen toekijken, en nauwelijks aan het werk kunnen. “Insiders” en “outsiders”. Zo ziet de arbeidsmarkt in Nederland er uit. Hoe dat te veranderen? Veel factoren spelen een rol. Factoren die we niet zo maar lokaal kunnen beïnvloeden bovendien. Maar je kunt natuurlijk wel nadenken over die factoren, en het debat aanjagen.
Dat gebeurde vorige week, toen de Universiteit Utrecht aanbevelingen presenteerde van een aantal knappe koppen om de arbeidsmarkt te verbeteren (uu.nl/blikopwetenschap) Sociologen, arbeidspsychologen, maar ook geschiedkundigen maakten samen een plan en verschillende scenario’s. Zij richten zich tot mensen die er iets aan kunnen doen: politici en ondernemers. Lijdzaam afwachten is echt niet nodig, en flauw bovendien. Want lokaal, ook in Utrecht, kun je best wat aanpakken.
Weten wat je kiest
Wat zijn nu de dingen waarvoor we niet hoeven wachten op anderen? Dat zijn er best een paar, en het is maar de vraag of we daar voldoende mee aan de gang zijn. Zo blijken studenten van mbo tot universiteit heel weinig beeld te hebben van het werk dat ze met hun opleiding kunnen doen. Dat leidt tot de keuze voor vakken die sexy ogen maar waar weinig werk in is. En tot het juist niet kiezen van vakken waar veel werk in is.
Langs komen
Dat laatste geldt voor allerlei technische vakken. Niet populair kennelijk.
Nu de wereld wat harder is, ook die van de studiefinanciering, neemt de belangstelling voor het arbeidsperspectief gelukkig wel toe. Hoe vullen we dat in? Zijn er studierichtingen die oud-studenten en oud-leerlingen het verhaal laten vertellen? Hoeveel bedrijven komen langs? Of: hoeveel mogelijkheden zijn er voor studenten (en docenten? of ouders?) om eens in een bedrijf te gaan kijken?
Talent Meets Top
We hebben in Utrecht sinds vorig jaar het initiatief “Talent Meets Top” (talentmeetstop.nl), dat studenten en bedrijven rondom studiekeuze-momenten met elkaar in contact brengt. Maatwerk is belangrijk, merkte Wilma Heideman, de spil van de ontmoetingen. Bedrijven melden haar precies wie ze zoeken, zij weet de bijpassende scholieren en studenten –van ROC tot universiteit- te vinden. Groepsgewijs volgt kennismaking over en weer. Het initiatief zou veel harder kunnen vliegen. Wie geeft er weer eens een flinke slinger aan? Want nu blijkt Talent Meets Top te worden binnengehaald door Amsterdamse bedrijven. Weer een start up die verhuist?
Meester, gezel, leerling
Het is ook leuk om ons te laten inspireren door historici. Die weten hoe de gilden vroeger werkten. Hoe je van Leerling op kon groeien tot Meester of Gezel. Hoe de vakontwikkeling werkenderwijs plaats vond. Daar tobden ze niet over Leven Lang Leren, en ze hadden er ook geen beleidsmedewerkers voor. Want ze deden het gewoon, al bouwend aan de Dom met zijn allen. Zijn daar geen ideeën uit te halen?
Speerpunt Techniek bij ROC
Denk aan Techniek, waar de lokale ROC een speerpunt voor aan het maken is. Om de tekorten te lijf te gaan. Organiseer dat speerpunt op de ROC eens een beetje als een gilde. Nodig oud-leerlingen uit. Die werken vast van UMC tot installatiebedrijven, vermoed ik. Laat ze vertellen aan studenten wat zij doen, waar ze werken. Ook: wat ze aan de opleiding hadden, en wat niet. Wat ze verder denken te moeten leren, nu ze een paar jaar werken. En van wie ze dat hopen te leren. Inspirerend voor docenten ook.
Baas mee
Laat ze hun baas meteen meenemen, die heeft vast ook ideeën over hoe je het vak zichtbaar kan maken en interessant voor aankomende studenten. Nodig ook ouders uit, als zij inderdaad de rem op dit type keuze blijken te zijn. Iets dergelijks kun je eigenlijk alleen maar lokaal organiseren. Juist lokaal zelfs. Gewoon doen.
Dat die gildes indertijd wel erg lang deden over die Dom, vergeten we even. Zij hadden dus weer wat kunnen leren van ons tempo in het stationsgebied..
Topuniversiteit
Nog even over de vorige week gepresenteerde scenario’s van de Universiteit Utrecht over noodzakelijke veranderingen op de Nederlandse arbeidsmarkt. De samenwerking tussen wetenschappers uit allerlei hoeken, buiten de eigen kokers, maakt mij toch wel stiekem trots. Dat is echt niet gebruikelijk in die kringen, en het siert onze UU dat zij zo het voortouw neemt in dit debat. Zou dat nu die echte Utrechtheid misschien zijn? Lijkt me een mooie randvoorwaarde voor onze universiteit om nog een tijdje langer bovenaan die lijstjes van topuniversiteiten te staan.
Trude Maas
Voorzitter Utrecht Development Board
5 Reacties
ReagerenGeachte mevrouw Maas, @Trude,
Een mooi initiatief van de universiteit. ik hoop dat het hierbij niet blijft, maar dat u verder gaat om hier concreet handen en voeten aan te geven. Ik mis namelijk ´de tien geboden´ die richting kunnen geven aan de noodzakelijke veranderingen.
U constateert een belangrijke disbalans tussen opleidingsmogelijkheden en beroepsmogelijkheden. In een nieuwe studie zou de universiteit in kunnen gaan op de voorwaarden en mogelijkheden om die disbalans kleiner te maken, c.q. te slechten.
Disbalans tussen opleiding en werk is er altijd geweest. De 1e vrouwelijk minister van CRM was dr. in de scheikunde. Blijkbaar had zij in die studie dingen geleerd, en daarna ervaring opgedaan, waardoor zij niet belemmerd werd door de disbalans. Net zomin als de filosofen die het tot CEO van industriële ondernemingen hebben geschopt. Zij hebben zelfstandig hun weg gevonden, maar welke weg moeten mensen kiezen die niet zelfstandig hun weg kunnen vinden?
En als zij eenmaal een plek hebben gevonden, hoe zijn zij daar dan gekomen? Gericht onderzoek en gerichte aanbevelingen kunnen daar helderheid in verschaffen en waar duidelijkheid is, is het gemakkelijk om keuzes te maken.
Wat vindt u er van om op DUIC met elkaar in gesprek te gaan om 10 vragen te formuleren die richting aan onderzoek en antwoorden kunnen geven?
Zou er een wereldkampioenschap open deuren intrappen bestaan, dan zou mevrouw Maas met dit stukje in ieder geval hoge ogen gooien. Stuk voor stuk zaken die al jaren bekend zijn, stuk voor stuk zaken waar al jaren helemaal niets mee gedaan wordt en stuk voor stuk oplossingen die in de praktijk helemaal niets oplossen, omdat er niets van de twee meest fundamentele problemen (geschikt personeel & investeringskapitaal) in het bedrijfsleven wordt opgelost.
Wenst u dat ondernemingen weer mensen aan gaan nemen om de werkeloosheid op te lossen? Adviseer draconische belastingverlagingen, dereguleer en krimp de overheid massief in. De collectieve lasten en *kuch* sociale wetgevingen in dit semisocialistische paradijs maken het aannemen van personeel en investeren in bredere zin (zoals in R&D) welhaast ondoenlijk.
Wenst u synergie tussen de vraag vanuit het bedrijfsleven en het aanbod vanuit de opleidingskant? Privatiseer en laat het bedrijfsleven onderwijs op zich nemen, niet de overheid. Bedrijven begrijpen exact wat nodig is. Overheden niet. De puinhopen in onderwijsland zijn niet te overzien…Er is geen kloof tussen vraag en aanbod. Er is een ravijn!
De overheid is al decennia lang niet faciliterend meer voor het bedrijfsleven (waar toch echt het geld verdiend wordt!), maar een enorm log blok beton dat door ondernemers op de rug meegesleept dient te worden. Ze remt, stagneert, bureaucratiseert en blokkeert.
De overheid is het probleem. Niet de oplossing. Weg ermee!
Mooi stuk, dank daarvoor.
En hopelijk kunnen we nu inderdaad de disbalans tussen te hard werkenden en werklozen wat meer richting balans krijgen.
En soms is het nodig open deuren te benoemen, lijkt me zo: anders loopt iedereen er maar aan voorbij.
Ik wil erg raag niet meer aan de kant staan, en vooral… niet meer heel veel tijd stoppen in zoveel zinloze sollicitatieactiviteiten. Geef mij (58, ruim jaar werkloos) een basisinkomen, dan ga ik heel fijn mijn tijd vullen met vrijwilligerswerk. Worden alle partijen beter van, toch?
Dat de werknemers overbelast zijn en ZZP’er moesten worden en dat er veel mensen aan de kant staan dat komt alleen maar omdat de eisen aan werknemers te hoog zijn geworden voor een deel van de bevolking, en de wetgeving het heeft laten afweten op gebied van werknemersbescherming.
Ondernemers hebben de kans gekregen om hun vaste personeel te ontslaan en voortaan in te huren als ZZP’er, en het deel van de mensen wat niet de capaciteiten heeft om zich als ZZP’er te handhaven dat heeft gewoon pech gehad.
Dat is geen kwestie van opleiding en contact maken, dat is gewoon een kwestie van je eisen redelijk stellen en genoegen nemen met een normaal rendement (van werknemerprestaties tov kosten).
Nu zie je overal de mensen die niet meer aan het werk komen omdat ze te oud zijn, de gevraagde bovenmenselijke capaciteiten missen, of andere kleine gebreken hebben. Alleen de meest fitte en gezonde en hoog opgeleide werknemers maken nog een kans. Dan is het onvermijdelijk dat een steeds groter deel van de bevolking thuis komt te zitten.