Gaat filmtheater ‘t Hoogt failliet? Verdwijnt het Nederlands Filmfestival uit Utrecht?  En wat hebben deze twee vragen met elkaar te maken? Voor het antwoord moeten we terug naar de weken voor de raadsvergadering waarin het Bieb++ project werd afgeblazen. DUIC publiceerde een brief van Jos Stelling (Louis Hartlooper Complex en Springhaver Theater) waarin stevige kritiek werd geleverd op Artplex, het arthouse-onderdeel van Bieb++.

Artplex moest de opvolger van ’t Hoogt worden, maar dan met meer zalen. Is daar behoefte aan? vroeg Stelling zich af.  En hij meldde en passant dat een kaartje voor ’t Hoogt zwaar gesubsidieerd werd. Geef mij die subsidie en de bezoekers kunnen gratis mijn theater in, was zijn aanbod. Makkelijk scoren? Misschien, maar Stelling wilde niet alleen scoren. Hij wilde ook samenwerken met ’t Hoogt om elkaar te versterken. De brief was pijnlijk voor ’t Hoogt. Het was geen geheim dat het theater subsidie kreeg maar opeens begon men zich af te vragen of dat niet erg veel was voor die paar stoelen per voorstelling. Stelling die met eigen geld twee fijne bioscopen exploiteert, gebruikte het woord “concurrentievervalsing” en daar had hij een punt. Tonnen gemeenschapsgeld voor een onderneming (misschien niet het juiste woord) waarvan de noodzakelijkheid in de praktijk nooit werd bewezen?

Pieter Broertjes, voorzitter van de Raad van Toezicht van ’t Hoogt, schreef vervolgens een brief waarin hij stelde dat de risico’s goed in kaart zijn gebracht en zijn afgedekt, een andere – al bestaande – plek onhaalbaar is, en een ‘nee’ tegen de bouw van de Bibliotheek++ en Artplex een verlies zou zijn voor zowel ‘Filmstad Utrecht’ als voor nieuwe ontwikkelingen op het vlak van beeld, animatie, gaming en andere media.

Hij kwam ook met een dreigement: het afwijzen van Bieb++ en Artplex zou wel eens het vertrek van het Nederlands Filmfestival kunnen betekenen.

Overtuigd van een meerderheid in de gemeenteraad voor Bieb++ (inclusief Artplex) ging ’t Hoogt niet op de uitnodiging van Stelling in om de krachten te bundelen in. Waarom zou ze ook? Het leek een gelopen koers. Er was misschien enige twijfel toen GroenLinks zich tegen Bieb++ keerde, maar daar had Bram Fokke van D66 wel een antwoord op. Daags voor het beslissende debat in de raad kwam hij met een A4-tje dat de toekomst  van Bieb++ veilig moest stellen . Bijna tegelijkertijd stuurde Stelling een notitie naar de gemeenteraad waarin bleek dat ’t Hoogt, ondanks subsidie, geen toekomst had. Het was een doorwrocht verhaal dat mogelijk door veel gemeenteraadsleden niet gelezen is. Maar vermoedelijk wel door CDA-gemeenteraadslid Cees Bos (in het dagelijks leven accountant) die als enige van zijn fractie tegen de Bieb++ stemde en daardoor werd het mega-project op het Smakkelaarsveld geschiedenis.

De voorstanders van Bieb++ in de raad likten hun wonden en gingen over tot de orde van de dag. Maar vanuit ’t Hoogt en het Filmfestival was de woede irrationeel groot. Het raadsbesluit werd een ramp voor de stad genoemd. Ik heb geprobeerd die woede te begrijpen maar kwam er niet uit. Totdat ik las dat ’t Hoogt in grote financiële problemen verkeert en naar alle waarschijnlijkheid de deuren moet sluiten. Toen begreep ik  dat Artplex niet zozeer een essententiele toevoeging op het culturele aanbod in de stad was maar vooral een levensverzekering voor een noodlijdend filmhuis.

In de torenhoge kosten voor Bieb++ was de toekomst van ’t Hoogt versleuteld. De druiven bij de voorstanders zijn zuur. Willemijn van Aalst, directeur van het Filmfestival, ziet het niet meer zitten in de stad omdat de beoogde filmzalen niet gebouwd worden. Dat is raar. Jarenlang heeft het Filmfestival in Utrecht een prima plek gehad en nu gaat de directeur op zoek naar een andere stad.

Het Filmfestival hoort in Utrecht, al dertig jaar. Als de directeur daar anders over denkt, wordt het tijd om een andere functie te zoeken. De stad is groter dan Willemijn van Aalst. En aan de Raad van Toezicht van ’t Hoogt heb ik een vraag. Wanneer was de laatste keer dat jullie in het theater waren? Ik ben benieuwd.

Utrecht gaat verder met een prachtig muziekcentrum, straks mooie nieuwe bioscopen en een zeer florerende gaming-industrie. Onze stad zal het uiteindelijk winnen van de ego’s en baantjesjagers. Dan maar geen filmfestival.