Het standbeeld van Jan van Nassau op het Domplein is een gemeentelijk monument geworden. Het beeld staat al sinds 1883 op dezelfde plek op het plein, ondanks dat vorig jaar werd gezocht naar een nieuwe plek vanwege de herinrichting van het Domplein.
Stichting Cuypersgenootschap diende een verzoek in bij de gemeente om het beeld aan te wijzen als gemeentelijk monument. Het genootschap zet zich in voor het behoud van het negentiende en twintigste-eeuwse cultuurgoed in Nederland. De Commissie Welstand en Monumenten nam dat advies over.
“Het feit dat het beeld al sinds 1883 op de oorspronkelijke plek op het Domplein staat, is uniek”, aldus wethouder Kees Geldof. “Dat het beeld nu een gemeentelijk monument is, is goed voor het behoud van dit erfgoed. Hopelijk leren ook toekomstige generaties over de betekenis van dit beeld, op deze plek.”
Verplaatsen
Eerder deze maand werd al bekend dat het standbeeld van Jan van Nassau toch op zijn huidige plek op het Domplein zal blijven staan. De gemeente onderzocht na de herinrichting van het Domplein in 2017 of het beeld niet beter op een andere plek kon staan, dit leidde echter tot kritiek. Het plan was om het standbeeld dichter tegen de muur aan te zetten. Dat is nu dus definitief niet meer aan de orde.
Graaf Jan van Naussau was een jongere broer van Willem van Oranje en was initiatiefnemer van de Unie van Utrecht die in 1579 werd ondertekend. Om die reden staat het standbeeld al sinds 135 jaar op het Domplein, nabij de plek van de ondertekening.
5 Reacties
ReagerenEind goed, al goed. Kennelijk had Geldof een duwtje nodig om zich te realiseren dat je met erfgoed niet alles kunt uithalen om nog grotere feesten op het Domplein te kunnen houden.
@ Kees
Helaas. Het beeld staat nu uit balans. Oorspronkelijk stond het dicht op de bebouwing aan de oostkant van het plein. Doordat die bebouwing is verdwenen staat het nu wat verloren van de gevelwand af. Verplaatsing had recht gedaan aan de oorspronkelijke structuur van het plein.
Beste Kees Truijens, dat was niet de reden. De werkelijke reden was, dat het beeld midden in de contouren van de Salvatorkerk stond. Die zijn in het nieuwe plaveisel namelijk veel prominenter dan dan voorheen.
Beste mees kees,
De opmerking van Kees Truijens is zeer aannemelijk! De argumenten van de gemeente lijken te zijn verzonnen door een ware spindoctor.
Het nieuwe plaveisel was een schijnreden. Dit namelijk conflicteert ook met de huizen aan de westzijde van het Domplein, waar de fundering van de Salvator zich onder de huizen bevindt. Juist dit conflicteren is een teken van historische gelaagdheid. Ook diverse bomen conflicteren met de nieuwe bestrating. Op andere plekken in de stad (Choorstraat) zijn contouren in de bestrating juist verdwenen. Het visualiseren van ondergronds erfgoed is dus geen consequent beleid van de gemeente en wordt hier alleen aangehaald om de verborgen agenda te verwezenlijken.
Wat degenen die de berichtgeving enkel in de media hebben gevolgd mogelijk niet beseffen, – omdat de gemeente dit niet openlijk heeft gecommuniceerd – is dat het voorstel van de gemeente was ook een deel van de sokkel te verwijderen. Er is zelfs sprake geweest van een optie waarbij het beeld zonder sokkel op de vloer stond. De monumentale hardsteen sokkel zou hierbij op een vuilnisbelt zijn beland!
Verder verklaarde de gemeente dat het beeld beter zichtbaar zou worden op de nieuwe plek. Dit is onjuist. Het beeld zou de hoek inschuiven en daardoor vanaf minder plekken zichtbaar zijn. (Teken eens een isovist van beide situaties.) Bovendien zou het beeld uit uit diverse belangrijke zichtlijnen verdwijnen.
Dit laatst punt sluit aan op de kritiek van “JvN”; het klopt inderdaad dat sinds de plaatsing van het beeld een deel van de bebouwing aan het Domplein is gewijzigd. Het “oude” academiegebouw is daarbij vervangen door het huidige gebouwd. Wegens samenloop van omstandigheden (nationale bemoeienis over de te kiezen bouwstijl; overlijden architect) heeft de bouw enkele jaren langer geduurd. Dit neemt niet weg dat de huidige bebouwing rondom het zuidelijk deel van het Domplein (voorheen Munsterkerkhof), inclusief het beeld, in een korte periode aan het eind van de 19de eeuw tot stand zijn gekomen. Dit geheel vormt een vrijwel gaaf eind 19de-eeuws ensemble. Het beeld staat nog steeds in het midden van deze stedelijke ruimte.
Ook de bouwwerken die kort ná de plaatsing van het beeld zijn gebouwd (academiegebouw in 1892-1893; “Cuyperspoortje” in 1894) maken hier deel van uit. Door het poortje is het beeld zichtbaar vanuit het pandhof, en door de diagonale positionering van de entree van het Academiegebouw, staat het beeld wanneer je daar naar buiten loopt in de as van de Domtoren.
Last but not least: het perspectief van het beeld met op de achtergrond het Academiegebouw – dit schilderachtige aangezicht zou door de onzinnige verplaatsing zijn verdwenen.
Nu de gemeente utrecht het beeld niet meer gaat verplaatsen vroeg ik me af of de restauratie van het beeld ook van de baan is. Jan van Nassau is namelijk in belabberde conditie (zie zwaard) en de fundering van de sokkel is er slecht aan toe.