Utrecht heeft na ruim twee maanden van onderhandelen een nieuw college. Dat betekent nieuwe gezichten op de wethoudersposten in de stad. De coalitie bestaat uit GroenLinks, D66 en de ChristenUnie. Donderdagavond worden de nieuwe wethouders geïnstalleerd. Daarmee gaan de VVD en SP in Utrecht weer de oppositie in en houdt ook het avontuur voor hun wethouders op. Paulus Jansen (SP) en Kees Geldof (VVD) zijn daarom wethouder af. “Ik vond het de eerste week jammer.” En: “Op donderdagavond thuis op de bank, zal ik het niet zo snel missen.” Een dubbelinterview met de scheidende wethouders.

Ontspannen zitten de twee heren aan tafel. De missie van vier jaar bouwen aan en in  de stad is voor hen volbracht. Achteroverleunend blikken ze tevreden terug op een intensieve tijd. En vooral de samenwerking was belangrijk. Ondanks partijpolitieke tegenstellingen vooraf, ging dat verdacht makkelijk. Ze kijken elkaar geregeld even aan en tonen daarmee: ze zijn juist trots op die samenwerking – boven partijpolitiek verheven.

Een VVD’er en SP’er samen aan het roer. Het klinkt voor velen misschien als een bijzondere combinatie, maar in de afgelopen vier jaar heeft het in Utrecht gewerkt. Daarvoor waren vooral Jansen en Geldof zelf verantwoordelijk. De collegialiteit en het karakter van alle wethouders worden genoemd voor de soepele onderlinge verstandhouding van de afgelopen jaren.

Op een aantal onderwerpen moesten de twee veel samenwerken. Neem bijvoorbeeld Leidsche Rijn Centrum: Geldof was verantwoordelijk voor Leidsche Rijn en openbare ruimte en groen, maar Jansen voor wonen en vastgoed. Dan is er nogal wat overlap. Geldof vertelt: “Het leuke is dat je samen veel in overleg moet. Als je het dan samen eens kunt worden in zo’n breed college, dan kan je al vrij snel vooruitgang boeken in de gemeenteraad.” Dan fijntjes glimlachend: “Dat is netjes gelukt.” Jansen vult aan: “Het is cruciaal om geen verstoppertje te spelen. In een klassiek college stond vroeger een soort beleidsmuur om de portefeuilles heen en bemoeide je je vooral niet met een ander. Tegenwoordig doen we zoveel mogelijk samen. Dat heeft inderdaad heel goed gewerkt.”

Bij het aantreden van het nieuwe college in 2014 was de economische crisis nog volop aanwezig in Nederland, maar daarna kreeg Nederland en Utrecht de wind in de rug. De economische groei zorgde er mede voor dat er tempo kon worden gemaakt op vele gebieden. Waaronder de groei van Utrecht, waar beiden veel mee te maken kregen.

Is het juiste woord wat overheerst na vier jaar ‘trots’?

Kees Geldof: “Ja. Wel als je kijkt naar de veranderingen die we de afgelopen vier jaar hebben bewerkstelligd. Ik woon zelf in Overvecht in de buurt van de NPD-strook. Dat was een niemandsland met hoge struiken en een onveilig gevoel. Dat gebied geven we straks terug aan de bewoonde wereld, 1300 mensen die er kunnen gaan wonen en het winkelcentrum zal er ook een impuls van krijgen. Daar hebben we 1+1=3 van gemaakt.”

‘Het is cruciaal om geen verstoppertje te spelen’

Paulus Jansen: “Ik had wel positieve verwachtingen van het wethouderschap en die zijn uitgekomen. Ik ben zeker tevreden over wat we de afgelopen vier jaar hebben kunnen doen. Ik vertrek met een goed gevoel. Ik had veel zaken in de ‘harde sector’, maar ook ‘mensendingen’ als Sport. Die combinatie beviel me goed. Ik had vooraf ook gehoopt op de portefeuille Sport. Door mijn achtergrond in de bouw werd ik gevraagd om wethouder te worden, met Ruimtelijke Ordening in mijn portefeuille. Maar als kleinste partij in de coalitie mocht ik volgens mij als laatste een voorkeur uitspreken. (Terwijl Geldof grinnikt) Gelukkig kwam dat ook op mijn bord. Veel werk, maar heel dankbaar.”

Geldof: “Onze opdracht was tempo maken.”

Jansen: “Utrecht stond een beetje bekend om ‘we slapen er nog een jaartje over’. Bij ons moest de discussie juist niet te lang duren.  Kees herkent dat ook. Ik denk dat de SP en VVD iets sneller concluderen: zo gaan we het doen. D66 en GroenLinks praten er dan liever nog even over door. (Geldof knikt ondertussen mee) Zie de formatie deze keer. Vonden wij best een tijdje duren, toch Kees?”

Geldof, lachend: “Eigenlijk wel.”

Wat zijn de zaken waar jullie minder tevreden op terugkijken?

Jansen: “Ik heb gemengde gevoelens over de tekorten op de woningmarkt. Het succes van Utrecht is zo groot, wat je ook bouwt er blijft druk op de woningmarkt, waardoor arme mensen relatief het snelst in de verdrukking komen. Dat blijft frustrerend.”

Wat had u anders kunnen doen?

Jansen: “We bouwen tweeëneenhalf tot drie keer zoveel als vier jaar geleden. Dat is echt heel veel meer. Desondanks staan er altijd mensen in de rij. Ik pijnig mezelf met de vraag: ‘hoe kunnen we in Utrecht ook woningzoekenden met een laag inkomen een plek blijven bieden?’ Dat is lastig, maar je moet niet onderschatten hoezeer wij tegen de stroom in roeien op het gebied van betaalbaar bouwen. Het landelijke beleid helpt er totaal niet bij.”

Paulus Jansen
Geboortedatum: 02-03-1954
Burgerlijke staat: Gehuwd, 3 kinderen

Opleiding
Bouwkunde, TU Eindhoven, 1980

Politieke werkervaring
– Lid Tweede Kamer SP (2006-2014), o.a. woordvoerder volkshuisvesting, energie/klimaat, water
– Voorzitter SP-fractie gemeenteraad Utrecht (2001-2006)
– Fractiemedewerker SP Tweede Kamerfractie (2005-2006)
– Algemeen secretaris SP (2003-2005)
– Fractiemedewerker SP Tweede Kamerfractie (1996-2003)
– Voorzitter SP-fractie Provinciale Staten Utrecht (1995-2003)

Paulus Jansen kwam in het begin van dit jaar onder vuur te liggen over de verkoop van 252 woningen in Kanaleneiland. Met de verkoop verdienden internationale vastgoedbeleggers op korte termijn miljoenen euro’s. Politieke partijen in Utrecht reageerden na een publicatie in het AD als door een wesp gestoken en eisten direct opheldering van de wethouder.

Jansen: “Toen wij begonnen begin 2014 was de herstel van woningmarkt buitengewoon pril. In die tijd werd er wanhopig gezocht naar partijen die überhaupt wilden beleggen. Dan is het lastig om ook nog even een telefoonboek aan eisen op te stellen. Dat was de situatie toen. Nu staan beleggers drie rijen dik, vliegen de prijzen omhoog en hebben we in de gemeenteraad afspraken gemaakt over regulering van de middenhuur.”

Geldof: “Hetzelfde gold voor Leidsche Rijn Centrum. Toen ik begon werd er gezegd: ‘blaas het maar af, begin er niet aan’. Zo snel verandert dat dus.”

Kees Geldof
Geboortedatum: 21 juli 1959
Burgelijke staat: Ongehuwd

Opleiding
WO Geneeskunde RU Leiden, 1986

Politieke werkervaring
– Lid gemeenteraad Utrecht (2006 – 2014), VVD fractie gemeente Utrecht
– Vanaf april 2009: fractievoorzitter, met financiën en personeelszaken in portefeuille
– Lijsttrekker VVD Utrecht gemeenteraadsverkiezingen 2014

Ook u komt er niet onderuit. Wat had u anders aan moeten pakken?

Geldof: “Dan moet dat Het Nieuwe Inzamelen zijn, de nieuwe manier van afvalinzameling van de gemeente Utrecht. Ik had daar in het begin meer handhaving op moeten zetten, tegen het illegaal dumpen van afval naast de ondergrondse containers. We hebben ook extra aandacht besteed aan voorlichting. Het gaat op veel plaatsen goed en heel veel Utrechters zijn tevreden, maar die hoor je bijna niet. We hebben Het Nieuwe Inzamelen getest in Lunetten, maar Lunetten is niet representatief voor de hele stad. Daar hadden we vooraf beter op moeten anticiperen. Medewerkers van afvalinzameling werken keihard om onze rommel op te ruimen. Ze krijgen vooral op hoogtijdagen zoals Koningsdag een pluim van iedereen in de stad omdat ze dan de straten snel schoon opleveren. Maar zij verdienen die waardering ook op alle andere 364 dagen van het jaar.”

Jansen: “Kees en ik zaten op de fiets door Kanaleneiland. En we wisten dat we een andere strategie moesten bedenken voor deze wijk. Als zo’n mammoettanker als Het Nieuwe Inzamelen aan het varen is moet je wel een beetje kunnen bijsturen.”

Geldof: “Dat hebben we nu aangepast.”

De wethouders in Utrecht hebben naast een aantal belangrijke focusgebieden zoals Wonen, Stationsgebied of Duurzaamheid ook de verantwoordelijk over de verschillende wijken. Daar hebben de wethouders natuurlijk ook veel te maken met bewoners en is het zaak om iedereen zo veel mogelijk tevreden te stellen. Dat het niet altijd lukt is een gegeven.

Hoe was de omgang met bewoners?

Geldof: “Allereerst: we doen het allemaal voor en namens de Utrechtse bewoners en ondernemers. Soms is het contact wel inspannend. Moeilijk zou ik het niet noemen, maar het gaat om de omgeving waar mensen wonen. Daar ligt hun hart en dan komt ‘de overheid’ zich er even mee bemoeien. Hoe ga je daarmee om? Door bij bijeenkomsten te vertellen wat de bedoeling is. Geen enkel belang is absoluut. De stad groeit en je moet helder maken wat de bedoeling is. Voor een deel is dat angsten wegnemen en ook heel erg openstaan voor kritiek. Op de Van Lieflandlaan bijvoorbeeld. Daar gingen we bouwen en dan heb je een bijeenkomst in de kelder van Buurtcentrum de Leeuw. Nou, je ziet de spreekwoordelijke hooivorken al voor je. We hebben daarom vooraf zo creatief mogelijk gekeken naar hoe we het aan konden pakken door goede eisen te stellen aan de bouw. Dat zette zoden aan de dijk. ”

Jansen: “Je hebt ook te maken met vertrouwen. Ik heb het gevoel dat Utrecht landelijk veel beter in de picture staat. De meeste mensen die in Utrecht wonen weten niet van welke kleur een wethouder is, als ze de naam al weten. Maar ze zien wel hoe het met de stad gaat. Het gevoel dat het beter gaat overheerst. En dat is niet alleen onze prestatie natuurlijk. Economisch ging het de goede kant op. Maar we hebben wel een substantiële bijdrage kunnen leveren.”

Geldof: “Ze zien natuurlijk wel dingen. Het Domplein dat wordt opgeknapt of een jarenlang braakliggend terrein waar nu gebouwd wordt. Dat vóélt goed. Er is steeds meer ‘af’.”

‘Je moet niet onderschatten hoezeer wij tegen de stroom in roeien op het gebied van betaalbaar bouwen”

Heeft u een voorbeeld van hoe Utrecht beter in de picture staat?

Jansen: “Kijk naar de Tour de France. We hebben geleerd dat we niet klein hoeven denken. We kunnen dat organiseren, sterker nog: dat kunnen we heel goed. Bij het EK Vrouwenvoetbal zag je al het verschil. Mensen kwamen zelf met fantastische ideeën. Het zijn misschien niet zulke grote dingen, maar het is enorm belangrijk voor het beeld van de stad en het wij-gevoel.”

Geldof: “Bij Monumenten waren er een aantal van die langlopende problemen met heel veel discussie. De Willibrordkerk bijvoorbeeld. Ik denk dat ik de vierde wethouder was die zich ermee bezighield. Als we niets deden ging de stichting uiteindelijk failliet en de kerk verloren. Je begint met een probleem en door in gesprek te gaan met veel partijen zit er nu een organisatie die het open kan houden. Ik bedoel maar, je waant je direct in Italië als je naar binnenloopt. En met de minste financiële schade. Daar kan ik heel tevreden over zijn.”

En nu houdt het na vier jaar op. Jammer?

Jansen: “Nadat bleek dat de SP niet terug zou keren in het gemeentebestuur vond ik het de eerste week jammer. Inmiddels heb ik zin in wat anders.”

Geldof: “Je wilt graag je aanpak voortzetten. Je hebt een programma waar je veel van kunt waarmaken. Natuurlijk wil je daarom door en is het jammer. Maar voor mij als persoon denk ik niet dat ik op een donderdagavond lekker thuis zit en zeg: ‘Goh, wat mis ik het nou allemaal’.”

Jansen, met een glimlach: “En dan wordt er nog een stuk korter vergaderd dan toen Henk Westbroek voor Leefbaar Utrecht in de gemeenteraad zat.”

Geldof: “Mijn vriendin is er ook wel blij mee. Je agenda wordt toch volledig beheerd als wethouder. Dat is niet erg, want dat weet je vooraf. Het staat allemaal in de folder. Maar je krijgt je avonden terug. Dat is wel fijn. Een gemengd gevoel dus.”

Jansen: “Ik vind het eigenlijk met name jammer voor de SP. Ik vind dat we spectaculaire resultaten hebben behaald en dat is helaas niet beloond door de kiezer. Dat is een feit. Dat heb ik wel jammer gevonden, maar persoonlijk heb ik mijn hele leven leuke dingen gedaan, dat gaat ongetwijfeld weer gebeuren.”

Blijft er onderling contact?

Geldof met een brede grijns: “Die kans is er zeker. We komen elkaar ook vast tegen bij projecten waar we bij betrokken zijn geweest. Het voelt dan toch een beetje als ons project.”

Jansen: “Zo voelt het wel inderdaad. Het is een beetje van jezelf. Alles in stedelijke ontwikkeling is teamwork, maar je hebt wel overal wat over te zeggen.

Geldof: “Over tien jaar even langsfietsen en kijken hoe het erbij staat.”

Jansen: “De mensen waarmee je zo intensief hebt samengewerkt blijf je altijd tegenkomen. We gaan nog wat gezelligs doen met z’n allen binnenkort.”

Hoe gaat het nu verder met jullie?

Geldof: “Je bent wethouder tot de volgende is benoemd. Dan zijn we dus weer ambteloos burger. Deze week moeten we ons met al onze spullen waarschijnlijk bij de balie melden.”

Jansen: “Kijk ik heb net een nieuw telefoonabonnement afgesloten. Ik ga er maar vanuit dat de zaak op 8 juni helemaal op nul gaat. Verder weet ik het nog niet precies. Iets in de bouwwereld misschien. Ik heb in ieder geval de neiging om snel weer iets te gaan doen. Misschien moet ik daarvoor iets meer tijd nemen.”

Geldof: “Echt tijd om iets te zoeken heb ik niet gehad. Het was aardig druk afgelopen tijd. Ik ga ook even proberen te landen. Daarna ga ik uiteraard op zoek naar iets nieuws.”