Sjarel Ex, een reeds lang afgezwaaide directeur van het Centraal Museum, zag het best zitten: de aan het CM aanpalende Nicolaikerk alias Klaaskerk zou een práchtige vaste locatie zijn voor al de grote historische kunstobjecten die het museum rijk is. O ja… dat er in het gebouw vanaf het begin – twaalfde eeuw (!) – ononderbroken kerkdiensten worden gehouden, die eerst van rooms-katholieke snit waren en vanaf eind-16^de eeuw protestants, dat hoeft toch helemaal geen punt te zijn?

Hups, zaaltje huren voor de anderhalve kip en een paardenkop die op zondagmorgen nog naar de Klaas toekruipen en alles is opgelost. Zij blij, vooral het museum blij en natuurlijk iederéén blij.

De museumdirecteur pakte het slim aan: opeens liet hij ‘overal’ in Utrecht zijn neus zien om zijn plannetje te ontvouwen, zoals bij het maandelijkse café van de vereniging Oud Utrecht. Ik was daar toevallig ook, op uitnodiging van een actief lid met ledenwerfplannen in zijn ransel en had wel schik om Ex’ vermetelheid. Want ga maar na: om doelbewust een gebouw te willen ontdoen van zijn primaire functie – zegmaar ‘cultisch centrum’ – die het al zo’n kleine 900 jaar heeft, is voor een hoofd-bewaarder van de culturele Utrechtse oudheid vrij uhh…. opvallend (laat ik hierop houden). Temeer daar de Nicolaikerk als ‘vaste huis’ van een eigen geloofsgemeenschap, de protestant-christelijke Nicolaigemeente, floreert als die spreekwoordelijke tierelier. Wie er zondags over de vloer komt struikelt bij wijze van spreken over het jonge grut dat er met ouders en verzorgers volop aanwezig is.

Maar ook had ik grote schik om de manier waarop de museumdirecteur zijn project promootte. Ondanks het feit dat hij ergens in Amsterdams beroemde/beruchte Grachtgordel zijn woonstede had en nog steeds heeft – kijk op de kaart: dat uit zijn krachten  gegroeide dorp aan de Amstel (toen wij hier allang stad waren) valt met een beetje goede wil als een mooie noord-westelijk gelegen stadswijk van Utrecht te beschouwen – had hij inmiddels goed begrepen wat dé Utrechtse manier van doen is om eigen plannetjes uitgevoerd te krijgen. Namelijk door ‘overal’ je neus te laten zien – charmant dus aaibaar en wat dwingend dus serieus – om daarbij dan steeds dezelfde boodschap te verkondigen. Truc leek te werken. Want ook op dat caféavondje van nota bene dé historische vereniging van trecht leek Ex de handen ervoor op elkaar te krijgen. Wat een makke schapen, vond ik. Hebben ze dan écht niet door wat hier op het spel staat. Want stel je voor dat de gebouweigenaar ervoor gaat voelen… En zo broeide het nog een tijdje door in mijn hoofd.

Bureaulade

En dus volgde ik een andere methode om dit onzalige plan van de museumdirecteur in diepe, vooral afsluitbare bureauladen opgeborgen te krijgen. Ik belde vrienden en kennissen in het mediawereld op, vertelde met naturelle boosheid over het plan van het Centraal Museum tot het tot fossiel maken van een oeroud gebouw dat nog steeds de levendige oerfunctie van het allereerste begin heeft et cetera cetera. Gevolg: mediapublicaties erover, lastige vragen van gemeenteraadsleden aan de wethouder voor cultuur die bij hoog en laag ontkende dat het ontkerkelijken van de Nicolaikerk ten behoeve van het Centraal Museum aan de orde zou zijn, waarna het bekende stof op het plannetje neerdaalde.

Overigens, Centraal Museum en Nicolaikerk met zijn vaste geloofsgemeenschap werken, en inmiddels al vele jaren, buitengewoon prettig samen. Vooral wat betreft het exposeren van objecten uit het museumbezit die met het middeleeuwse gebouw te maken hebben. Zo kan het dus ook, zonder directionele expansiedriftaanvallen.

Nieuw

Al mag de Nicolaikerk oer- en oeroud zijn en is het een pijler van de beschavingsgeschiedenis van zowel stad als land – de belangrijkste componist van de Nederlandse barok Pieter Hellendaal was er organist, het oudste bespeelbare grote stadsorgel ter wereld keert er in de komende jaren gerestaureerd en wel terug en zal figureren naast twee orgels die als de modernste historische orgels van ons land worden beschouwd en die uit de naoorlogse, 1950er opbouwjaren dateren – het Nieuwe komt er royaal aan de orde. Sowieso wat taalkundige en muzikale uitdrukkingsvormen tijdens kerkdiensten betreft, maar zeker ook tijdens openbare concerten, in voorstellingen en exposities.

Het ‘Festival nieuwe muziek in de Klaas’ dat er in het komende weekeinde zal worden gehouden – het begint eigenlijk al morgenavond; het geheel van vijf concerten is onderdeel van de Vrede van Utrecht-herdenkingsmanifestatie – is de jongste loot aan de cultuurboom van de Nicolaikerk.

Klik hier even aan voor het festivalprogramma www.nicolaiconcerten.nl en maak de concerten (w.o. jazz, Sjostakovitsj 14) zeker mee.

Veiligheidshalve, althans voor hen bij wie Nieuw al gauw de schrik in de benen jaagt (raar toch), kondigt de hoofdpagina van die site een manifestatie ‘Oude Muziek in de Klaas’ aan.

Ook mooi, straks dan, in juni. Na dit sprankelende nieuwe muziekfestival natuurlijk.

Nog een tip

Bezoek de Vrede van Utrechttentoonstelling ‘In Vredesnaam’ – met o.a. het oorspronkelijke verdragsdocument! – in het nabijgelegen Centraal Museum. Dan wordt uw cultuurshot daar in de prachtige zuidelijke binnenstad van Utrecht natuurlijk helemaal compléét.

De website van het Centraal Museum is, zoals gebruikelijk bij musea, vrij arty zodat u zich door enig onbegrijpelijk ontwerpgewoel moet heenworstelen om de benodigde informatie tot u te kunnen nemen. Dus www.centraalmuseum.nl.

Sterkte.