Er is een uitgebreid rapport verschenen over de cultuursector in Utrecht. Met de naam ‘Utrecht, op weg naar een inclusieve culturele metropool’ zijn er aanbevelingen geschreven en is er een analyse gemaakt van de huidige sector. Een overzicht van de belangrijkste bevindingen in het rapport.
Wil je het rapport helemaal lezen? Kijk dan hier. In het rapport zijn ook beoordelingen van de culturele instellingen opgenomen.
Er zijn door 33 experts gesprekken geweest met 58 culturele instellingen. De bevindingen zijn gepubliceerd in een visitatierapport. Het rapport is een tussenevaluatie die de gemeente gebruikt bij het opstellen van de nieuwe cultuurnotaperiode 2021-2024. Voor die periode moeten culturele organisaties (opnieuw) aanvragen doen voor subsidie.
Behoefte aan verdieping
In het algemeen is er behoefte aan verdieping, nieuwe manieren van kijken, werken en communiceren in de cultuursector. De passie, de veerkracht en de veelzijdigheid van de Utrechtse culturele sector zijn kwaliteiten die de visitatiecommissie heeft opgemerkt.
Voorzitter Ernestine Comvalius schrijft in haar voorwoord: “Utrecht kan trots zijn op de culturele sector. De stad heeft het namelijk in zich om de komende periode uit te groeien tot een inclusieve culturele metropool.”
Inclusieve metropool?
Utrecht bruist volgens de commissie van de nieuwe ontwikkelingen. Daarom is er potentie door te groeien tot een inclusieve culturele metropool. TivoliVredenburg, de Stadsschouwburg Utrecht en het Centraal Museum worden genoemd als iconen in de stad. Ook festivals als Le Guess Who?, het Internationaal Literatuurfestival, het Nederlands Film Festival, SPRING en Festival Oude Muziek worden geroemd om hun onderscheidende internationale programmering, zichtbaarheid en aantrekkingskracht.
Utrecht zou echter meer moeten investeren crossovers tussen kunst en onderwijs en welzijn. “Wij pleiten voor een aantal nieuwe, verruimende definities als vervanging van bestaand jargon binnen het culturele veld”, aldus de commissie. Het gaat dan vooral om ‘culturele diversiteit’: dat zou minder over culturele achtergrond moeten gaan, maar meer over ‘inclusiviteit’ en ‘intersectionaliteit’. Een inclusieve benadering wil zeggen dat er ruimte is waarin iedereen mee kan doen en verschillende perspectieven zijn. Intersectionaliteit gaat over terreinen die elkaar overlappen, want de interactie kan tot meerwaarde leiden.
De commissie stelt verder dat het positief is dat het publiek steeds eerder in het maakproces wordt betrokken. Publiekswerking, publieksbereik, participatie en educatie wordt als een integrale taak voor elke organisatie gezien.
Kritiek
De visitatiecommissie heeft naast een breed cultureel aanbod uiteraard ook geconstateerd dat veel zaken beter kunnen. Zo loopt Utrecht achter als het gaat om ‘Cultuur voor iedereen’. De stad loopt daarin achter op de andere grote steden, maar ook op het rijksbeleid.
Het thema om cultuur breed toegankelijk te maken is wel bespreekbaar, maar er zijn te veel drempels om het om te zetten in actie. Er is onvoldoende kennis, ervaring en netwerk. “Ook signaleren wij een weinig proactieve houding om extern naar deskundigheid te zoeken. De vraag hoe instellingen de drempels kunnen verlagen om dit proces te versnellen, zien wij als urgent en als een uitdaging voor de komende periode.”
Stereotypen
Het cultuuraanbod is te veel gedacht vanuit stereotypen, merken de experts. Er wordt te weinig gedacht vanuit de wensen en de omgangsvormen van nieuwe generaties. Daarom is het belangrijk een visie op het profiel van de huidige en toekomstige kunst en cultuurmakers en -producers te ontwikkelen.
“De visie op culturele diversiteit vraagt om een eigentijds benadering die rechtdoet aan nieuwe ontwikkelingen bij de jonge generaties binnen de diverse doelgroepen. Ook staat het denken over culturele diversiteit niet los van het denken over internationalisering. Een inclusieve benadering, waarbij het vanzelfsprekend is om ook het onbekende te programmeren.”
Nachtleven bruist niet
Utrecht heeft zich jarenlang geprofileerd als een hoogopgeleide stad van kennis en cultuur. Daarmee wordt echter een groot deel van de Utrechtse bevolking niet aangesproken. Aanbevelingen om dit te verbeteren zijn bijvoorbeeld ruimte voor urban art.
Ook moet er een bruisender cultureel nachtklimaat komen: “Het Utrechtse nachtleven lijkt als het gaat om aanbod en locaties buiten de singel, achter te blijven ten opzichte van andere grote steden. Terwijl een experimenteel en spannend nachtaanbod onontbeerlijk is voor een inclusieve culturele metropool.”
Ruimtegebrek
Het ontbreekt in Utrecht nog altijd aan voldoende werkruimtes voor kunstenaars. De commissie wil dan ook dat de gemeente daarop zal inzetten. Met name presentatieruimtes voor beeldend kunstenaars en oefenruimtes voor bijvoorbeeld muzikanten worden gemist. Ook moeten er betere doorgroeimogelijkheden voor talentvolle makers worden ontwikkeld.
Utrecht moet zich volgens de commissie verder profileren als stad van kunst en cultuur. Daarvoor moet meer aandacht en sturing vanuit de gemeente, als ambassadeur, komen. Ook moet de sector daar harder aan trekken; de culturele iconen van Utrecht moeten daarin het voortouw nemen.
Radicaliteit
Een aantal weken geleden publiceerden een aantal kunstenaars, waaronder Dries Verhoeven, een Code Radicaliteit om meer ongevraagde kunst te maken. De commissie onderschrijft de waarde van zo’n code. “Wij vinden het, zeker binnen een stad in transitie, belangrijk die vrijheid te behouden. Verantwoording over bezoekersaantallen, financiën en het voldoen aan alle criteria staan veelal haaks op ruimte voor experiment, dit terwijl nieuwe ontdekkingen meestal niet op de gebaande paden te vinden zijn.”
Ook initiatieven waarvan het rendement van tevoren niet vaststaat verdienen ruimte om zich te kunnen ontwikkelen.
Conclusie
Utrecht kan volgens de experts trots zijn op de kunst- en cultuursector, maar toch blijft het de vraag hoe Utrecht zich kan ontwikkelen tot een culturele metropool die inclusief is. Daar moet de focus op liggen, want ‘een inclusieve kunst- en cultuursector zien wij als de kern, waarbij zowel makers als het publiek centraal staan’. Instellingen moeten nadenken hoe zij dat aan hun missie en visie kunnen koppelen.
Al met al vindt de commissie de tijd rijp op de horizon van de cultuursector verder te verruimen, ‘op weg naar een inclusieve culturele metropool’.
11 Reacties
ReagerenDat hele ‘inclusiviteit’ en ‘intersectionaliteit’-discours heeft niet veel te maken met onze culturele sector, maar zegt meer over de mensen die dat gebruiken. Een heel specifiek groepje mensen. Begin eens met dezelfde taal spreken ten behoeve van “inclusiviteit”. Inclusief een gratis consumptie?
Wat is dit nou toch voor een onzin? Is er dan helemaal niemand van de personen die Utrecht bestempelen als een ‘inclusieve culturele metropool’, die in begrijpelijk Nederlands kan uitleggen wat een ‘inclusieve culturele metropool’ eigenlijk is, of is dit nu juist precies de bedoeling….?
“Wij pleiten voor een aantal nieuwe, verruimende definities als vervanging van bestaand jargon binnen het culturele veld”, aldus de commissie. Het gaat dan vooral om ‘culturele diversiteit’: dat zou minder over culturele achtergrond moeten gaan, maar meer over ‘inclusiviteit’ en ‘intersectionaliteit’. Een inclusieve benadering wil zeggen dat er ruimte is waarin iedereen mee kan doen en verschillende perspectieven zijn. Intersectionaliteit gaat over terreinen die elkaar overlappen, want de interactie kan tot meerwaarde leiden.”
Dit is gewoon jibber-jabber. Echt absolute non-taal. Er staat niets dat ook maar enige substantie heeft. Het is gebakken lucht. Kennelijk een boodschap met encryptie, die zonder de encryptiecode niet te ontcijferen is, waarbij het vooral de bedoeling lijkt dat het publiek de encryptiecode niet krijgt. Echt, waar gaat dit in godsnaam over?
Ik maak mij grote zorgen als mijn belastinggeld werkelijk aan dit soort luchtfietserij besteed wordt en al helemaal als er op basis van dit soort toverkreten nog werkelijk beleid gemaakt wordt ook!
@scherpschutter
We hebben het allemaal over de zichtbare verkwistingen van de gemeente, zoals de vele infrastructuurblunders, maar de echte pijn zit in dit soort zinloze uitgaves, die in de praktijk nauwelijks of zelfs geen enkele toegepaste waarde hebben. Oneindige rapporten, gefabriceerd door een leger aan commissies en dure consultants, die onbegrijpelijke of juiste enorm al voor de hand liggende conclusies trekken, waar we heel vaak niets van te horen en zien krijgen, laat staan als het gaat om kosten. Het is het gereedschap waarmee de typische bureau-ambtenaar zijn werk mee probeert te valideren.
Er zijn vele boeken geschreven over dit soort cultuur-sector-rapporten (“Uitrollen is net nieuwe doorpakken”). Dit soort gebakken lucht wordt goed betaald (gemeenschapsgeld), gaat veelal per kilo en wordt om deze redenen door niemand gelezen. Wordt het niet eens tijd om de schrijvers of de verantwoordelijke uitgever publiekelijk ter verantwoording te roepen? Omdat ik bekend ben met film en de filmcultuur vind ik het stukje over ‘t Hoogt schandalig en wellicht geschreven door de directeur zelf. Een openbare discussie graag. Ik doe mee.
Ik hou mijn hart vast als ik lees: “het Utrechtse nachtleven buiten de singels blijft achter ten opzichte van andere grote steden”. Waarom zou het slecht zijn als het nachtleven geconcentreerd blijft? Waarom niet onderscheiden van de andere steden. Wat betekent dit anders voor de leefbaarheid in de wijken? Pretpark Utrecht komt eraan….
“Inclusief” Het nieuwe kotstwoord van 2018. Het krampachtig willen verbinden van culturen die niets liever willen dan exclusief te zijn en niks hebben met het idee van hoe ze in het perfecte plaatje passen. Er is geen “uitgaans cultuur” in wijken zoals kanseneiland of leidscherijk die uberhaupt past bij hetgene wat plaatsvindt binnen de singels…. prima toch
“het Utrechtse nachtleven buiten de singels blijft achter ten opzichte van andere grote steden”
Kortom:
Gewoon die 16 bomen erbij op de Neude, Festival Tweetakt verplaatsen naar buiten de singels: Twee vliegen in één klap.
“Verantwoording over bezoekersaantallen, financiën en het voldoen aan alle criteria staan veelal haaks op ruimte voor experiment, dit terwijl nieuwe ontdekkingen meestal niet op de gebaande paden te vinden zijn.”
Dit is natuurlijk de allermooiste zin in het hele stuk. Veel geld ontvangen, maar enige verantwoordelijkheid en openheid over de besteding niet willen geven… Hebben die mensen wel door dat dit van belastinggeld wordt betaald. Daarmee ook door mensen die helemaal niet zitten te wachten op creatieve prullaria….
“Het ontbreekt in Utrecht nog altijd aan voldoende werkruimtes voor kunstenaars. De commissie wil dan ook dat de gemeente daarop zal inzetten.”
“Verantwoording over bezoekersaantallen, financiën en het voldoen aan alle criteria staan veelal haaks op ruimte voor experiment, dit terwijl nieuwe ontdekkingen meestal niet op de gebaande paden te vinden zijn.”
https://www.duic.nl/algemeen/gemeente-utrecht-gedrag-skw030-verhuren-subsidiepand-via-airbnb-onwenselijk/ :
“De veronderstelde behoefte aan tijdelijke werk-/woonruimte voor kunstenaars was veel lager dan werd verondersteld, daarom besloot SWK030 om het pand ook aan toeristen aan te bieden via Airbnb.
Daarmee verdiende de instelling meer dan €25.000 euro.”
Het is zo voorspelbaar altijd.
Wij willen meer geld en minder verantwoordelijkheid over hoe dat besteed wordt want wij ‘experts’ zeggen dat we tekort komen.
En dit hebben we nodig om ‘inclusiviteit’ en ‘intersectionaliteit’ te verbeteren.
Als je hier niet in mee gaat of enige vorm van kritiek op uit ben je uiteraard een racist en wil je ‘progressie’ tegen gaan.
Wat is iedereen weer negatief. Ik wil niet ingaan op het gezeur over de schrijfstijl of bureaucratische processen. Maar inhoudelijk stipt het rapport wel een aantal goede punten aan waar aandacht aan moet worden besteed:
– Ruimte voor experiment. Als de cultuursector rendabel wilt zijn en veel bezoekers wilt trekken, dan kiezen ze snel voor gevestigde namen. Dat zie je nu in het tentoonstellingsaanbod, zelfs Carevaggio is in Utrecht aangekomen. Dat gaat ten koste van experimentelere kunst. Het wordt knap lastig om door te breken als alle podia zijn bezet met publiekstrekkers.
– Het eenzijdige uitgaansleven. Allemaal geconcentreerd in het centrum rondom een paar pleinen, Oude Gracht en wat zijstraten. Voor een gigantische stad is dat beperkt. Ook het aanbod is erg gericht op dezelfde doelgroep. Waarom kan je niet uitgaan in Leidsche Rijn?
– Ruimtegebrek (ateliers etc). Al decennia een probleem. Een tijd opgelost met tijdelijke oplossingen in lege kantoren ed. Maar nu de vastgoedmarkt oververhit is, is er geen oplossing voor betaalbare ruimtes. Met nadruk op betaalbaar, zie dat verhaal over ruimte voor experiment.
Ik werk trouwens niet in de kunsten, maar geniet er wel graag van.
Bedankt voor het delen van dit interessante artikel over diversiteit en inclusiviteit. Vooral Utrecht en andere grote Nederlandse steden trekken steeds meer internationale professionals en burgers aan. Daarnaast maakt het de stad ook een stuk bruisender en interessanter. We kunnen zo veel van elkaar leren. https://www.tumba.nl/p/Diversiteitsbeleid/tumba%7cd54190bf-83e1-4d13-a8f6-ebb0dd4351fd/