Het is 25 jaar geleden. Een groepje vrienden uit Landsmeer organiseert in de Jaarbeurs een feest dat zou uitgroeien tot een van de bekendste hardcore-evenementen ter wereld en de bakermat van de gabbercultuur. Zaterdag komt Thunderdome nog één keer terug voor de editie 25 Years of Hardcore.  

December 1991. De vriendengroep uit Landsmeer, die elkaar kent van de lagere school, bespreekt wat ze met Oud en Nieuw willen doen. Ze besluiten om zelf een feest te houden in een plaatselijk buurthuis. Ze regelen de muziek, verkopen kaartjes en het wordt een geweldig feest met tientallen vrienden. Dit smaakt naar meer. “Het organiseren was ons zo goed bevallen, hier wilden we wel verder mee’, vertelt Irfan van Ewijk, organisator van het eerste uur. “We wilden het groots aanpakken. We besloten een volgend feest in een grote sporthal te houden. Opmerkelijk was dat het veel moeilijker bleek om een vergunning te krijgen voor een evenement in een sporthal dan in de Jaarbeurs – dat bleek dus de beste plek voor het feest. En Utrecht was neutraal terrein, zowel Rotterdammers als Amsterdammers konden erheen komen. Bovendien ligt de Jaarbeurs vlak naast het treinstation en was Utrecht op het nachtnet van de NS aangesloten.”

Zonder enige verdere ervaring met het organiseren van grote evenementen gingen de jongens aan de slag. De plannen werden concreter en de grote groep kleiner. Uiteindelijk bleef Van Ewijk over met twee vrienden, Duncan Stutterheim en Theo Lelie. Met dit team werd de kiem gelegd voor een van de grootste organisaties van dancefeesten wereldwijd: ID&T. Vandaag de dag is het entertainmentbedrijf actief in tientallen landen, met kantoren in steden als Antwerpen, Los Angeles, New York, Melbourne, Sydney en Sao Paolo. Maar het eerste feest was in Utrecht.

Van Ewijk: “Kenmerkend voor die tijd was het familiegevoel. We werkten al vanaf het begin samen als een geoliede machine; alle drie hadden we van huis uit meegekregen hoe je moest ondernemen. Uiteraard wisten we niet of het een succes zou worden; we waren maar een groep gasten die dag en nacht werkten voor deze droom. Het was een prachtige periode.” Het feest in de Jaarbeurs kreeg de naam ‘The Final Exam’, omdat het moest dienen als een groot eindexamenfeest.

Romantiek en oplichting

De mannen namen de promotie van het begin af aan uiterst serieus. Van Ewijk: “Tegenwoordig wordt in de marketing de term early adopters gebruikt. Die gold begin jaren negentig eigenlijk al voor ons; we gingen het hele land door, naar scholen, cafés, hangplekken en coffeeshops en zochten naar de jongens en meiden uit met de mooiste kleding of de tofste scooter. De trendsetters van die tijd. Die kregen een gratis kaartje van ons – en zij trokken dan weer mensen mee naar ons feest.” Ook gingen de drie overal posters plakken. Van Ewijk weet nog goed dat ze gearresteerd werden bij het busstation in Nieuwegein, waar ze alles hadden volgeplakt met posters. Net toen ze wilden wegrijden, kwam de politie eraan. Ze zaten een nachtje vast.

De ‘drie dorpelingen’, zoals Van Ewijk zichzelf en zijn twee vrienden noemt, hadden berekend dat ze zo’n 6.000 à 7.000 kaarten moesten verkopen om uit de kosten te zijn. “Uiteindelijk verkochten we het dubbele”, zegt hij lachend. “Hoeveel precies weet niemand meer, we zijn namelijk behoorlijk opgelicht door de beveiligers. Onervaren als we waren hadden we wat lokale Utrechters ingehuurd om de beveiliging te doen. Zacht uitgedrukt werden we gepiepeld; ze lieten een hoop mensen door en staken het entreegeld in eigen zak.”

En dan het feest zelf. “Dat was geweldig. De mentaliteit was anders dan nu, feesten waren losser georganiseerd, niet zo strak als tegenwoordig. Het was ook wel romantisch, want onze ouders en vrienden kwamen allemaal meehelpen bij de garderobe en kassa’s. Ook het schoonmaken hebben we grotendeels zelf gedaan. De bezoekers vonden het een topfeest.” De muziek was overigens milder dan nu; er werd nog geen echte hardcore gedraaid. Zelf heeft Van Ewijk niet kunnen dansen: “Het was keihard werken. Maar de voldoening was groot.”

De wereld over

Van Ewijk vertelt dat The Final Exam in Utrecht het begin was, maar dat het daarna hard ging. Enkele weken later konden ze een volgend feest organiseren in ijsstadion Thialf in Heerenveen. “Dus wij op naar Friesland.” Daar kwamen ze op het idee voor de naam Thunderdome. “De ruimte was groot, het leek wel een soort kooi. Heel indrukwekkend. Daardoor moesten we denken aan het woord ‘dome’. En omdat de muziek hard is, aan ‘thunder’.”

Wat ID&T toen nog niet wist was dat ze medeverantwoordelijk werden voor de enige subcultuur die Nederland ooit heeft voortgebracht en internationaal is doorgedrongen: de gabbercultuur. “Het was authentiek Nederlands, met eigen kleding, muziek, taal, dans en gebruiken.” Thunderdome werd synoniem voor deze Nederlandse subcultuur en de feesten groeiden midden jaren negentig uit tot een van de bekendste hardcore-feesten van de wereld, met internationale edities. Thunderdome 1993 in de Jaarbeurs was volgens Van Ewijk een van de mooiste edities. “Het was toen nog groter en succesvoller, legendarisch.”

De drie van ID&T zijn sindsdien uitgegroeid tot de grootste organisatoren van dancefeesten wereldwijd. De geschiedenis en het verhaal van de vrienden en hun bedrijf bevatten een paar tegenslagen, maar vooral grote successen. Het gaat ver: met wereldwijde evenementen als Thunderdome, Sensation en Mysteryland, plus een eigen platenmaatschappij en radiozender hebben de jeugdvrienden uit Landsmeer de wereld van danceliefhebbers gevormd en ontwikkeld. ID&T bestaat nog steeds maar werd in 2013 overgenomen door het Amerikaanse SFX Entertainment.

Van Ewijk is nog steeds bezig met evenementen. Hij ontwikkelde met een team een festival-app. “De gratis app Woov toont alle relevante informatie die bezoekers van een festival willen hebben”, zegt hij. “Maar uiteraard willen we ook dat mensen zo kort mogelijk op hun telefoon bezig zijn, zodat er meer tijd is om te feesten.” In de app staat bijvoorbeeld een plattegrond, een tijdschema en een ‘vriendenvinder’. “Handig als je je vrienden kwijt bent.” De ontwikkeling van de app is vooralsnog een succes. “We zijn begonnen met vier hobbyisten maar hebben nu een bedrijf van twintig man, en de app wordt al door honderdduizenden mensen wereldwijd gebruikt.”

Op 28 oktober, 25 jaar na dat eerste feest in Utrecht, is er opnieuw een Thunderdome in Utrecht. De organisatie brengt met deze editie een ode aan ‘25 Years of Hardcore‘. “Uiteraard ben ik er ook weer bij”, zegt Van Ewijk. “Dat wil ik niet missen, waarschijnlijk wordt het weer geweldig.”