Jarenlang parkeerden hier honderden auto’s maar de komende maanden is het voormalige  parkeerterrein P3 van de Jaarbeurs de grootste zandbak van de stad. Hier moet uiteindelijk de nieuwe stadswijk Beurskwartier verrijzen, met woningen voor duizenden mensen. Niet alleen P3 moet eraan geloven. Ook Hal 1 en P1 van de Jaarbeurs gaan dit jaar nog dicht. Waar de bouwput van Utrecht jarenlang aan de binnenstadskant van het centraal station lag, vindt de grote verschuiving naar de andere kant in volle vaart plaats. Deze maand staat het zogenoemde Stedenbouwkundig Plan Beurskwartier op de agenda van de politiek. Een volgende stap in de uitbreiding van het centrumgebied. Voorlopig lijkt er vooral veel gesloopt te gaan worden, wat kunnen we de komende tijd verwachten?

De bouw van TivoliVredenburg, Stationsplein, Vredenburgplein, het nieuwe Hoog Catharijne en het doortrekken van de Catharijnesingel. Het gedeelte van het centrum van Utrecht aan de zijde van de historische binnenstad is voorlopig zo goed als af. De naam CU2030 staat ondertussen in het geheugen van menig Utrechter gegrift. Alleen het Smakkelaarspark wacht nog even op zijn definitieve inrichting. De grote veranderingen die op stapel staan, gaan we komende jaren vooral aan de Jaarbeurszijde van station Utrecht Centraal zien. Dit is natuurlijk ook al een tijdje bezig. De sloop van het oude rijtje op de Van Sijpesteijnkade en de bouw van de Syp en Central Park, het Stadskantoor, Jaarbeursplein, het Forum, Moreelsebrug en het WTC zijn al lang afgerond.

Er staat echter nog veel op stapel. We noemen alleen al het Westplein – dat straks het Lombokplein gaat heten – waar dit jaar de aanbesteding voor moet beginnen. Er komen zo’n 400 woningen, maar vooral de herinrichting van de hele openbare ruimte en infrastructuur gaat een totale verandering zijn. In 2023 moet nog het water van de Leidse Rijn doorgetrokken worden richting de Van Sijpesteijnkade en komt er een nieuwe voetgangersbrug.

Beeldje

Iets verderop wachten Hal 1 en parkeerterrein 1 van de Jaarbeurs op de sloopkogel. Jaarbeurs laat weten dat ze nog een paar weken gebruik kunnen maken van de faciliteiten, waarna de gemeente in oktober wil beginnen met slopen. Weer iets verderop is parkeerplaats 3 al weggehaald en ligt er een gigantische zandbak. Hier werd tijdens archeologisch onderzoek overigens nog een ‘putto’ gevonden; een beeldje van een ‘mollig kinderfiguurtje’. In de vijftiende, zestiende en zeventiende eeuw waren deze heel populair, maar ook tot in de negentiende en twintigste eeuw werden ze gemaakt. Het is nog niet duidelijk hoe oud dit beeldje is. Deze week nog stuitte men bij P3 ook nog op een steenfabriek, die tussen 1723 en begin twintigste eeuw in werking was.

Zowel Hal 1 als parkeerterreinen 1 en 3 staan op grond van de gemeente, daarom vinden hier de herontwikkelingen plaats. Dit hele nieuwe gebied gaat Beurskwartier heten. Het Stedenbouwkundig Plan voor het gebied ligt op dit moment bij de gemeenteraad. Als dat goedgekeurd wordt, kan ook de aanbesteding beginnen.

Tekst loopt door onder afbeelding

Beurskwartier 1

Laten we even focussen op het Beurskwartier, het gebied ruwweg tussen de Croeselaan, van Zijstweg en de Graadt van Roggenweg. Wonderwoods en de Galaxy Tower met beide ook honderden woningen komen ook in dit gebied. Die zijn al in aanbouw en vormen een losse ontwikkeling van het project Beurskwartier 1. Er worden al langer plannen gemaakt voor Beurskwartier 1 en DUIC heeft er al veelvuldig over geschreven. Maar de grote ontwikkelingen worden steeds zichtbaarder, en dan met name de sloop van alles wat er nu te vinden is, waaronder de eerdergenoemde parkeerterreinen en Hal 1 van de Jaarbeurs.

In Beurskwartier 1 moeten straks zo’n 2500 woningen komen waar meer dan 4000 mensen kunnen gaan wonen. Van alle woningen wordt 35 procent sociale huur, 25 procent middensegment en 40 procent vrije sector. Ook komen er werkplekken voor zo’n 5000 mensen en voorzieningen voor cultuur, recreatie en uitgaan. De bebouwing van Beurskwartier bestaat uit tien bouwblokken. Elk bouwblok bestaat uit meerdere grote en kleine gebouwen of panden en bijna elk bouwblok heeft een toren. Er komen in Beurskwartier 1 gebouwen van verschillende hoogtes, van 12 meter tot 90 meter hoog. Wonderwoods zal daar met 105 meter nog bovenuit steken.

Parken

In het ontwerp van Beurskwartier 1 zijn ook twee nieuwe parken getekend. Hier moeten we dan toch nog even terugkomen op de discussie rondom enkele woonhuizen aan de Croeselaan. Om ruimte te maken voor het park wordt namelijk een rijtje van een paar tiental huurwoningen gesloopt. Hier is veel tegen geprotesteerd en in de gemeenteraad veel over gediscussieerd. Uiteindelijk stemde een meerderheid van de raad voor het grote plan, en daarmee ook de sloop van woningen. De bewoners krijgen vervangende woonruimte.

Daarvoor wordt een nieuw gebouw uit de grond gestampt, dat de naam Ondaatje draagt. Dit gebouw komt aan de andere kant van de Croeselaan nabij de hoek met de Jan van Foreeststraat. In Ondaatje komen volgens CU2030 maximaal zestig sociale en middeldure huurwoningen met groenvoorzieningen voor bewoners. De bouw van dit pand is belangrijk, omdat de huurders vanuit de Croeselaan hierin trekken en uiteraard dan pas de rij woningen gesloopt kan worden. Daarna kan ook weer verder gebouwd worden op P3.

Tekst loopt door onder afbeelding

Parkeerterrein P3 lijkt dus ook nog wel even een zandvlakte te blijven. Eerder gaf de gemeente al aan dat de grond pas in 2025 nodig te hebben, maar de gemeente zet in de tussentijd in op ‘placemaking’. Dit betekent dat, zolang er nog niet echt gebouwd wordt, er wel al activiteiten plaatsvinden om de plek een eigen identiteit te geven, zodat het in de tussenliggende periode al een locatie wordt waar mensen willen verblijven of verbonden mee raken. Hoe de gemeente dit gaat doen is echter nog niet bekend. Hoewel parkeerterrein P3 dus al gesloopt is, en P1 en Hal 1 juist nog gesloopt moeten worden, gaan de bouwwerkzaamheden op die laatste locatie waarschijnlijk eerder starten. Dit jaar begint de aanbestedingsprocedure en in 2025 moet er echt begonnen worden met bouwen. Uiteraard is dit nog afhankelijk van de gemeenteraad. 25 mei vergaderen de politici voor het eerst over het Stedenbouwkundig Plan Beurskwartier.

Andere ontwikkelingen

Tot zover de komende ontwikkelingen bij Beurskwartier 1, want er moet nog veel meer gebeuren. Eerder dit jaar werd het plan voor het Jaarbeurspleingebouw bekendgemaakt. Op de plek waar nu nog het skatepark ligt, moet een 105 meter hoge toren met de naam Oopen komen. Het gebouw wordt grotendeels publiek toegankelijk met ruimte voor een nachtclub, dakterras, sportfaciliteiten, kantoren en plek voor 3.200 fietsen. In dit gebouw komen geen woningen. Verder liggen er nog plannen voor het Knoopcomplex, het gebied rondom de tijdelijke horecazaak The Green House. Daar komen ook nog eens drie torens van maximaal 90 meter hoog waar vooral kantoren voor de rijksoverheid in komen. In een van de torens is ook plek voor tussen de 70 en 105 woningen en andere functies. Weer iets verderop komen zes bouwblokken met meer dan 500 woningen op de Kruisvaartkade.

Dan rest ook nog de Jaarbeurs zelf. In 2019 werd een groot masterplan aangekondigd voor de hallen en het gebied eromheen tot aan de Overste den Oudenlaan, en dit jaar had de bouw kunnen beginnen. Het gaat dan eigenlijk om het resterende gebied, dat ‘overblijft’ naast de plannen van Beurskwartier 1. Alleen dat heel grote plan, dat de bouwput vanaf het Westplein tot aan De Nieuwe Defensie en verder de Merwedekanaalzone compleet zou maken, ligt weer op de tekentafel. Een ‘strategische heroriëntatie’ en ‘herijking’ wordt dat genoemd, maar het komt erop neer dat de Jaarbeurs onvoldoende geld heeft om het plan uit 2019 echt te realiseren.