Op een unieke locatie in Utrecht, aan de Vecht en op rand van het historische centrum, ontstaat een nieuwe woonwijk: Zijdebalen. Zijdebalen bestaat uit bijna 500 woningen, verdeeld over vier woonblokken die allen op een half verdiepte parkeergarage staan, met daarboven groen ingerichte binnentuinen.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Hurks en Van Wijnen.

Met Zijdebalen ondergaat het gebied een hele metamorfose: van bedrijventerrein naar een multifunctioneel binnenstedelijk woongebied. De verscheidenheid van woningtypes (van statige herenhuizen tot aan fraaie lofts en appartementen) en het aanbod van zowel koop-, sociale huur- en vrije sectorhuurwoningen maakt van Zijdebalen een gewilde buurt om in te wonen, voor zowel starters als doorstromers. Het maakt van Zijdebalen een vitale en levendige wijk waar plek is voor iedereen. Met Zijdebalen wordt tevens goed ingespeeld op de ambitie van gemeente Utrecht om te groeien naar een stad met een kwalitatieve leefomgeving van 400.000 inwoners.

Zijdebalen wordt ontwikkeld en gerealiseerd door Hurks en Van Wijnen, met veel aandacht voor de openbare ruimte, een eigen identiteit en historische elementen. Hiermee sluit Zijdebalen naadloos aan op de allure van de oude grachtenpanden in het centrum van Utrecht. In het eerste en tweede woonblok wordt inmiddels fijn gewoond. Het derde woonblok is in de zomer van 2018 gereed en met het vierde woonblok wordt de zomer van dit jaar gestart met de bouw.

1.Woonblok 1

Het eerste woonblok van Zijdebalen bestaat uit 5 luxe herenhuizen (koop) aan de Vecht en 104 vrije sector huurappartementen. Diversiteit in de fraai vormgegeven gevels geeft een interessant straatbeeld. De toren van 12 verdiepingen op de hoek van de Westerdijk met markante gefelste kap vormt de absolute eyecatcher van Zijdebalen.

2. Woonblok 2

Het tweede woonblok van Zijdebalen bestaat uit 7 herenhuizen, 46 koopappartementen en 73 vrije sector huurappartementen. Een fraaie toegangspoort, die gebaseerd is op de toegangspoort van het oorspronkelijke lusthof Zijdebalen, vormt de toegang tot de binnentuin van dit woonblok. Een nieuw plein aan de westzijde van woonblok 2 vormt het hart van het plangebied. Op die manier ontstaat een perfecte balans tussen stedelijk wonen en een groene, ruim opgezette openbare ruimte, waardoor je blijft ‘ademen’. Op het plein wordt een horeca-paviljoen gerealiseerd (zie punt 8)

3. Woonblok 3

Het derde woonblok bestaat uit 11 koopherenhuizen, 12 koopappartementen, 73 vrije sector huurappartementen en 23 sociale huurappartementen. De middeleeuwse wachttoren van de Bemuurde Weerd, die vorig jaar tijdens archeologisch onderzoek werd aangetroffen, wordt aan de westzijde van dit woonblok in de bestrating teruggebracht. 

4. Woonblok 4 

Het vierde en tevens laatste woonblok van Zijdebalen bestaat uit 121 woningen, waarvan 51 luxe koopappartementen, 52 vrije sector huurappartementen en 18 sociale huurappartementen. De herbestemming van de Lubro-bakkerij maakt ook onderdeel uit van dit woonblok (zie punt 7). In deze voormalige luxe broodfabriek komt opnieuw de historie van Zijdebalen terug.

5. Statige bomenrijen en een nieuwe stadsgracht

De vier bouwblokken van Zijdebalen sluiten aan op de allure van de oude grachtenpanden in het centrum van Utrecht en grijpen terug op het illustere verleden van de locatie. Ooit was hier lusthof Zijdebalen, met zijn beroemde tuinen in Lodewijk de IV-stijl, te vinden. De nieuwe woonwijk wordt dan ook gekenmerkt door statige bomenrijen, een nieuwe stadsgracht in de Zijdenbalenstraat en veel groen: een hoogwaardige openbare ruimte, die zorgt voor ontmoeting en verbinding.

6. Met een knipoog naar het verleden

De geschiedenis herleeft op Zijdebalen op veel manieren. Op verschillende plekken wordt er gerefereerd naar het historische verleden van het gebied. De bijzondere gevelsteen D(e) Fortuyn, met daarop een afbeelding van Fortuna, werd bijvoorbeeld gevonden in de gevel van het inmiddels gesloopte pand Zeedijk 22. Deze gevelsteen krijgt een nieuwe plek in Zijdebalen in woonblok 3 en wordt eind dit jaar teruggeplaatst in de gevel van een nieuw herenhuis, dat opnieuw de naam ‘De Fortuin’ krijgt. De binnentuinen van woonblokken 2 en 4 worden verfraaid met een ambachtelijk vervaardigde toegangspoort van de Utrechtse kunstsmederij Van der Horst. Het ontwerp van de toegangspoort bij woonblok 2 is geïnspireerd op de oorspronkelijke toegangspoort van lusthof Zijdebalen. De poorten van Zijdebalen vormen een uniek staaltje ambachtelijk vakmanschap, gesmeed zoals dat in de 18^e eeuw al gebeurde.

7. Een tweede leven voor voormalige Lubro-bakkerij

De voormalige Lubro-bakkerij langs de Vecht krijgt een nieuwe bestemming. De broodfabriek werd in 1949 gebouwd naar een ontwerp van architect H.F. Meertens. In 2004 sloot de Lubro definitief haar deuren en verloor het pand haar oorspronkelijke functie. De Lubro is een fraai stuk industrieel erfgoed met een markante uitstraling en een mooie herinnering aan het industriële verleden van het gebied. Daarom krijgt het pand een tweede leven en wordt het geïntegreerd in de plannen van het vierde woonblok van Zijdebalen. In de voormalige fabriek komen zes ruime herenhuizen en een mooie horecagelegenheid met aanvullende commerciële functies. Een mix van stoer en industrieel wonen, (creatieve) bedrijvigheid en een mooie horecafunctie voorzien van een heerlijk terras in de Zijdebalenstraat, zal de fabriek tot een aantrekkelijke centrale plek in Zijdebalen maken.

8. Een nieuwe functie voor de tuinderswoning

Net als de Lubro-bakkerij blijft ook de 19-eeuwse tuinderswoning behouden. Dit kleine, witte gebouwtje is een exacte replica van de voormalige tuinderswoning die ten tijde van het landgoed Zijdebalen bestond en is aangemerkt als gemeentelijk monument. De invulling en het toekomstige gebruik zijn nog niet bekend. De verwachting is dat hier in de toekomst een koffiebar, ijssalon of lunchroom te vinden zijn.

9. Horecapaviljoen; heerlijk genieten van een kopje koffie

In het horecapaviljoen op de Jongeneelwerf kun je straks heerlijk genieten van een kopje koffie of een hapje. Het paviljoen wordt modern vormgegeven met hardhout en glas. Op de gevel van het paviljoen komen gevelprints met referenties naar de historie van Zijdebalen.