Familie Fentener van Vlissingen maakt appartementen van Maliebaan 42 | De Utrechtse Internet Courant Familie Fentener van Vlissingen maakt appartementen van Maliebaan 42 | De Utrechtse Internet Courant

Familie Fentener van Vlissingen maakt appartementen van Maliebaan 42

Familie Fentener van Vlissingen maakt appartementen van Maliebaan 42
Maliebaan 42 (foto Arjan den Boer)
Het Fentener van Vlissingenhuis, in 1951 door de laatste bewoner aan de gemeente geschonken voor culturele doeleinden, komt weer in handen van de ondernemersfamilie Fentener van Vlissingen. Hun investeringsmaatschappij Boron heeft vergunning gekregen om er zes appartementen van te maken. Dat blijkt uit openbare stukken rond de aanvraag. In december wilde wethouder Kreijkamp wegens geheimhouding nog geen antwoord geven op vragen hierover van PVDA en GroenLinks.

Het Fentener van Vlissingenhuis, in 1951 door de laatste bewoner aan de gemeente geschonken voor culturele doeleinden, komt weer in handen van de ondernemersfamilie Fentener van Vlissingen. Hun investeringsmaatschappij Boron heeft vergunning gekregen om er zes appartementen van te maken. Dat blijkt uit openbare stukken rond de aanvraag. In december wilde wethouder Kreijkamp wegens geheimhouding nog geen antwoord geven op vragen hierover van PVDA en GroenLinks.

Hoewel over de eigenlijke verkoop nog geen details bekend zijn, lijkt het erop dat de familie Fentener van Vlissingen om historische redenen het eerste recht tot koop heeft gekregen toen de gemeente besloot het pand af te stoten, na het vertrek van de kunstuitleen. De vergunningsaanvraag is gedaan door Boron Estates Holding uit Zeist, deel van de investeringsmaatschappij van John Fentener van Vlissingen. Uit de 29 december verleende omgevingsvergunning blijkt dat er aan de buitenzijde van het neo-renaissance rijksmonument uit 1881 weinig zal veranderen; wel worden drie kleine dakkapellen toegevoegd. Ook wordt de tuin heraangelegd, waarbij enkele bomen sneuvelen.

Tussenwanden

Binnen heeft de opdeling meer gevolgen. De zes appartementen worden verdeeld over de verdiepingen: twee op de bel-etage en op de eerste verdieping, en één appartement in de kelder en op de zolder. Daarbij blijven de grote kamers in stand en originele onderdelen zoals lambriseringen, schouwen en stucplafonds gehandhaafd. Maar op de centrale overlopen komen tussenwanden om halletjes te vormen voor de appartementen. Deze aantasting van de ruimtewerking wordt enigszins gecompenseerd door glasstroken boven de deuren. In het trappenhuis wordt een eenpersoonslift geïnstalleerd.

Interieurdetails Maliebaan 42 (foto’s Arjan den Boer)

Omdat het een rijksmonument is heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed advies gegeven over details, zoals het glas in de kozijnen en kleuronderzoek. Door de commissie Welstand en Monumenten is in oktober een positief advies zonder opmerkingen uitgebracht. Volgens de gemeente is ‘een aanvaardbaar compromis gevonden tussen de instandhouding van de monumentale waarden en de herbestemming tot 6 zelfstandige appartementen’. Ook noemt de gemeente het ‘terugbrengen van de oorspronkelijke woonfunctie in de villa vanuit monumentaal oogpunt een positieve ontwikkeling’.

‘Doodzonde’

Arjan den Boer, publicist over monumenten die het pand eerder beschreef op DUIC, is het er niet mee eens. “Appartementen vormen niet de oorspronkelijke functie. Het was één grote villa, zonder opdeling met tussenwandjes in de hal. Dat tast het interieur aan, het huis krijgt een heel ander karakter. De toevoegingen zullen wel reversibel zijn, maar de economische logica maakt het onwaarschijnlijk dat het ooit weer één geheel wordt. Ook heeft de laatste bewoner bewust gekozen voor een culturele bestemming, en dat zijn nazaten daar blijkbaar anders over denken doet daar niets aan af.”

Ruben Post, fractievoorzitter van de PVDA die vragen stelde over de verkoop en verbouwing van het pand: “Ik vind het doodzonde dat de culturele functie van het gebouw verloren gaat. Zeker omdat die een voorwaarde was bij de overdracht aan de gemeente. Ik vraag me ook af of de nazaten van Fentener van Vlissingen die afspraak nu zomaar kunnen breken. We gaan het college vragen ons snel openbaar te informeren, zodat we op basis van alle informatie hierover in openheid kunnen spreken.”

18 Reacties

Reageren
  1. Utrechter

    Ik ben het volledig met Arjen eens. Het is eeuwig zonde. Dit is een onomkeerbare ingreep, die regelrecht indruist tegen de wil van de voormalig eigenaar.

  2. JdV

    @Arjan den Boer: Als het juridisch niet klopt zou de verbouwing geen doorgang vinden. Erfgenamen hebben namelijk best wel het recht om met hun erfenis te doen wat ze willen, behalve als dat heel erg dichtgetimmerd is, en dat lijkt niet zo te zijn. Bovendien is het helemaal niet noodzakelijk om panden altijd maar in stand te houden met de oorspronkelijk bedoeling voor ogen. Er zijn in Utrecht vele monumenten op goede wijze aan een nieuwe bestemming geholpen. De oorspronkelijk functie was wonen. Dat daar nu, in weliswaar iets gewijzigde vorm, wederom invulling aan wordt gegeven valt toe te juichen. Beter appartementen dan weer een zwaar gesubsidieerde stichting die het pand als een veredeld kantoor gebruikt. Steden ontwikkelen zich, bevolking neemt toe en nieuwe functies voor gebouwen zijn normaal. Wen er maar aan.

  3. Arjan den Boer

    @ JdV het is geen erfenis, het pand was aan de gemeente geschonken. Juridisch heeft een eigenaar van een rijksmonument uiteraard het recht er appartementen in te maken, binnen bepaalde randvoorwaarden. Maar de gemeente had het gebouw helemaal niet hoeven afstoten. Een pand dat door de eigenaar is geschonken met een culturele bestemming alsnog te gelde maken lijkt me tegen diens bedoeling indruisen (over erfenis gesproken).

    Daarnaast had de Monumentencommissie de eenheid van het interieur moeten meewegen bij haar oordeel. Nog maar heel weinig panden aan de Maliebaan hebben hun oorspronkelijke interieur, waarschijnlijk geen.

    Culturele stichtingen hoeven juist minder zwaar gesubsidieerd te worden als ze gratis of goedkope huisvesting hebben door een particuliere gift als deze. Mooi toch?

    Dat steden zich ontwikkelen is een waarheid als een koe, en herbestemmingen leveren soms weer nieuwe mooie dingen op, behalve als het tot een monocultuur leidt (van appartementen).

  4. Cico

    @Arjen

    Dit voorbeeld van mono-cultuur werpt bij mij wel de vraag op: wat moet je dan met al die kapitale panden rondom het Wilhelminapark? Het zijn ofwel kantoren (dooie boel, geen sociale controle) of de boel wordt opgesplitst tot appartementen via allerlei Antillen-routes die projectonwikkelaren steeds weer ontdekken. Culturele instellingen of ander sociaal-maatschappelijke instituten roepen tegenwoordig weer veel afgunst op.

  5. JdV

    @Arjan. Als het pand was geschonken, dan onder bepaalde voorwaarden zoals een recht op eerste koop op het monent dat het zijn bestemming verliest. Vanaf dat monent is het aan de nazaten om er iets mee te doen. Terugbrengen naar de oorspronkelijke woonbestemming is dan zeker een optie. Dat er in Utrecht veel appartementen worden gerealiseerd is evident, maar als eengezunswonibg zosals vroeger zou het nu wel een erg duur stulpje worden. Liever dat er weer mensen wonen in een pand dat daar oorspronkelijk voor bedoeld was dan zielloze kantoren. Dat geldt idd ook voor het wilhelminapark. Culturele instellingen kunnen ook prima onderdak vinden in tijdelijk leegstaande kantoren. Daar zijn er ook nu nog genoeg van. Geen enkele noodzaak om die te vestigen op A++ lokaties in panden die bedoeld zijn om in te wonen.

  6. Michiel

    Het zou leuk zijn als de gemeente kon vertellen of ze met dit “gratis geld” wellicht wel andere culturele doelen in de stad gaat steunen of dat het gewoon als een plusje ergens in de begroting verdwijnt?

  7. Cico

    @JdV: waar komt die blinde cultuurhaat toch vandaan bij populistisch rechts? Altijd persoonlijk en rancuneus, van Wilders t/m Trump en bij alle knechtjes online. Ik mis ouderwets rechts a la Bolkestein die de nationale cultuur zeer waardeerde en ook financierde!
    – Geen enkele instelling wilt zich in tijdelijke panden vestigen, daar kan je geen normaal bedrijf in voeren. Ook culturele instellingen niet.
    – We hebben het over een *villa*, geen eengezinswoning. Dit is de Maliebaan, niet de Stripbuurt in Almere.
    – Geen enkele noodzaak om cultuurhistorische toppers als deze villa te degraderen tot een appartementendoos. Dat kan je overal wel bouwen. Met jouw redenatie kan je net zo goed de Domtoren omtoveren tot een tweede Neudeflat.
    – er zijn nauwelijks leegstaande kantoren meer. Je loopt achter, het is geen 2012 meer.
    – Het is voor een culturele instelling een absolute noodzaak om zich te vestigen op A++ locaties, als je daarmee goed bereikbare locaties bedoeld. Niemand gaat naar een museum op een industrieterrein of naar de opera met de nachtbus. Die moet op loopafstand vanaf het centrum bereikbaar zijn en goed zichtbaar. Anders kan je opdoeken.

  8. JdV

    @cico. Waar komt toch die subsidieverslaving en cultuurfascinatie vandaan bij extreem links? Altijd maar iedereen beschuldigen en buitensluiten die het niet met jouw benepen muticulti paradijs wereldbeeld eens is. Ik mis ouderwets links, wethouders die roepen “ in gelul kan je niet wonen”. Recent is er nog een al lan leegstaand pand van het uwv verkocht. Om appartementenin te bouwen. Want als kantoor was het aan de straatstenen niet kwijt te raken. Er staat een heel complex leeg aan de cartesiusweg waar wanhopig invulling voor moet worden gezocht. Oude panden aande oudenoord worden verbouwd tot woningen. Ga maar door. Het is geen 2012 maar voor mensen die niet om zich heen kijken is leegstand nooit zichtbaar.
    Een culturele instelling is geen bedrijf. Dan zouden ze namelijk een echte huur betalen, risico’s lopen en verhuizen als het heel goed of juist heel slecht gaat. Noodzaak voor A++ lokaties? Meer dan genoeg culturele instellingen zitten niet aan gracht park of baan en doen het prima. Maar zoals gezegd, niemand zo blind als hij die niet wil zien

  9. Toine Goossens

    Het lijkt mij aannemelijk dat er bij de schenking een voorbehoud is gemaakt bij verandering van de bestemming. Zo ja, dan kan een schenking ongedaan worden gemaakt. Het speelde ook bij een museum dat nog tijdens leven van de schenker een schilderij ging verkopen. Daar was geen voorbehoud gemaakt, de gulle gever moest het tandenkransend aanzien.

    Als het pand in andere handen was gevallen was de schade waarschijnlijk nog veel groter geweest.

    De gemeente had beter een prijsvraag voor een nieuwe culturele bestemming kunnen uitschrijven. Nu zit cultureel Utrecht op de blaren.

  10. Arjan den Boer

    Voor de degene die dit denken: in de notariële schenkingsakte was geen voorbehoud, of terugkoopoptie o.i.d. opgenomen. Dat hoefde ook niet, want de gemeente beloofde het pand “nimmer voor enige ander doel te gebruiken”.

  11. Barend

    @ Arjan

    Prijzenswaardig hoe je je sterk maakt voor behoud van ons erfgoed. Echter, de discussie overziend concludeer ik dat de gulle gever zijn schenking bestemmingstechnisch niet dichtgetimmerd had en, helaas, helaas, nogal naïef is afgegaan op beloftes van de gemeente. Die, zoals we weten, in het algemeen een houdbaarheidstermijn hebben van slechts een cyclus gemeenteraadsverkiezingen.

  12. Ertje

    Het worden vast prachtige appartementen in een fraai pand op een prachtige locatie met ook nog een knappe lap tuin erbij. Wat mij betreft is dat de toekomstige bewoners van harte gegund. Jammer wel inderdaad dat de gemeente het niet voor elkaar gekregen heeft dit pand een bestemming te geven die past bij de originele bedoeling van de weldoener die het destijds geschonken heeft.
    Wat ik niet zo goed begrijp is dat er überhaupt sprake is van verkoop van het pand. Het zou toch veel logischer zijn dat de gemeente het pand terug geeft aan de erfgenamen van de oorspronkelijke gever?

  13. blm

    Fijn dat het weer bewoond gaat worden, er leven in komt, en het is te groot voor een gezin vandaag de dag. Vind het prima zo. Zal best mooi worden.

  14. Harry Schuring

    Het is mi heel eenvoudig; het gebouw is aan de gemeente geschonken met als voorwaarde : culturele bestemming. De gemeente is daardoor niet gerechtigd om het aan wie dan ook te verkopen of te schenken , zelfs niet aan de familie Fentener van Vlissingen Door de aanvaarding indertijd, is er een onwrikbare verplichting ontstaan. Zodra de stukken van de vroegere schenking openbaar worde, en dat moeten ze, kan de gemeente `Utrecht een procedure tegemoet zien.

  15. ed flabbergast

    Vandaag in de NRC: John Fentener van Vlissingen toont in het Larenmuseum zijn collectie impressionisten, en vraagt zich af of de familie voor de prachtige kunstcollectie een museum moet oprichten….

    https://www.nrc.nl/nieuws/2018/01/11/wat-ik-niet-begrijp-koop-ik-niet-a1587826

    Een mooi gebouw op een toplocatie hebben ze al, inkoppertje?

  16. Toine Goossens

    Dank Arjen. De gemeente had het pand dus beter aan de familie kunnen aanbieden voor een deel van de kunstverzameling. Gek dat daar niet meer werk van is gemaakt.

  17. Kok

    @ ed, geweldig gevonden!!!
    Einde discussie?
    Prima plan, mooi museum erbij in Utrecht.

  18. Leonard van Hulst

    Heel goed dat er appartementen in de villa komen. Daar is nu behoefte aan en goed voor de Malibaan.
    Er staan genoeg panden leeg en dit is juist een zeer goed familie initiatief.
    De gemeente zou veel meer panden moeten afstoten.

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).