Heeft u een idee voor uw buurt, wijk of de stad? En zijn er meer mensen enthousiast? Denk dan eens aan het Initiatievenfonds. Honderden Utrechters kregen hiermee al de kans iets moois neer te zetten. Deze uitgave aandacht voor de vrijwilligers die de prachtige Pandhof Sinte Marie bij de Mariaplaats bijhouden.

Een hoge vrouwenstem zingt vanuit het conservatorium over de buxushaagjes. Foodora-bezorgers zitten op een bankje op opdrachten te wachten. Twee toeristen zitten met een joint in de hand in de zon, terwijl een moeder met kind in de draagzak voorbij de vele verschillende bloemen, struiken en kruiden wandelt. Er is maar één plek in Utrecht waar al deze dingen samenkomen: de pandhof Sinte Marie bij de Mariaplaats.

De tuin was niet altijd het gemengde paradijsje dat het nu is. Ruim dertig jaar geleden was het een saaie binnenplaats met wat lavendel en heggetjes. Daarvoor was het een parkeerplaats en stonden de gebouwen er omheen op de nominatie om gesloopt te worden. In de jaren zeventig ‘kraakte’ Emma van den Dool met toestemming van de gemeente de oude verwaarloosde kloostertuin, om er wat interessantere planten in te zetten. Dertig jaar later wordt de tuin gevuld door ruim driehonderd verschillende plantensoorten.

Maria 

Rond Emma van den Dool ontstond door de jaren heen een betrokken groep vrijwillige tuinders, die sinds 1987 de tuin in zelfbeheer heeft. Elke dinsdag trekken ze een paar uur uit om de paden te vegen, planten te snoeien, onkruid te wieden en nieuwe planten te planten. Dat gaat in democratisch overleg met de groep, waarin Emma’s stem vanwege haar expertise doorslaggevend is. Met geld van het initiatievenfonds en donateurs worden er regelmatig nieuwe planten gekocht. “Die halen we op de markt en bij fatsoenlijke kwekers”, vertelt vrijwilliger Marieke Renou. “Maar we ruilen ook planten met de Botanische tuin en de Domtuin”, vult Claudia Hoejenbos aan.

Claudia begon in 1990, toen ze vanuit haar nieuwe huis aan de Mariaplaats een fijne groene plek zocht. Ze heeft veel veranderingen aan de tuin en haar bezoekers meegemaakt. “Vroeger lagen er nog wel eens daklozen in de bloemperken te slapen”, vertelt ze. “En moesten we de drugsspuiten opruimen.” In de late jaren negentig was er zoveel overlast, dat de vrijwilligers bijna waren opgehouden met hun werk. Te veel vies werk, zegt Marieke, waardoor de vrijwilligers bijna niet meer aan tuinieren toekwamen. Een hek, dat de tuin ’s nachts afsluit, bracht daar verandering in.

Sindsdien is de tuin uitgegroeid tot een favoriete plek op het lijstje van gidsen. En terecht, vinden de vrijwilligers. Claudia wijst naar het perk met mariaplanten: een verzameling van planten die allemaal verwijzen naar de naam Maria, een knipoog naar de oude Mariakerk die van de elfde tot de negentiende eeuw op de plek van het conservatorium stond. Ook het zodenbankje uit het Centraal Museum verwijst naar Maria: die werd namelijk zittend op een dergelijk bankje afgebeeld.

Nonnen en echtscheidingen

De tuin ademt blijkbaar nog steeds een kloostersfeer. Toeristen vragen de vrouwen wel eens of ze nonnen zijn, merkt Claudia op. “Maar het klooster was oorspronkelijk een mannenklooster”, zegt ze lachend.  Sowieso passen de vrijwillige tuinders zo in het beeld, dat bezoekers wel eens vergeten dat ze er zijn. “Mensen houden de meest intieme gesprekken als je gewoon naast ze bezig bent”, zegt Marieke. “Hele echtscheidingen komen voorbij.”

De vrijwilligers krijgen gelukkig ook veel waardering voor hun werk. “Mensen reageren enthousiast en willen thuis ook zo’n beheergroep opzetten”, vertelt Marieke. Jongeren, die de tuin ook goed weten te vinden, reageren vaak vol verbazing. “’Wat een werk, doe je dat vrijwillig?’ Dat snappen ze echt niet”, zegt ze. “Maar we zouden geen loon willen. Het is gewoon leuk. Lekker met elkaar tuinieren.”

Initiatievenfonds ondersteunt plannen voor buurt, wijk of stad

Het Initiatievenfonds is een gemeentelijke fonds voor grote en kleine initiatieven in Utrecht. Samen koken met buurtbewoners, het groenperk in de straat opknappen of een hardloopwedstrijd organiseren in de wijk. Dit zijn voorbeelden van hoe mensen zich inzetten voor en met elkaar, in de buurt, wijk of stad. De gemeente Utrecht waardeert dit soort initiatieven met een bijdrage uit het Initiatievenfonds.

Kijk op utrecht.nl/initiatievenfonds voor de voorwaarden en het aanvraagformulier.

Meer weten? Neem dan contact op met een sociaal makelaar in jouw wijk of een medewerker van het wijkbureau (telefoon: 14030).

Dit artikel komt tot stand in samenwerking met de gemeente.