De bouw van de grootste warmtepomp van Nederland gaat dit jaar in Utrecht beginnen. Het gevaarte moet ruim 20.000 huizen gaan verwarmen met warmte uit afvalwater. De pomp komt op het terrein van de waterzuiveringsinstallatie in Overvecht.
Het afvalwater dat aankomt bij de zuiveringsinstallatie in Overvecht is volgens de initiatiefnemers ideaal om warmte uit te winnen.
Constantijn Jansen op de Haar, van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden liet eerder al weten: “Warm kraanwater, water van de vaatwasser en water van de douche maken het afvalwater dat bij ons binnenkomt warm. Het gezuiverde afvalwater heeft daardoor zelfs in een koude winter nog een temperatuur van 12 graden. Warmte die nu iedere dag wegvloeit.”
Eneco bouwt nu een warmtepomp op het terrein van de waterzuiveringsinstallatie om het warme water te gebruiken. De warmte van het afvalwater gaat ingezet worden voor het warmtenet, waarmee gebouwen kunnen worden voorzien van warmte. Een deel van de warmte die gebruikt wordt, hoeft zo niet meer door gas opgewekt te worden. Dat bespaart energie, ongeveer gelijk aan de warmteproductie voor 20.000 woningen.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Gunstige ligging
Dat de warmtepomp juist in Overvecht komt, heeft te maken met ‘gunstige factoren’. De waterzuivering ligt midden in de woonwijk en dus dicht bij de bron van het rioolwater. Ook de installatie voor het bestaande warmtenet, de stadsverwarming, ligt om de hoek. Zo sluit dat allemaal goed op elkaar aan.
De bouw zou eigenlijk al eerder beginnen, maar het klaarmaken van het terrein had meer voeten in de aarde dan gedacht. De voorbereidende werkzaamheden zijn begonnen en later dit jaar start de bouw. Als alles goed verloopt moet de warmtepomp volgend jaar in gebruik zijn.
22 Reacties
ReagerenSuper goed, doet de gemeente Utrecht toch weer mooi!
Prachtig project. Een volgende stap in het Utrechtse stadsverwarmingsnet zou ‘power to heat’ kunnen zijn, waarbij overtollige stroom (vnl. nachtstroom afkomstig uit windenergie) wordt gebruikt om water voor de stadsverwarming op te warmen en in een grote ‘thermosfles’ op te slaan . Vermindering van het gebruik van primaire energiebronnen (aardgas en biomassa) is het gevolg, wat weer leidt tot minder luchtvervuiling en CO2 uitstoot. In Berlijn wordt dit al toegepast en Eneco heeft hiermee een proef opgetuigd voor de stadsverwarming van Den Haag/Ypenburg.
@Massegast, of de nachtstroom gebruiken voor de productie van groen waterstof. Dat waterstof kan dan weer via het bestaande gasnet gebruikt worden om oude huizen in het landelijk gebied duurzaam te verwarmen. Voor Utrecht zou geothermie een goede aanvulling zijn. Ik had gelezen dat ze daar mee bezig zijn, maar weet niet of dit haalbaar is en wanneer ze gaan starten.
Dit is in ieder geval een goede oplossing.
Piepklein vraagje: hoe denk je met het kleine beetje restwarmte van de 15.000 huizen in Overvecht 20.000 huizen totaal te kunnen verwarmen? Elementaire logica leert dat dit onmogelijk is. Ze bouwen dus in essentie een enorme waterkoker en elementaire logica (en thermodynamica) leert daar weer dat dit zal resulteren in veel grotere energieverliezen in transport dan het afvangen van restwarmte ooit zal opeleveren.
Om dit in een analogie te gooien: het is veel efficienter als iedereen thuis een waterkoker heeft, deze on demand aanzet en heet water direct in de theekbeker giet, dan de restwarmte van lauwe thee centraal opvangen, de lauwe thee naar een centraal station transporteren, de thee daar weer opwarmen naar kooktemperatuur, de thee vervolgens over een netwerk transporteren en continu heet houden, waarna de thee weer uit de kraan komt…
It just makes no sense whatsoever. Het is bizar inefficient. Tenzij je doel natuurlijk is om energie in overheidshanden te krijgen en het niet gaat om efficiency maar controle. Dan is het ineens wel perfect logisch.
@scherpschutter Ik begrijp je opmerking, maar volgens mij is de denkfout dat alleen het rioolwater van de woningen in Overvecht hier uit komt. Deze rioolwaterzuivering ligt dan wel in Overvecht, maar krijgt uit een veel groter gebied afvalwater binnen.
knap staaltje perpetuum mobile weer . En misleiding.
Mooi, we moeten ooit ergens beginnen!
Er zullen vast en zeker de nodige kinderziektes zijn en er zal volop geklaagd en gezeurd worden. Maar als we nooit iets proberen hebben we tzt ook een probleem, en dat is nog veel groter.
Bureaulesswatts, ik ben benieuwd naar de achtergrond van uw mening.
@Tobias
Dit wordt niet gedaan door de gemeente Utrecht, maar door het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Betaald van onze Waterschapsbelasting.
@scherpschutter
Een warmtepomp is niet een soort waterkoker, maar een omgekeerde koelkast. Als je er 1kW electriciteit in stopt komt er 3kw warmte uit, bij een koelkast verdwijnt dat via de spiraal aan de achterkant.
Voor alle soorten restwarmte geldt dat je het alleen rendabel kunt inzetten als je het niet al te ver hoeft te transporteren. Vanwege de geisoleerde leidingen die daar voor nodig zijn wordt dat al gauw te duur. Omdat hier de afstand naar het bestaande warmtenet erg kort is, zal het in dit geval wel rendabel zijn.
Als scherpschutter het in de prehistorie voor het zeggen had gehad, liepen we nog steeds in een berenvel met knots in de hand.
Mijn hemel…
Vraag me dan toch af hoeveel energie die warmtepomp dan gebruikt om dat afvalwater rond te gaan pompen. Misschien moeten daarvoor wel 3 kolencentrales gebouwd worden…..
Ik ben benieuwd, maar niet zo benieuwd als ik ben naar de geurbehandelingsinstallatie die afgelopen maand geplaatst zou zijn tegen de enorme stank. Zou die al werken? 🙂
Eneco gaat starten met een warmtepomp aangesloten op de rioolwaterzuiveringsinstallatie. Op zich een leuk en leerzaam experiment. De gemeente Utrecht wilde deze warmtepomp graag. Eneco vond het aanvankelijk te duur, maar heeft er uiteindelijk toch voor gekozen, in ruil voor de belofte van de Utrechtse Woningcorporaties om hun (slecht geïsoleerde) woningen aan te sluiten op de stadsverwarming. Deze extra aansluitingen op het lekkende hoge temperatuurnet zullen tezamen zorgen voor méér CO2-uitstoot dan er met deze warmtepomp op rioolwater wordt verminderd. Slechte ruil dus.
Via de warmtepomp aangesloten op het rioolwater wordt het retour-water van de stadsverwarming opgewarmd van 55 naar 75 graden. Voor het systeem van Eneco is dat niet heet genoeg. Het water van 75 graden wordt daarom eerst nóg verder opgewarmd naar 90 graden of hoger. Normaal gebeurt dat opwarmen (deels) met restwarmte van de elektriciteitscentrale Merwede van Eneco of met de biomassacentrale. Die staan echter te ver af van deze warmtepomp die bij de waterzuivering in Overvecht staat. Het verder opwarmen zal daarom gebeuren in de hulpcentrale van Eneco die is gelegen pal naast de rioolwaterzuivering. In deze hulpcentrale wordt geen restwarmte gebruikt maar aardgas. Als gevolg van de warmtepomp zal de minder efficiënte hulpcentrale straks méér worden gebruikt. Ook daardoor zal het voordeel van deze warmtepomp verdampen.
Een pijnlijk aspect is dat het waterschap met de verbouwing van de RWZI is gestopt met het vergisten van slib. Daarbij kwam ieder jaar veel biogas vrij en via dat biogas voorzag de RWZI in haar eigen energie. Het slib (80.000 ton per jaar) zal voortaan met vrachtauto’s worden afgevoerd naar Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) in Moerdijk. Dat betekent dat een belangrijke bron van duurzame energie uit Utrecht gaat verdwijnen. Het afvoeren van slib naar Moerdijk strookt ook niet met de principes van Utrecht als circulaire stad. Toch hoor je niemand daarover.
Net zoals auto’s en vliegtuigen per km ongeveer net zo smerig zijn, zo zijn ook aardgaswoningen en woningen op een warmtepomp (collectief of individueel) ongeveer even smerig qua CO2-uitstoot. De milieuwinst zit niet in de feitelijke techniek van de warmtepomp maar in de omstandigheden die deze techniek noodzakelijkerwijs met zich meebrengt. Auto’s vervuilen minder dan vliegtuigen omdat ze minder verleiden tot een zeer hoge kilometerconsumptie. Warmtepompen vervuilen minder omdat ze dwingen om te werken met lage temperatuur en isolatie. Warmte uit rioolwater kan pas duurzaam zijn als de warmte in het rioolwater met een warmtepomp zou worden opgewerkt naar zo’n 45 graden en vervolgens rechtstreeks zou worden gebruikt in een LT-net voor het verwarmen van goed geïsoleerde huizen. De noodzaak van lage temperatuur wordt door Eneco genegeerd. Wat Eneco hier doet is een op zichzelf duurzaam idee kapen ten behoeve van een eigen monopolie. De potentiële CO2-reductie gaat in de prullenbak.
@Lombokker
Zucht. Nee. Een warmtepomp is geen magisch apparaat dat energie vermenigvuldigt. Je kunt energie niet vermenigvuldigen! Hoe moeilijk is dit?
Je kunt hooguit hoeveelheid x energie die is opgeslagen in medium y weer omzetten in hoeveelheid energie x in medium z. In a perfect world that is…Want in de realiteit zet een warmte pomp hoeveelheid energie 100.000 nog niet om in hoeveelheid energie 10. Zo ongelofelijk inefficient is zo’n kreng. Ze vangt maar een piepklein beetje energie af en heeft dan nog eens extra energie nodig ook (via medium stroom) om te zetten. Een warmtepomp is ronduit absurd en werkt zelfs in een voor 50k verbouwde enkele woning (isolatie, vloerverwarming, dubbele glazen, tochtdicht maken etc etc) niet eens voldoende voor verwarming…Zo ongelofelijk slecht is zo’n ding in energie winnen en omzetten.
Welnu. Er komt in de winter vrijwel energieloos water van 12 graden binnen in de winter bij de centrale. Het water bij het warmtenet gaat er bij 120 graden uit, om uiteindelijk bij 90 graden een woning te bereiken. Wie denkt dat het mogelijk is om 20.000 huizen te verwarmen met het piepkleine beetje lauwe restwater met behulp van iets dat zo krankzinnig inefficient is als een warmtepomp (al zou je het restwater vsn alle 150.000 huizen in heel Utrecht nemen) is eenvoudigweg zo gek als het paard van Jezus, en dat was een ezel. Kunt u nagaan.
Ofwel: er moet een waterkoker tussen! En die lusten wel wat energie. Merk ook op dat alleen in transport van het warmtenet naar de woning al 25% energie weer verloren gaat. Het is eenvoudigweg een bezopen energiecyclus en een totaal flauwekul verhaal dat u hier op de mouw gespeld wordt…
Leerzaam het artikel en aanvullingen van reageerders. Dank!
Dom project!
In de wintermaanden is aan de zuiveringseisen voldoen voor menig waterschap een uitdaging. Dan moet je niet in de periode dat je die warmte het hardste nodig hebt het inkomende water gaan afkoelen.
Vrijkomend rioolslib vergisten, uit het gas elektriciteit maken en uit de vrijkomende warmte nabije woningen verwarmen is veeeeel slimmer. Heb je geen dure energieverslindende warmtepomp voor nodig.
Ik vermoed een politiek, subsidie-gevuld project. Normaliter kan dit lang niet uit.
en wie mag betalen?
Zonde van belastingcenten.. je kan beter de cv-installaties waterzijdig inregelen en de woningen goed isoleren.. dan neemt de warmtevraag met 75% af..
Maar daar hoor je ze niet over..🙄
Op zich is het niet zo’n enorm groot project maar het belicht wel een heel groot en al heel lang bestaand probleem, namelijk verspilling.
Als men naar b.v de vele bestaande woningen in Nederland kijkt dan kan iedereen weten dat daar al heel veel jaren enorme energie verspilling plaats vind doordat zeer veel bestaande woningen nog zeer slecht geïsoleerd zijn.
Het werk maken van het tegengaan van de vele vormen van verspilling, b.v energie, grondstoffen, voedsel, etc, kunnen uiteindelijk bij gaan dragen aan het uitgeven van minder kosten.
Het hele wijk stink a poep .
Heb ik, mij huis moet verkocht daar over .
Is heel erg vind ik , snacht wakker word met riol smeel .Zomer ,ram moet dicht .
Sorry hoor , ik vind hel erg .
Dank voor de leerzame opmerkingen van de reageerders. Een ander belangrijk punt is natuurlijk dat stadsverwarming vooral interessant is als het restwarmte van een elektriciteitscentrale betreft, die anders ongebruikt in het kanaal verdwijnt. Nu komt er in Utrecht nog nauwelijks warmte uit de elektriciteitscentrale, maar praktisch volledig uit warmtecentrales, gestookt met biomassa en aardgas. Je mag dan eigenlijk niet meer spreken van stadsverwarming. Het is grootschalige blokverwarming geworden. En van een energetisch voordeel in de centrale bij gecombineerde productie van elektriciteit en warmte is geen sprake meer. De ratio achter de stadsverwarming in Utrecht is daarmee weggevallen. Opdoeken van het dure warmteleidingennet zou echter enorme kapitaalvernietiging betekenen. Daarom moddert men door, zoals met deze warmtepomp. En later met ‘power to heat’ en geothermie. Aan de andere kant komt het goed uit, want de woningen moeten ‘van het aardgas af’. Maar dat is een ander verhaal.
Heldere en leerzame kritiek van de reageerders!
Dank daarvoor.
Het maakt weer eens pijnlijk duidelijk dat geld verdienen en status/macht verkrijgen veel belangrijker is dan daadwerkelijk zinnige oplossingen te bedenken die werken.
Over warme huizen.
De thermostaat paar graden lager en warme kleding is intussen ook al geen optie meer.
Is het iemand al opgevallen dat het tegenwoordig heel erg moeilijk is om kleding te kopen waar géén plastic in zit? Een 100% wollen trui is tegenwoordig zo prijzig geworden dat het lijkt alsof het schaap op uitsterven staat. Er staat op labeltjes van kleding soms zelfs te lezen “kan dierlijke resten bevatten”, en dan zit er 10% wol in….
@Koel Hoofd
Het grappige aan DUIC is dat je kan reageren op een artikel en soms gaan reacties een hele andere kant op zoals jouw reactie over wol en dat het tegenwoordig zo duur is.
De oorzaak moet je zoeken dat kleding van kunststof heden ten dage veel goedkoper geproduceerd kan worden dan wol.
Hierdoor is de gehele wol industrie enorm gekrompen en deze krimp heeft wol nog veel duurder gemaakt.
Vroeger was de wol industrie in Engeland een grote industrie maar door de komst van kunstvezels is er nagenoeg niet veel meer van over.