Het Lucasbolwerk, zoals het er vandaag de dag bij ligt, is in het jaar 1859 ontworpen. Dat deed de bekende landschapsarchitect Jan David Zocher. Aan hem was destijds de taak om de ruimte die vrijkwam bij het afbreken van de Utrechtse Stadsmuur een nieuwe invulling te geven. Groen en plantsoenen kwamen er, onderdelen van het Zocherpark, waar ook het park aan het Lucasbolwerk onderdeel van uitmaakt. Van het middeleeuwse Lucasbolwerk zelf, daar blijft alleen de naam nog van over. Maar wat is eigenlijk een bolwerk? En wie is Lucas?

Een bolwerk. Vandaag de dag gebruiken we graag een wat ruimere interpretatie van het woord: een plek of bedrijf waar veel van dezelfde soort mensen rondloopt. Zo besteedde DUIC in 2012 nog meerdere keren aandacht aan ‘krakersbolwerk Ubica’ aan de Ganzenmarkt. Maar heel veel heeft dat niet met het Middelnederlandse ‘bolwerc’ te maken. Dit woord is over het algemeen een prima Nederlandse vertaling van het woord ‘bastion’, een stevig punt in de Utrechtse stadsverdediging, met kanonnen en muren die tegen een stootje kunnen.

Het Lucasbolwerk werd in 1578 aangelegd, tegelijk met het Mariabolwerk, het Begijnebolwerk, Lepelenburg en Wolvenburg. De reeds bestaande bolwerken van de stad zouden niet sterk genoeg zijn om de Spanjaarden buiten de deur te houden. Vanuit deze verdedigingstorens kon bovendien goed de wacht worden gehouden.

Het Lucasbolwerk mocht dan in 1578 klaar zijn, de naam was er nog niet. Die kwam er pas een kleine honderd jaar later. De straat Lucasbolwerk is vernoemd naar een van de eerste pachters van het erf onder de stadsverdediging: Lucas Aertsz. Uit documentatie in Het Utrechts Archief is op te maken dat Lucas hier moet hebben gewoond. Volgens een publicatie van het Utrechtsch Nieuwsblad in 1959 pachtte hij op deze plek, waar nu het park is, ook een werkterrein.