Gekleed in lichtblauwe gewaden en een hoofddoek van kant zingen zes vrouwen van de Armeense kerk met geconcentreerde blik een lied. Dat is een van de taferelen die te zien zijn in het nieuwe fotoboek Wereldkerken in Nederland. Fotograaf Bram Petraeus legde voor dit boek 36 migrantenkerken vast, die de diversiteit van het christendom in Nederland laten zien. In de Holy Trinity Anglican Church in Utrecht zag hij bijvoorbeeld hoe zich een muzikaal tafereel afspeelt tegen de sobere achtergrond van de kerk.

Fotograaf Bram Petraeus heeft het afgelopen jaar gewerkt aan een uitgebreide fotoserie over migrantenkerken en internationale kerkgemeenschappen in Nederland. Dat deed hij in opdracht van Museum Catharijneconvent. Het resultaat is het fotoboek Wereldkerken in Nederland. Met dit werk heeft hij de derde plek bij de Zilveren Camera gewonnen, in de categorie documentaire.

Het boek

In Wereldkerken in Nederland staat de diversiteit van het christendom in Nederland centraal. Museum Catharijneconvent spreekt van een kennismaking met de geschiedenis van migranten en hun kerken. In het boek staan ook analyses van experts die de tradities van kerken onderzoeken. Daarbij speelt ook het hedendaagse debat over diversiteit en migratie een rol.

Tekst gaat verder onder de foto

Internationale kerken in Nederland

Museum Catharijneconvent stelt dat er ongeveer 1.200 internationale kerkgemeenschappen en bijna een miljoen migrantenchristenen zijn in Nederland. Volgens het museum wordt het religieuze landschap in Nederland beïnvloed door migratie van christenen, maar is dat niet echt zichtbaar in de samenleving. “In dit fotodocument wordt voor het eerst de soms eeuwenoude geschiedenis van christelijke migrantengemeenschappen en hun kerken in Nederland in kaart gebracht, aan de hand van een rijke, diverse selectie kerkinterieurs.”

Bram Petraeus vond het ‘heel bijzonder’ om de opdracht voor dit boek te krijgen. “Zo’n twee jaar geleden werd ik gebeld of ik interesse had in deze opdracht. Er moest een boek komen over migrantenkerken in Nederland.” Petraeus ging aan de slag en bezocht 36 internationale, vaak onbekende, kerken in Nederland, op bijzondere locaties zoals industrieterreinen of in een voormalige drukkerij.

Holy Trinity Anglican Church in Utrecht

In Utrecht ging hij langs bij de Holy Trinity Anglican Church. Deze Engelse kerk ligt op een steenworp afstand van het Wilhelminapark en werd gebouwd in 1911. Dit was de derde kerk voor de Engelse gemeenschap in Nederland. Het gebouw heeft een sobere inrichting en beperkte ruimte. De glas in lood ramen steken helder af tegen het wit van de muur en de houten spanten. Tijdens zijn bezoek legt de Zilveren Camera-winnaar een muzikaal tafereel vast, dat zich afspeelt tegen de sobere achtergrond van de kerk.

Tekst gaat verder onder de foto

Bijzonder ervaring

Vooral een bezoek aan de Griekse kerk in Rotterdam is Petraeus bijgebleven. “Ik bezocht de Griekse kerk tijdens Grieks Pasen. Van tevoren werd aangegeven dat het druk zou worden, dus ik was er op tijd.” Volgens de fotograaf zat de kleine kerk inderdaad behoorlijk vol. “Toen de priester na afloop van de dienst naar buiten ging, stond daar een mensenmassa van duizenden mensen.” De hele Griekse community in Nederland was afgereisd naar deze kerk om Pasen te vieren. “Dat maakt indruk.”

Bram Petraeus vond het een bijzonder ervaring. “Het is heel speciaal dat de deuren van alle kerken zo voor mij zijn opengegaan.” Religie heeft Petraeus altijd mateloos gefascineerd. Niet vanuit zijn behoefte om te geloven, maar om te zien wat religieuze mensen doen geloven.  

Hoewel het licht soms een obstakel vormde, liep de fotograaf tijdens het proces tegen weinig moeilijkheden aan. “Licht is belangrijk in mijn werk, maar in kerken zit je soms in donkere ruimtes. Dat was een uitdaging. Maar verder heb ik weinig tegenslagen gehad. Volgens mij is het een heel mooi boek geworden.”

Samenwerking

Wereldkerken in Nederland komt voort uit de samenwerking tussen Samen Kerk in Nederland (SKIN) en Museum Catharijneconvent. Het boek is een vervolg op het monumentale standaardwerk Kerkinterieurs in Nederland uit 2016. Het boek bevat zes hoofdstukken van zes christelijke stromingen, van evangelische kerk, tot oud-orthodoxe kerk tot katholieke kerk. Op het moment van schrijven is de druk van Wereldkerken in Nederland in volle gang.