Hoe is het met de clubcultuur in Utrecht? Vera maakt zich er hard voor Hoe is het met de clubcultuur in Utrecht? Vera maakt zich er hard voor

Hoe is het met de clubcultuur in Utrecht? Vera maakt zich er hard voor

Hoe is het met de clubcultuur in Utrecht? Vera maakt zich er hard voor
Foto: Robert Oosterbroek
De dreunende bass die steeds harder wordt, het opzwepende tempo van de beats, de stroboscoop die de ruimte met lichtflitsen vult en tientallen mensen die ritmisch bewegen. Het is alweer even geleden dat de vloeren van de clubs in Utrecht gevuld werden door dansende mensen. Toch is de clubcultuur nog wel in beweging.

De dreunende bass die steeds harder wordt, het opzwepende tempo van de beats, de stroboscoop die de ruimte met lichtflitsen vult en tientallen mensen die ritmisch bewegen. Het is alweer even geleden dat de vloeren van de clubs in Utrecht gevuld werden door dansende mensen. Toch is de clubcultuur nog wel in beweging.

Vera Vaessen rondde in de zomer van 2020 een uitgebreid onderzoek af naar de clubcultuur in Utrecht. In december is ze begonnen bij de gemeente Utrecht en is Vera de spil tussen de clubs en de lokale overheid. We gingen – vanwege corona – niet met haar naar de club, maar belden over de kracht van de nacht.

Onderzoek

Het was begin maart 2020. Vera stond aan het begin van een uitgebreid onderzoek naar de clubcultuur in Utrecht. Het nachtleven was geen onbekende plek voor haar, zelf draait ze als dj ook regelmatig. Het onderzoek gebeurde in het kader van haar studie. Toen ze aanklopte bij de gemeente met haar onderzoeksidee kwam dat net op het juiste moment. De gemeente wilde, na een motie van Student & Starter, GroenLinks en D66, ook een verkenning doen naar de Utrechtse clubcultuur.

Zoals ondertussen bekend kwam Nederland in maart vorig jaar in een eerste lockdown. “Er was geen club meer open”, vertelt Vera. “Een paar dagen nadat ik met mijn onderzoek begon moest ik weg uit het Stadskantoor om thuis te werken en kon ik het nachtleven niet meer in.” Het onderzoek kon gelukkig wel gewoon doorgaan. Na een paar maanden en tal van gesprekken lag er toch een dik stapel papier en meerdere aanbevelingen voor de gemeente.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Utrecht clubstad?
Utrecht krijgt vaak de kritiek maar weinig echte nachtclubs – of plekken waar clubcultuur tot uiting komt – te hebben. En we hebben wellicht een hoop kroegen waar in de nacht nog gedanst wordt, dat zijn geen clubs zoals hier bedoeld wordt. Vera maakt een onderscheid tussen clubgelegenheden met een eigen programmering, volgens haar onderzoek horen daarbij: ACU, BASIS, TivoliVredenburg, De Helling, EKKO, Filmcafé en WAS. In het verleden zijn er wel andere clubs geweest en we hebben ook verschillende discotheken gekend maar een zeer groot aanbod is er niet.

‘Dat soort locaties hebben een speciaal karakter’

Vera: “Het klopt dat er in Utrecht nog ruimte is voor extra locaties. Dat hoeft geen grote discotheek te zijn, maar kunnen juist ook kleinere plekken zijn waar geëxperimenteerd kan worden. Locaties voor 150 mensen. Ook kan er in Utrecht nog meer spreiding plaatsvinden. Aan de randen van de stad of op voormalige industrieterreinen kunnen wat meer rauwe plekken ontstaan. Dat soort locaties hebben een speciaal karakter, dat rauwe vinden mensen leuk.”

Over die identiteit van de clubcultuur is in haar onderzoek ook meer te lezen. Vera interviewde tal van betrokkenen uit de Utrechtse scene. Daarin komt ook naar voren dat Utrecht in vergelijking met andere steden wat achterloopt qua clubcultuur. Zo benoemt Veronique de Leon (WAS.) dat er vrij weinig goede clublocaties zijn met veel potentie. Daarnaast beschrijft voormalig danceprogrammeur Matthijs Mom (EKKO) dat het clubleven nog ‘in de kinderschoenen staat’. Thijs Bruins en Lars Bleijenberg (Disko Disko, clubavonden in het Filmcafé) noemen het clublandschap eenzijdig.

In het onderzoek van Vera staat: “Deze constatering gaat gepaard met het ontbreken van een duidelijke identiteit als het gaat om Utrechtse clubcultuur, bijvoorbeeld in vergelijking met steden als Berlijn, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag.”

Aanbevelingen
Uit de clubscene komen dus reacties over meer locaties en misschien iets meer een eigen clubcultuur ontwikkelen. Maar toch zou de cultuur zich wel al ontwikkelen in Utrecht. In het onderzoek is te lezen dat de voedingsbodem er is. Nu moet het alleen nog gaan groeien in Utrecht.

De wil is er ook bij de gemeente en de politiek, maar wat moet er dan gebeuren? Vera heeft op basis van haar onderzoek een aantal adviezen aan de gemeente meegegeven. “Een van die adviezen is dat de gemeente de clubcultuur als zodanig moet erkennen. Ze zien nu ook wel de waarde ervan, maar er is nog te weinig kennis over het onderwerp bij de gemeente. Het is ook maar een klein onderdeel bij de afdeling Culturele Zaken en valt onder het onderwerp popmuziek. De clubcultuur moet beter ingebed worden bij de gemeente.”

Daarnaast adviseert Vera de gemeente om meer te gaan samenwerken met de partijen binnen de clubcultuur en randvoorwaarden te scheppen – zoals fysieke ruimtes en ruimte om te experimenteren.

‘De clubcultuur is ook écht cultuur’

Dat de clubcultuur van waarde is voor de stad erkent de gemeente ook, net als de lastige positie waar juist de clubs op dit moment inzitten. Deze organisaties vallen vooralsnog buiten de boot voor extra coronasteun, omdat ze nog niet genoeg worden erkend als cultuur en vaak worden gezien als commercieel.

Wethouder Anke Klein deed in november middels een opiniestuk in de Volkskrant samen met de wethouder cultuur uit Amsterdam en Rotterdam nog een oproep aan het kabinet. “Clubs en poppodia zijn al meer dan acht maanden gesloten, maar lijken nauwelijks op de radar als het gaat om noodsteun en aandacht. Terwijl er veel mensen werkzaam zijn in de nachtcultuur en het dé plek is voor ontmoeting, ontlading en ontdekking.”

Vera vult ook aan: “De clubcultuur is ook écht cultuur, het is niet alleen kapitalistisch entertainment. Het zijn cultuurvormen waarin andere instellingen niet voorzien. En door corona is juist ‘de nacht’ het langst dicht.”

‘Want de potentie is er’

Omdat er zowel uit de gemeente als de nachtsector behoefte is aan verdere samenwerking is Vera na haar onderzoek aangesteld als coördinator van het Utrechts nachtoverleg. Zij gaat zorgen voor een manier waarop de gemeente en de mensen die een rol spelen in de nachtcultuur goed kunnen samenwerken en zo de nachtcultuur sterker kunnen maken. “Want de potentie is er, en een samenwerkingsverband kan dit helpen eruit te halen”, stelt Vera.

Als voorbeeld noemt ze ook de Nachtburgemeester Amsterdam. Dit is een stichting in de hoofdstad die zich inzet voor de nachtcultuur. Deze instelling geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de gemeente Amsterdam. Vera gaat de komende maanden gebruiken om te bekijken hoe de clubcultuur in Utrecht via het Utrechts nachtoverleg een – figuurlijk dan – groter podium kan krijgen.

17 Reacties

Reageren
  1. Manou De R.

    Mooi uitgekozen tijdstip ook weer voor een dergelijk artikel. Wat is het nou. Men is nog volop die berichtenrij onder dat andere festival artikel aan het vullen en déze volgt nu alweer. Hoe groot je de W. van wishful thinking ook maakt éérder zal het niet worden.

  2. Anders

    Ik vind het heel goed dat Vera dit onderzoek heeft gedaan, maar of het nog zin heeft…?

    Zelfs in de minst strikte categorie van de gisteren gepresenteerde routekaart is te lezen dat discotheken en nachtclubs gesloten moeten blijven. Wat tot niets anders dan een golf aan faillissementen in het nachtleven kan leiden.

    De uitgestippelde ‘route’ leidt dus zeer waarschijnlijk naar een nachtclubloze toekomst…

  3. Pieter

    Ik vind die sjaal echt top, en hij komt me zo bekend voor… maar ik weet het niet. Wie kan het me vertellen?

  4. Terence

    Mooi , Hoopvol stuk!
    Dank Vera! Dank Anke!
    Nu de gemeente wakker wordt, kunnen wij wakker blijven!
    Samensmelten , liefde & Vreugde verspreiden!
    Op naar de Roaring twenties!

    Hou vol!

    Niets is groter dan liefde!

  5. hjebbers

    Nood aan de man! Een gevaarlijke ziekte teistert NL!
    De nood wordt zo hoog geacht dat we besluiten alle horeca en ZZPers te laten verzuipen, en de economie mag gevoegelijk crashen.
    Ondertussen… doen bureaucraten van de gemeente Utrecht leuke onderzoekjes naar ‘club-cultuur’? Serieus? Terwijl de gemeente-lasten omhoog gaan in NL?
    dit is vet voorbij ‘genant’.

  6. Yoshua

    Erg leuk dat er slimme personen zijn die geld weten te verdienen met onderzoek naar universele levensvragen van jonge mensen.
    Clubcultuur een cultuur noemen is in mijn beleving niet correct.
    Cultuur zou betekenen dat eenieder die een periode ronddwaalt in het clubleven dit nooit meer zal loslaten.
    Daar is geen sprake van.
    Clubs bestaan meestal een zeer korte periode, de smaak van de bezoekers veranderd met de tijd, we zouden nu nog steeds rock-‘n-roll dansen met zijn allen.
    Vera haar beleving van wat cultuur zou zijn, dan kom je uit bij de voetbalclub.
    De prangende vragen die Vera Veasen onderzoekt, zijn gelijk aan de vragen die mijn generatie had in de jaren 90 toen er ook niets viel te beleven in de stad.
    Behalve Tivoli, Hordijk, Shiva en later die disco op de Potterstraat.
    De verschrikkelijk saaie lege niets te beleven jaren 90 worden door jongeren op dit moment gezien zoals wij de jaren 60 zagen in de jaren 90.
    Kennissen die als Jongeren leefden in de jaren 60 hebben die na eigen zeggen nooit als bijzonder ervaren, ook al waren ze bij de mooiste concerten en liftend reisden naar India.
    Volgens mij heeft iedere generatie jongeren wel een Vera in hun midden die dit soort onderzoek gaat doen en er later lachend om de naïviteit van toen aan terug denken.

  7. W.

    Goed dat er ook over dit soort onderwerpen nog nagedacht wordt. De effecten van corona op de langere termijn zullen daar gewoon in meegenomen worden. Die mensen zijn ook niet achterlijk. Het zou mij werkelijk oliedom lijken als we door corona ineens stoppen met nadenken over wat we met onze stad willen op andere aspecten en op de wat langere termijn. Er is meer in het leven dan corona, goddank. Anders zou ik niet weten waarom we deze crisis door zouden willen komen…

  8. Emma

    Wat een vette sjaal!
    @Vera: waar heb je die gekocht?

  9. JvS

    @Pieter, die is van Nuno dos Santos zijn label, Sohaso. Uitverkocht als ik het goed heb.

  10. Bernhard

    ““Clubs en poppodia zijn al meer dan acht maanden gesloten, maar lijken nauwelijks op de radar als het gaat om noodsteun en aandacht. Terwijl er veel mensen werkzaam zijn in de nachtcultuur en het dé plek is voor ontmoeting, ontlading en ontdekking.”
    Best mooie woorden van onze wethouder, moet ik zeggen. Nu daad bij woord voegen. Clubcultuur is inderdaad óók cultuur, en verdient het als zodanig serieus genomen te worden. Ik ga liever een avondje dansen op fijne muziek, dan naar de bios of het theater. Daar vergeet ik de dagelijske sleur en word ik even één met de muziek en al die gelijkgestemde mensen op de dansvloer. En met mij duizenden andere Utrechters.

    @Yoshua: non-argument. Nergens beweert iemand dat clubcultuur iets statisch is en dat muzikale voorkeuren en trends niet aan verandering onderhevig zijn. Geldt trouwens voor iedere kunstvorm.

  11. clubbie

    Mijn goedbedoelde tip voor de “post-corona” clubcultuur in 030: stop met het nadoen van Berlijn (Berghain ed) of Adam (De School ed), niet steeds dezelfde namen die overal al opduikelen (ik noem een Dekmantel), maar bouw echt iets eigens en unieks op. In een ver verleden hadden we de helling en de hele “eclectische chemical beats” scene, de oude (eerste) PLF werd zelfs in de Engelse DJ magazines als de “place to be” beschreven.

    Een eigen scene bestaat door een eigen sound. Zie bv Den Haag rond de hele Bunker records scene. Als Utrecht het dus belangrijk vindt om een eigen gezonde club scene te hebben en te houden begint dit bij het ontwikkelen en ondersteunen van de muzikanten/producers, en deze een podium te geven waar ze zich kunnen ontwikkelen en waar er ook echt voldoende publiek komt. We hebben zelfs een popacademie en een conservatorium, dus daar moet genoeg vandaan moeten komen qua talenten.

    En dan komt de rest vanzelf wel.

  12. Ingrid

    Ik biedt mij aan als DJ Ingrid e ik draai alle genres vanaf the roaring twenties tot aan latino, tango, eighties en trance. Billie Ellish, tove Lo tot aan Fleetwood Mac en Pink Floyd en Tori Amos. Wie voor mij aan crowdfunding wil doen voor mijn nieuwe club “Roaring Twenties” in Utrecht mag mij bellen. Ideeën genoeg alleen nog geen dans club met medewerkers. Mail me djingride@hotmail.nl

  13. Scherpschutter

    De gemeente heeft dus een ambtenaar aangesteld om te onderzoeken hoe een door de overheid totaal weggevaagde sector eruit ziet en die is hier al een jaar mee bezig?

    Wat is dit nou weer?

  14. Kloek

    @ Bladijkmnkjdbfkjbfljfbjknlkj

    Je weet wel wie….

    Je weet dat de gemeentelijke overheid en de rijksoverheid twee compleet verschillende dingen zijn toch?

  15. Ad Hoc

    @clubbie

    Precies. De authenticiteit is vaak ver te zoeken bij veel projecten (clubs, avonden, locaties, invulling), het leunt op de wat reeds bestaat. Idd nadoen Berlijn en altijd terugkerende zogenaamde “progressieve” programmering (niet alleen Dekmantel). Experiment wordt geschuwd.

    En de projecten die zich proberen te ontworstelen daarvan worden vaak niet begrepen en bezocht, want onbekend maakt onbemind, en sterven helaas vaak een vroeg dood.

    Iets wat in 030 helaas zich te vaak voordoet.

    Om met de woorden van een niet nader te noemen clubmanager af te sluiten (citaat uit een interview op 3voor12)

    “De meesten van ons zijn waarschijnlijk al blij als de beste wannabe-dj uit onze vriendengroep een thuis opgenomen setje mag inpluggen op het geluidssysteem van een echte club.”

    Misschien is dat wel de vernieuwing die Utrecht nodig heeft, maar laten we het dan vooral geen wannabe-dj’s noemen.

  16. Piet

    Thanks JvS! Helpt iig bij het zoeken 🙂

  17. Clubbie

    @adhoc: eens dat er wel een bepaalde “incrowd” scène is met vriendjes die overal neergezet worden, dat helpt niet mee voor een bredere acceptatie, als je je niet welkom voelt of als dj/act niet wordt geprogrammeerd op je kwaliteiten, maar alleen op wie je kent.

    Daarnaast: een eigen sound staat voor mij niet direct gelijk aan experimenteel. Het mag (moet?) wel dansbaar en toegankelijk zijn om succesvol te worden. Een eigen “signatuur” is denk ik het meest belangrijk. Hadden we vroeger niet “de Utreg sound”? Ik denk dat de jongens en meisjes van “Slap Records” er nog het meest in de buurt kwamen.

    In ieder geval zijn we het er over eens dat klakkeloos nadoen en in je eigen clubje blijven niet werkt. Het was best treurig om te zien hoe ineens de meest beroerde studenten-DJs de obligate disco platen op disco feestjes gingen draaien, dingen die Antal ed al meer dsm 10 jaar draaiden. En TivoliVredenburg al die feestjes ging programmeren, alleen omdat ze dan studenten publiek konden trekken. Daarmee zet je niet iets groters en eigens neer. Korte termijn denken.

    Er moeten ook gewoon betere plekken komen, voor ca 100-200 man, met een goed soundsystem. Mensen onderschatten vaak het belang van goed geluid: hoeft niet mega hard maar als er genoeg “druk” in het laag zit gaan mensen vanzelf dansen zonder dat je elkaar moet overschreeuwen. Dat hoeft niet direct een FunktionOne te zijn, in Berlijn heb ik in “disco Pubs” behoorlijk dodgy PA’s ervaren die door genoeg subs op de juiste plekken en de boel niet in het rood jagen ERG goed klonken.

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).