Maria Magdalena: van prostituee of apostel tot powervrouw avant la lettre Maria Magdalena: van prostituee of apostel tot powervrouw avant la lettre

Maria Magdalena: van prostituee of apostel tot powervrouw avant la lettre

Maria Magdalena: van prostituee of apostel tot powervrouw avant la lettre
David LaChapelle, Jesus is my homeboy Sermon
Maar weinig personen in de Bijbel zijn raadselachtiger dan Maria Magdalena. Er is niet veel over haar bekend en geschreven bronnen over haar leven spreken elkaar vaak tegen. Was ze de vrouw van Jezus, een van zijn toegewijde volgelingen, vrouw van lichte zeden of powervrouw avant la lettre? Dé Maria Magdalena bestaat niet en dat maakt haar zo interessant. Hoe veranderden het beeld en de verschijningsvormen van Maria Magdalena door de eeuwen heen? Museum Catharijneconvent wijdde er een tentoonstelling aan die te zien is tot 9 januari 2022.

Maar weinig personen in de Bijbel zijn raadselachtiger dan Maria Magdalena. Er is niet veel over haar bekend en geschreven bronnen over haar leven spreken elkaar vaak tegen. Was ze de vrouw van Jezus, een van zijn toegewijde volgelingen, vrouw van lichte zeden of powervrouw avant la lettre? Dé Maria Magdalena bestaat niet en dat maakt haar zo interessant. Hoe veranderden het beeld en de verschijningsvormen van Maria Magdalena door de eeuwen heen? Museum Catharijneconvent wijdde er een tentoonstelling aan die te zien is tot 9 januari 2022.

De enige manier om grip te krijgen op de mysterieuze Maria Magdalena is door te kijken naar hoe zij door de tijd heen is beschreven en afgebeeld. De tentoonstelling begint daarom in de eerste zalen bij de vroegste bronnen. Maria Magdalena blijkt al in vroegchristelijke teksten moeilijk te vatten. Was ze een goede verstaander van Jezus, zijn favoriete leerling of een zondares? Haar rol in het leven van Jezus wordt verschillend geïnterpreteerd. De evangelisten in het Nieuwe Testament zijn het er over eens dat zij op Paasmorgen ontdekt dat Jezus’ graf leeg is en de mannelijke apostelen overtuigt van zijn verrijzenis. Maar alleen in het Johannesevangelie is Maria Magdalena degene die Jezus ziet en spreekt nadat hij is opgestaan.

In het Nieuwe Testament is verder weinig te vinden over de vrouw. Latere theologen vulden de gaten in het verhaal, wat ertoe leidde dat meerdere naamloze vrouwen uit het Nieuwe Testament de naam van Maria Magdalena kregen opgeplakt. Zo werd zij ook voor het eerst geassocieerd met prostitutie. Ze verwerd langzaam tot een bekeerde prostituee die Jezus’ hoofd en voeten zalft als uiting van berouw over haar zondigheid. Dat beeld, van zondares, prostituee en overspelige vrouw, komt tot op de dag van vandaag terug in de hedendaagse kunst en film, maar er is langzaam een kentering zichtbaar.

Tekst loopt door onder de afbeelding

David LaChapelle, Jesus is my homeboy Anointing

Hedendaagse ideeën
Wie door de tentoonstelling loopt, ziet juist ook de hedendaagse ideeën over Maria Magdalena en de parallellen met discussies die nu spelen in de samenleving. Denk bijvoorbeeld aan de rol die zij speelt in de popmuziek, zoals in het nummer Judas van Lady Gaga. Maar ook in musical, zoals Jesus Christ Superstar (1973), waarin Maria Magdalena opnieuw wordt geassocieerd met prostitutie, en in films, zoals The Last Temptation of Christ uit 1988, waarin Maria Magdalena de vrouw van Jezus is.

Het beeld van Maria Magdalena als prostituee blijkt in de twintigste eeuw nog vaak dominant, maar in de loop van de jaren verandert het denken over deze vrouw. Sterker nog, het etiket prostituee wordt steeds vaker expliciet afgewezen. Net als in de wetenschap wordt Maria Magdalena steeds meer een rolmodel, een beeld dat ook terugkomt in de tentoonstelling en de hedendaagse kunstwerken die er hangen.

Tekst loopt door onder de afbeelding

Egbert Modderman, Miskend

De Paus maakte in 1969 een einde aan de verwarring over Maria Magdalena en bevestigde de conclusies die theologen en wetenschappers veel eerder al trokken: Maria Magdalena had een veel belangrijkere status dan door de eeuwen heen is verteld. Sinds 2016 is haar feestdag op 22 juli door de Paus verheven naar de categorie van kerkelijk feest, waarmee Maria Magdalena in ere werd hersteld.

De tentoonstelling eindigt met een confrontatie met je eigen denken over Maria Magdalena. In de laatste zaal kunnen bezoekers haar eens goed in de ogen kijken en vervolgens hun conclusies trekken; wie is Maria Magdalena voor jou? Apostel der apostelen, een bekeerde zondares of toch een krachtige vrouw?

Foto: Femke Lockefeer

4 Reacties

Reageren
  1. Oud-Utrecht

    Mooi artikel en mooie tentoonstelling! In Utrecht zijn heel oude sporen te vinden van de aandacht voor Maria Magdalena, van (de) Wittevrouwen tot de Magdalenabrug en de Magdalenastraat en het mooie beeld van Maria Magdalena uit de Domkerk. Zie https://www.oud-utrecht.nl/nieuws/808-het-is-tijd-voor-maria-magdalena

  2. Lexus

    De tentoonstelling is zeer de moeite waard. Wel moesten we constateren dat op de middag dat we haar bezochten er ondanks verplichte opgave vooraf veel bezoekers waren, de anderhalve meter niet nagekomen en al helemaal niet gehandhaafd werd en dat een flinke groep mensen veel geluid maakte en dus ook veel aerosolen verspreidde.

  3. Pee

    Ze weten dus niet wie of wat zij was maar geven zelf een aanvulling aan het geheel wat in het straatje van het geloof past.
    Wat de waarheid is weet niemand.
    Dat hele geloof rammelt aan alle kanten en zit vol leugens en zaken die gewoon onmogelijk waren .
    Iedere keer word het verhaal bijgesteld .

  4. Lexus

    @Pee: u geeft precies aan wat hier zo boeiend aan is. En voor zover ik kan beoordelen, komen al die opvattingen in de tentoonstelling aan bod, en dat zonder dat de toeschouwer iets opgedrongen wordt.

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).