Op bezoek bij Acanthus Antiquariaat achter de Pieterskerk: ‘Ik wilde altijd al kwallenlampen’ | De Utrechtse Internet Courant Op bezoek bij Acanthus Antiquariaat achter de Pieterskerk: ‘Ik wilde altijd al kwallenlampen’ | De Utrechtse Internet Courant

Op bezoek bij Acanthus Antiquariaat achter de Pieterskerk: ‘Ik wilde altijd al kwallenlampen’

Op bezoek bij Acanthus Antiquariaat achter de Pieterskerk: ‘Ik wilde altijd al kwallenlampen’
Acanthus Antiquariaat vol met zeldzame objecten. Foto's: Robert Oosterbroek
Iris van Daalen (56) is bijna dertig jaar eigenaar van een antiquariaat. Het begon allemaal met een marktkraampje op de Bezembrug, twee studiegenoten en een heleboel mooie tweedehands boeken. Sinds 1990 verzamelt en verkoopt ze zelf allerlei zeldzame boeken, prenten en andere bijzondere objecten. En dat in het grote monumentale pand met hoge ramen aan Achter Sint Pieter, het voormalig Notarishuis, waar ze ook met haar gezin woont. In 2010 sloot ze de winkel om leiding te geven aan – het inmiddels verdwenen – veilinghuis Beijers, maar ze kon het niet laten om vorig jaar met haar winkel weer open te gaan. Eén dag per week, op afspraak of door gewoon even aan te bellen als de luiken open zijn.

Iris van Daalen (56) is bijna dertig jaar eigenaar van een antiquariaat. Het begon allemaal met een marktkraampje op de Bezembrug, twee studiegenoten en een heleboel mooie tweedehands boeken. Sinds 1990 verzamelt en verkoopt ze zelf allerlei zeldzame boeken, prenten en andere bijzondere objecten. En dat in het grote monumentale pand met hoge ramen aan Achter Sint Pieter, het voormalig Notarishuis, waar ze ook met haar gezin woont. In 2010 sloot ze de winkel om leiding te geven aan – het inmiddels verdwenen – veilinghuis Beijers, maar ze kon het niet laten om vorig jaar met haar winkel weer open te gaan. Eén dag per week, op afspraak of door gewoon even aan te bellen als de luiken open zijn.

Het blauwe uithangbord zorgt ervoor dat je als voorbijganger weet dat er zich een antiquariaat achter de gevels bevindt. Wat dat dan precies is, is een tweede, maar een kijkje door de grote ramen zorgt al voor meer duidelijkheid. Kasten vol met oude boeken, muren en vitrines met objecten die meteen je blik vangen en een grote kroonluchter aan het versierde plafond.

“Ik was altijd al geïnteresseerd in kunst”, zegt Van Daalen. “In mijn studententijd was ik ook al een boekenkoper. Samen met twee andere studenten Kunstgeschiedenis zijn we in 1986 een boekenkraam begonnen op de Bezembrug. Die liep heel goed. We stonden daar vier dagen in de week. In hetzelfde jaar huurden we een winkelruimte en begonnen antiquariaat Aleph op de Vismarkt. Drie inkomens lukten niet uit die beginnende zaak, daarom ben ik een paar jaar later voor mezelf begonnen.”

Van Daalen houdt haar hele leven al van lezen, maar als je een boek leest, lees je ‘gewoon’ een pocket. “Dan ga je niet de eerste druk ergens van lezen, want die moet zo mooi mogelijk blijven. Als ik een boek mooi vond, probeerde ik daar een mooie uitgave van te krijgen. Zo raak je op een gegeven moment ‘in de boeken’ als verzamelaar. Na mijn studie vond ik het fijn de handel in te gaan: dat was heel concreet. Als je hard werkte, werd je direct beloond. In omzet, maar ook in het kunnen kopen van goede bibliotheken, die mensen jou boden om te verkopen.”

‘Ik wilde altijd al kwallenlampen’

In 2009 wist Van Daalen niet zo goed meer wat ze precies wilde, onder andere doordat er steeds meer online gebeurde. “Het was een beetje crisis in de boeken. Niet dat het slecht ging, maar er hing een onbestemde sfeer. Iedereen zat op internet, waar het precies naartoe zou gaan wist niemand. Het was onduidelijk wat verstandig was om in te kopen en waar behoefte aan was. En als je het goed doet, ben je altijd aan het inkopen. De bedragen per bijzonder stuk werden alsmaar hoger. Het ging om steeds meer geld en dat voelde toen niet prettig. Ik werd gevraagd om te helpen met de afwikkeling van het veilinghuis dat hiernaast zat. Ik besloot het voort te zetten en werd de directeur. En als ondernemer wil je er ook wel eens een andere draai aangeven. Dus dat verzoek kwam op een goed moment.”

(Tekst loopt verder onder foto)

Iris van Daalen eigenaar van Acanthus Antiquariaat in Utrecht

Kwallen

De winkel begon ooit met boeken, maar ze had ook vitrinekasten. Daar moest wel iets ‘ogends’ of geks in om het op te leuken, zoals mooi vormgegeven folders en foto’s. In de loop van de tijd verzamelde Van Daalen naast boeken steeds meer bijzondere objecten, ofwel rariteiten. “Ik heb een voorliefde voor alles wat met een Kunst- und Wunderkammer te maken heeft. Dus ik dacht: waarom richt ik één van de kamers ook niet zo in?” De kamer waar haar bureau staat is dan ook echt een kunst- en rariteitenkabinet geworden.

Als de opgezette dieren aan de muur je niet verwonderen, dan misschien wel de glazen kwallen aan het plafond. Speciaal voor haar gemaakt door glasblazers in Tsjechië. “Ik wilde altijd al kwallenlampen. Dat klinkt misschien een beetje raar, maar ik vind het echt hele mooie dieren. Na een beurs in Californië ging ik naar het aquarium van Monterey. Dat is voor iedereen aan te raden. Daar heb je een aantal aquaria met zo veel verschillende soorten kwallen. Het is ongelofelijk als je naar kwallen kijkt: ze dansen allemaal. Ik had al wel wat lampen gezien, maar die vond ik niks. Uiteindelijk vertelde ik mijn idee aan kunstenaar en ontwerper Willem Noyons. We zijn toen op basis van allerlei foto’s tot deze vorm gekomen. Ze zijn een bijzonder onderdeel van mijn interieur.”

235.000 euro

Veel antiquariaten hebben tegenwoordig geen winkel meer, maar Van Daalen houdt ervan om geïnspireerd te raken door anderen en hun verzamelingen. Het merendeel van haar werk vindt plaats in haar eentje achter de computer: onderzoek doen en de spullen beschrijven in het Engels. Interactie is daarom welkom. “Ik heb er bewust voor gekozen om wel een winkel te hebben. Je ontmoet zo hele leuke en soms ook gekke mensen”, vertelt ze lachend. “Iemand heeft bijvoorbeeld iets geërfd, zoals prenten, fotoalbums of een bijzonder boek en wil dat verkopen. Ze willen weten wat het waard is en als het iets waard is, willen ze uiteraard een goede prijs. Ik probeer dat hele proces zo transparant mogelijk te houden. Door bijvoorbeeld te laten zien wat soortgelijke items bij andere veilingen opbrachten, of tegen welke prijs het op dit moment op de markt wordt aangeboden.”

‘Een boek met de eerste beschrijving van Australië leverde 235.000 euro op’

Sommige klanten kent Van Daalen al dertig jaar, maar het inkopen is lastiger geworden de afgelopen jaren. Steeds meer mensen zijn op zoek naar dezelfde dingen. “Je hebt nu ook dat mensen zelf online gaan verkopen. Dat is soms best onverstandig. Niet alleen kost het ze veel tijd, maar ze lopen er ook geld door mis. Ik had een klant die een jaar lang de eerste druk van een boek op eBay te koop had staan voor honderd euro. Het was een boek met daarin de eerste beschrijving van Australië. Maar uiteindelijk heb ik dat via mijn Beijers-veiling voor 235.000 euro verkocht.”

Plastic hoesjes

Niet alles wat ze tot nu toe heeft verzameld en verkocht is zo veel geld waard. Eén van haar favoriete dingen zijn namelijk ephemera. Dat zijn geschreven of geprinte dingen die helemaal niet bewaard hadden moeten blijven, zoals oude posters, folders, kaarten, tekeningen en brieven.

“Ze zeggen iets over het dagelijks leven in die tijd.” Van Daalen loopt naar een van de kasten met witte laatjes en trekt er een open. Het ligt vol met allerlei papieren en foto’s, keurig ingepakt in plastic mapjes ter bescherming. Ze pakt een tekening, 1890 staat er achterop. Er is een gebouw te zien dat je niet direct zou herkennen. “Het is de voormalige herensociëteit Sic Semper hier om de hoek, maar die zag er toen heel anders uit. Deze tekening is van voor de verbouwing. Die heb ik via een collega: hij kwam die in België tegen.”

Enthousiast blijft ze heen en weer lopen om zoveel mogelijk van haar verzameling te laten zien. Oude posters met opsporingsberichten, wetenschappelijke boeken over uiteenlopende onderwerpen, oude bedrukte vellen papier waar vroeger waaiers van werden samengesteld. Ze is op zoek naar de speciale nieuwjaarskaart van Anton Geesink, ontworpen door Dick Bruna en laat ook een speciale druk zien van een van de boeken van Dick Bruna: nijntje in brailleschrift.

En hoe zorgt ze dat al die oude boeken en prenten goed bewaard blijven? Dat is simpeler dat je denkt. Sommige zitten in beschermende, zuurvrije plastic hoesjes. Dat is ook handig als ze meegaan naar een beurs. “Het ergste voor een boek, vooral met een leren band, is de centrale verwarming. Dan wordt het te droog en breekt het. Je moet een normale temperatuur en luchtvochtigheid hebben. In een oud huis zit het meestal wel goed.”

6 Reacties

Reageren
  1. Harry

    Wat een leuk artikel!

  2. Johan

    Al die kwallen in Monterey, die hebben op mij ook enorm veel indruk gemaakt. Ik denk er nog vaak aan terug, terwijl het alweer twintig jaar geleden is.

  3. Hans

    Leuk dat Acanthus weer open is!

  4. Yvonne

    Heel leuk stuk! Ja, het is een geweldig prachtige winkel, on-Utrechts eigenlijk. Toen ik er vorig jaar was, kwamen een paar buitenlandse klanten binnen die al even enthousiast waren.

  5. Saskia

    Al heel vaak langsgereden, de luiken waren altijd dicht. Pas geleden zag ik dat die winkel weer open was en durfde ik aan te bellen. Wat een prachtig antiquariaat, zo veel mooie dingen, het lijkt wel een museum en dan ook nog eens die ongelofelijke kwallen. Je weet niet wat je ziet, echt een aanrader!

  6. Geert-Jan Koot

    Dit soort antiquariaten moeten worden gekoesterd. Er zijn al zoveel mooie oude boekenwinkels verdwenen. Bovendien is Iris een heel bijzondere boekenliefhebster.

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).