Verdwenen horeca: Cabaret-dancing Limburgia aan de Lange Elisabethstraat Verdwenen horeca: Cabaret-dancing Limburgia aan de Lange Elisabethstraat

Verdwenen horeca: Cabaret-dancing Limburgia aan de Lange Elisabethstraat

Verdwenen horeca: Cabaret-dancing Limburgia aan de Lange Elisabethstraat
Dancing Limburgia rond 1980 (Het Utrechts Archief)
Dit is een herpublicatie van de serie Verdwenen horeca in Utrecht. Krijg je geen genoeg van deze verhalen over de Utrechtse horeca? Deze artikelen en meer worden gebundeld in een boek. Mooi als cadeau, of voor op de koffietafel. Steun dit project door het boek nu te bestellen.

Dit is een herpublicatie van de serie Verdwenen horeca in Utrecht. Krijg je geen genoeg van deze verhalen over de Utrechtse horeca? Deze artikelen en meer worden gebundeld in een boek. Mooi als cadeau, of voor op de koffietafel. Steun dit project door het boek nu te bestellen.

Het Utrechtse uitgaansleven kreeg een ‘boost’ door de Jaarbeurs. Onder de vele binnen- en buitenlandse bezoekers, vaak hotelgasten, was midden 20e eeuw veel vraag naar ‘Jaarbeursamusement’. Vooral tijdens de voor- en najaarsbeurzen deden bars, cabarets en nachtclubs nabij het Vredenburg goede zaken. Voorbeelden zijn The Black Horse, Extase-Bar, Cabaret Modern, Old Dutch, Caramella en Limburgia.

Limburgia begon niet aan de Lange Elisabethstraat, maar iets verderop. In 1926 nam Leo Kochen het hotel-café De Dom aan de Steenweg 49 over. Hij kwam uit Kerkrade en noemde de zaak naar zijn provincie. Hotel-café Limburgia bood ook amusement: ‘Dagel. Strijk-Concert, vanaf 7 uur’, stond in advertenties. In 1930 liet Kochen zijn zaak aan de Steenweg van een moderne bakstenen gevel voorzien, die er nog altijd staat (nu kledingzaak Zumo).

Wellicht geïnspireerd door Cabaret Modern aan de overzijde van de Steenweg, kreeg Limburgia steeds mondainer amusement. In 1930 werd in een advertentie een ‘jazz-drummer met bij-instrument’ gevraagd. Nog maar vier jaar na de verbouwing verhuisde Limburgia naar de Lange Elisabethstraat 21 (nu Holland & Barrett). Voordien zat daar Melksalon Wolffenbuttel, waar ook al amusement was in de vorm van een Orchestrion, een soort draaiorgel.

Cabaret

Toen Leo Kochen in 1948 overleed, zette zoon Jos (Joseph) de zaak voort. Hij stopte met de hotelkamers en vormde het café om tot cabaret en nachtclub. In de jaren vijftig bood Limburgia tijdens de jaarbeurzen een non-stop amusementsprogramma tussen 15 en 04 uur. Er was een huisorkest onder leiding van Henk Mackaay (accordeon) en verder stonden er ‘pittige Franse chansons’ en ‘Wiener genre’ op het programma. Bij optredens van lady-crooners, tapdanseressen, variété-artiesten en jongleurs ging het om meer dan muziek. In 1954 bijvoorbeeld het duo Les Deux Cornels: ‘De eenbenige artist voert met zijn charmante partner enkele gewaagde staaltjes acrobatiek uit.’

Tekst loopt door onder de foto

Interieur Limburgia rond 1960 (Het Utrechts Archief)

Veel buitenlandse orkestjes en dansgroepen traden op, bijvoorbeeld uit Spanje, Hongarije en Bulgarije, maar ook ‘negro-zang en -dans’, zoals het heette. Voor een primeur, een orkest uit Portugal, moest vanwege ontbrekende werkvergunningen een diplomatieke strijd gevoerd worden tot op regeringsniveau. Toen het lukte kwam de Portugese consul kijken. De directeur overhandigde de orkestleden ‘als herinnering aan hun eerste optreden in Nederland een vaantje’.

In 1955 liet Jos Kochen de zaak verbouwen. De entree werd gewijzigd: ‘de vitrines met foto- en reclamemateriaal geven een geheel apart cachet aan de zaak’. De gesloten uitstraling zonder ramen paste bij een nachtclub; ook werd de zaal vergroot. Desondanks schreef een krant een jaar later: ‘dit is een van de weinige cabarets in Nederland waar men niet kan dansen, doch waar men geheel is aangewezen op het cabaretprogramma’. Dat lag waarschijnlijk aan de beperkte omvang, maar blijkbaar wist Kochen daar in 1961 een mouw aan te passen. Vanaf dat moment adverteerde Limburgia als cabaret-dancing.

Tekst loopt door onder de foto

Voorgevel Limburgia in 1975 (Het Utrechts Archief)

Nachtclub

In het Utrechtsch Nieuwsblad van 1967 vertelde de directeur — ‘de tengere Limburger Jos Kochen wie het lukt gelijktijdig gastvrij en gereserveerd te zijn’ — dat het veel tijd kostte om gevarieerde ‘floorshows’ samen te stellen. Hij contracteerde per jaar wel 200 artiesten, vooral buitenlandse: ‘Er zijn haast geen Nederlandse artiesten voor het nachtleven’. Kochen reisde vaak zelf naar buitenlandse steden om hen te ‘spotten’.

‘Terwijl hij verder uitweidt over organisatorische problemen, begint op de floor een jongedame aan een (gekuiste) striptease. We hebben even moeite onze aandacht bij het gesprek te bepalen, maar de nachtclubeigenaar babbelt onbewogen verder.’ Kochen maakte de verslaggever wijs dat het van hem ook niet hoefde. ‘Ik heb het hier wel geprobeerd zonder striptease. Maar er blijft vraag naar.’ Hij relativeerde de erotiek: ‘Weet u wat zo merkwaardig is? De dames zijn vaak nog meer geïnteresseerd dan de heren. Zij zien het als een show van ondergoed, denk ik.’ Kochen bagatelliseerde de omstreden striptease, mede vanwege zijn katholieke familie. Zijn broer, ook in de zaak opgegroeid, was bijvoorbeeld parochieraad-voorzitter van de Willibrorduskerk.

Een sensatie was in 1967 het optreden van Xenia, een Duitse striptease-danseres met een echte leeuw in een gouden kooi! Het is moeilijk voorstelbaar dat dit paste en veilig was. Politie-agenten kwamen wel de kooi keuren. Limburgia hanteerde een deurbeleid waarin ‘gastarbeiders’ niet pasten. In 1965 weigerde de portier twee Turken en er ontstond een handgemeen. Hij riep hulp in van ‘acht potige Nederlanders’ en ‘samen gaven zij de ongewenste gasten een aframmeling’, noteerde de krant meegaand.

De aanloop werd minder nadat de Jaarbeurs rond 1970 van het Vredenburg vertrok. In 1976 verkocht Kochen de zaak, maar er veranderde weinig. ‘De nachtclub heeft ‘t nog: champagne, pikanterieën en ‘n zoentje’, schreef het UN tien jaar later. De krant moest eind 1989 echter melden: ‘Laatste Utrechtse nachtclub wordt opgeheven’.


Ken jij de verhalen achter de Utrechtse horeca uit de 20e eeuw? Arjan den Boer en Ton van den Berg maken samen een boek over de verdwenen horeca uit deze periode en hebben daarbij jouw hulp nodig! Lees hier meer en bestel alvast een boek.

Arjan den Boer

Arjan den Boer

Arjan den Boer is publicist over geschiedenis, design, monumenten en architectuur. Voor DUIC schrijft hij dit jaar over verdwenen villa's in Utrecht.

Profiel

11 Reacties

Reageren
  1. PvC

    Limburgia had de onweerlegbare reclameslogan “The best and only nightclub in town!”, dat de toenmalige uitgaanssituatie in Utrecht goed weergaf.

    Het leek overigens ook wel een kopie van de nachtclub Waldolala uit Wim T. Schippers’ serie “Het is weer zo laat”. Of misschien was het andersom.

  2. Ed.

    @PvC Ja, het was andersom 😉
    Limburgia was de enige ‘tent’ waar je zelf na het optreden elders met de band om twee uur nog terecht kon! En er was altijd een dame die met je wilde dansen op dat kleine vloertje.

  3. Herman

    Als kind naar de foto’s in de vitrine kijken 🙂

  4. GeenStijl@Utrecht 🤫

    Mooi stuk Arjan,het is je weer gelukt,super.

  5. Massegast

    Het was het adres voor de Jaarbeursbezoeker. Na een lange dag op een beurs en wat biertjes kwam Limburgia aan de beurt. Het verdriet van een provinciestad. Voor mij staat het model voor het kleinsteedse Utrecht van voor 1990. Al moet ik zeggen dat ik er nooit een stap over de drempel heb gezet….. Na 1990 kwam de neoliberale stroomversnelling, maar daarover een volgende keer.

  6. UTRECHTSE JANTJE

    Beste @ Massegast , echt niet alleen voor Jaarbeursbezoekers , die brachten waarschijnlijk wel het meeste geld binnen .. Want toen ik in 1965 in de Rijopleiding zat in de Kromhout Kazerne , heb ik met diverse maatjes nog regelmatig ‘n woensdag avond daar doorgebracht , als we avond permissie hadden , we hadden wel niet veel te besteden , maar dat vond niemand daar toen erg , als je maar ‘n stropdas om had kwamen we gewoon binnen hoor , wel ‘n leuk fooitje aan de portier natuurlijk …. en we waren brutaal genoeg , om als er ‘n wat oudere man , met ‘n te jonge dame aan ‘n tafeltje zat , dat we vroegen ….of we met z’n dochter mochten dansen …. haha , dat heeft ook nooit voor problemen geleid ….. dus goeie herinneringen aan Limburgia …..

  7. Gert

    Kon nog m’n auto voor de deur parkeren

  8. Len

    Is er al eens een reportage over SJU jazz podium gemaakt in deze serie? Daar zou ik weleens een uiteenzetting op z’n Arjans over willen lezen.

  9. Kees Truijens

    Tjonge, dat interieur zou een plaats verdiend hebben in het Centraal Museum. Er is zo weinig 50erjaren binnenhuisarchitectuur behouden gebleven!

  10. passalacqua

    ben benieuwd of er ook een artikel komt over Fellini? 😉

  11. Nico

    In mijn geheugen, staat me zo iets bij, dat er nog een nachtclub was, in de Elisabethstraat, ook met een vitrine

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).