Deze serie over schoolgebouwen eindigt met twee scholen die op het punt staan gesloopt te worden. Zoals (College) Ariane de Ranitz aan de Kromme Rijn, niet ver van het stadion. De Mytylschool uit 1963 wordt ingrijpend vernieuwd. Zo’n school biedt speciaal onderwijs voor kinderen met lichamelijke en/of verstandelijke beperkingen.

Mytyl is de naam van een figuur uit het theatersprookje ‘De blauwe vogel‘ van Maurice Maeterlinck. Sinds de eerste Mytylschool uit 1947 in Amsterdam dient deze naam als aanduiding voor aangepast onderwijs. Het adres van de Utrechtse school is heel toepasselijk Blauwe Vogelweg.

Het initiatief kwam in Utrecht van ‘juffrouw’ Henriette Zoete. Na een ongeluk moest ze haar baan in het onderwijs opgeven en ging ze een gehandicapt kind lesgeven. Ze las over de Amsterdamse Mytylschool en besloot zich in te zetten voor zo’n school hier. Zoete zocht steun bij de echtgenote van de Utrechtse burgemeester, jonkvrouwe Ariane de Ranitz-de Brauw.

In 1955 begon de Mytylstichting voor Utrecht en Omstreken de eerste geïmproviseerde school op het Jansveld met vijf kinderen. Na een jaar verhuisde de Mytylschool naar het Janskerkhof, aanvankelijk met 28 kinderen en in 1959 al met 64.

Onder leiding van presidente Ariane de Ranitz werden plannen gemaakt voor een hypermodern gebouw. ‘Wij hunkeren naar een nieuwe school omdat de oude een voor gebrekkige kinderen slechte accommodatie heeft’, sprak zij bij de opening van de Winkelweek Lombok 1959, die ten goede kwam aan de Mytylstichting. Ze zei te dromen van een school met oefenbad (zwembad). Heel Utrecht hielp mee door ‘bouwsteentjes’ te kopen, collectes te houden en bazaars te organiseren.

Paramedisch gedeelte

In 1960 viel het besluit: de nieuwe Mytylschool kwam ‘in een boomgaard aan de Kromme Rijn’ bij Maarschalkerweerd. Ernaast zou de Nederlandse Stichting voor het Gebrekkige Kind twee internaat-paviljoens bouwen. Het schoolontwerp kwam van de architecten Frits Eschauzier junior, Fons van den Berg en Paul de Vletter uit Bussum. Zij hadden gezamenlijk de Academie van Bouwkunst in Amsterdam gevolgd en ontwierpen ook de LTS Lieven de Key in Hilversum en enkele kerkgebouwen.

In hun plan was veel aandacht voor de overgang tussen school en omgeving door middel van een vijver, patio’s, grote ramen en aflopende dakplaten. ‘Men wil hiermee het kind in zijn school zoveel mogelijk in de natuur plaatsen.’

Het gelijkvloerse complex bestond uit acht leslokalen, enkele praktijklokalen voor ‘koken, naaien en andere handenarbeid’, een gymzaal, een binnenzwembad, behandelkamers voor ‘heilgymnastiek’ (fysiotherapie) en ruimtes voor logopedie. Die maakten deel uit van het ‘paramedisch gedeelte waar artsen, spraakleraren, masseurs en psychologen voortdurend de controle uitoefenen’, volgens een krant.

Bij de opening in mei 1963 door burgemeester (en echtgenoot) Coen de Ranitz werd geschreven: ‘De trots van de school is het oefenbad met de daarbij behorende kleed-, douche- en toilet-ruimten. Vanuit de hal kunnen de kinderen via een brug over een vijver naar een hof, waar ze in de open lucht kunnen spelen, in welk spel ze door psychologen en artsen geobserveerd kunnen worden.’

Kunstwerken in het kader van de percentageregeling speelden in op het thema ‘De blauwe vogel’. Gerrit van ‘t Net, een Utrechtse surrealistische kunstenaar, maakte een mozaïek van acht meter lang in de entreehal, getiteld L’Oiseau Bleu. Hij gebruikte als een van de weinigen natuursteen voor zijn mozaïeken. Buiten stond een keramisch beeldje van een blauwe vogel op een paal door Pieter van Velzen en in een van de patio’s kwam later nog een windwijzer van een vogel door Dick Bruna.

Naamgeving

Voor de opening werd in 1963 koningin Juliana gevraagd, maar zij was verhinderd. Aan de contacten lag het niet. Ariane de Ranitz was tot 1940 haar hofdame. Het burgemeestersechtpaar was bevriend met Juliana en Bernhard en ging met hen op wintersport.

In juli 1964 bezocht de vorstin alsnog de Mytylschool. ‘Daarmee heeft zij een eerder gedane belofte ingelost’, schreef het UN. Uiteraard werd zij ontvangen door het echtpaar De Ranitz. De 6-jarige Mieke van der Gronde bood bloemen aan en de 14-jarige Huib de Groot een plakboek over de school. Er volgde een tocht langs alle klassen en de koningin liet zich voorlichten ‘over de behandelingen door heilgymnasten en logopedisten’.

Achttien jaar later was (inmiddels) prinses Juliana opnieuw aan de Blauwe Vogelweg. Haar vriendin Ariane de Ranitz was er niet meer bij, maar stond wel centraal. Zij was in 1981 overleden. In aanwezigheid van de oud-burgemeester onthulde Juliana de nieuwe schoolnaam: Mytylschool Ariane de Ranitz, een eerbetoon aan de vrouw die een kwarteeuw voorzitter van de Mytylstichting was geweest.

Tegenwoordig heet de school (College) Ariane de Ranitz voor gespecialiseerd onderwijs. De basisschool draagt slechts de naam ‘Ariane de Ranitz’, de middelbare school met ‘College’ ervoor. De term Mytylschool wordt nauwelijks meer gebruikt. Het schoolgebouw is na ruim 60 jaar sterk verouderd, hoewel er in de loop der tijd veel verbouwd is. De school telt nu zo’n 300 leerlingen van 4 tot 20 jaar. Ariane de Ranitz is onderdeel van DKP Onderwijsgroep (De Kleine Prins).

Gekozen is voor nieuwbouw met behoud van gymzaal en zwembad, die worden opgeknapt. Het nieuwe ‘houten‘ gebouw krijgt een hellingbaan waarmee kinderen per rolstoel naar de verdiepingen kunnen. De bouw startte in 2024 en zal voor het schooljaar 2025-2026 gereed zijn. In januari-februari worden de oude delen gesloopt waarin zich het wandmozaïek bevindt. Het kunstwerk wordt uitgenomen en moet liefst ergens in de buurt een plaats krijgen. De Werkgroep Monumentale Kunst van Bond Heemschut zet zich hiervoor in.