Verdwenen winkels: Boekhandel Dekker & Van de Vegt aan de Oudegracht Verdwenen winkels: Boekhandel Dekker & Van de Vegt aan de Oudegracht

Verdwenen winkels: Boekhandel Dekker & Van de Vegt aan de Oudegracht

Verdwenen winkels: Boekhandel Dekker & Van de Vegt aan de Oudegracht
Oudegracht 206 (midden)
Naast Broese en Kemink, die in naam voortleefden in de grote boekwinkel die in 1973 opende aan de Stadhuisbrug, was bij deze fusie nog een derde bedrijf betrokken. De 117 jaar oude boekhandel Dekker & Van de Vegt was lang gevestigd aan de Oudegracht 206 (nu tweedehandskledingzaak Episode). Deze katholieke zaak was eigendom van de boekverkopersfamilie Van Rossum van het Oudkerkhof. Het in 1923 geopende filiaal in de katholieke studentenstad Nijmegen bestaat nog steeds onder de naam Dekker & Van de Vegt.

Naast Broese en Kemink, die in naam voortleefden in de grote boekwinkel die in 1973 opende aan de Stadhuisbrug, was bij deze fusie nog een derde bedrijf betrokken. De 117 jaar oude boekhandel Dekker & Van de Vegt was lang gevestigd aan de Oudegracht 206 (nu tweedehandskledingzaak Episode). Deze katholieke zaak was eigendom van de boekverkopersfamilie Van Rossum van het Oudkerkhof. Het in 1923 geopende filiaal in de katholieke studentenstad Nijmegen bestaat nog steeds onder de naam Dekker & Van de Vegt.

In 1856 begon Dekker & Van de Vegt aan de Utrechtse Herenstraat als kantoorboekhandel, boekbinderij en winkel in ‘artikelen de luxe’. De oprichters waren twee boekbinders, Jean Guillaume Dekker (1818-1901) en Wilhelmus Johannes van de Vegt (1816-1903). Dekker was als kind met zijn familie uit West-Vlaanderen gekomen, Van de Vegt was in Utrecht geboren.

Het bedrijf had vanaf het begin een duidelijk katholieke signatuur. Behalve in boeken handelden Dekker & Van de Vegt in crucifixen, heiligenbeelden en rozenkransen. Ze publiceerden ook bidprentjes en gaven vanaf 1864 geschriften uit van geestelijken van het nieuwe aartsbisdom Utrecht. Het was dan ook geen toeval dat de winkel in die jaren verhuisde naar de Lange Nieuwstraat 35, vlakbij de Sint-Catharinakathedraal.

De naam Dekker & Van de Vegt bleef, maar eind 19e eeuw werd de zaak alleen nog door Dekker gedreven. Toen hij in 1901 kinderloos overleed, zette zijn 26-jarige werknemer Franciscus Cornelis Johannes Verouden (1875-1905) het bedrijf voort. In de advertentie waarin Verouden dat mededeelde, stond: ‘Beleefd verzoek ik UZEerw. het vertrouwen gedurende ruim 40 jaren aan wijlen mijn Patroon geschonken op mij over te brengen.’

Tekst loopt door onder de foto

Interieur in 1913 (Katholiek Documentatie Centrum, Nijmegen)

Verouden zette een belangrijke stap door in 1902 te verhuizen naar een groter winkelpand aan de Oudegracht 206. De winkel kreeg twee toonbanken en langs de wanden boekenkasten met glazen schuifdeuren; boven kwam de directeurswoning. Verouden overleed kort daarna op 30-jarige leeftijd. Zijn jonge weduwe hertrouwde met de uit Leiden afkomstige Theodorus Adrianus Verhoeff (1876-1954), die toen de leiding van de boekhandel-uitgeverij op zich nam.

Overname en filiaal

Het assortiment was destijds nog breed. Het katholieke dagblad Het Centrum schreef eind 1912 over Sinterklaas-etalages, waaronder die van Dekker & Van de Vegt: ‘Is de eene winkelkast geheel gevuld met religieuse artikelen, gedeeltelijk zich zeer goed, gedeeltelijk zich minder leenend voor St. Nicolaas-cadeaux, de boekwerken in de andere kast geëxposeerd zijn zoowel voor oud als jong uitstekend voor dit doel geschikt.’ Enkele jaren later besloot Verhoeff de papierwaren en religieuze artikelen de deur uit te doen.

In 1917 zocht Verhoeff steun en samenwerking bij de concurrerende firma Van Rossum, sinds 1830 gevestigd op de hoek van het Oudkerkhof en de Korte Minrebroederstraat. Ook dit katholieke familiebedrijf deed zowel in boeken als in religieuze objecten. De familie Van Rossum nam Dekker & Van de Vegt over voor 50.000 gulden (plus 10.000 voor het winkelpand), maar Verhoeff bleef wel directeur. Deze verhouding leidde tot meningsverschillen.

Tekst loopt door onder de foto

De boekwinkel rond 1970 (L.H. Hofland, HUA)

Verhoeff wilde een academische katholieke uitgeverij en boekhandel worden, terwijl Van Rossum meer van de volkse devotie was. Verhoeff kocht op eigen houtje een winkelpand in Nijmegen, waar in die jaren de katholieke universiteit werd opgericht. Door arbitrage van een collega-boekhandelaar kon een breuk worden voorkomen. Dekker & Van de Vegt ging verder als een NV. Verhoeff werd directeur van het nieuwe filiaal in Nijmegen, terwijl Michael Franciscus Maria van Rossum (1896-1991) de dagelijkse leiding kreeg over de Utrechtse winkel. Deze jonge Van Rossum-telg had enkele jaren ervaring opgedaan bij Scheltema & Holkema in Amsterdam. Zijn vader werd president-commissaris van Dekker & Van de Vegt NV.

Ontzuiling en fusies

De katholieke signatuur betekende dat Dekker & Van de Vegt geen door het Vaticaan verboden boeken verkocht of uitgaf. Een eigen uitgave over periodieke onthouding mocht in 1930 niet in de etalage liggen of in te zien zijn, maar slechts met schriftelijke toestemming van een arts of geestelijke aangeschaft worden! Toen later de ontzuiling begon, vervaagde het katholieke karakter. Dekker & Van de Vegt specialiseerde zich vervolgens in medische vakliteratuur. Na een eerdere verbouwing in 1947 onderging het winkelpand in 1963 een moderne metamorfose. De eerste verdieping en de werfkelder werden bij de winkelruimte getrokken met een doorlopende trap.

Tekst loopt door onder de foto

Vernieuwde interieur, 1963 (Hans Collard, Katholiek Documentatie Centrum, Nijmegen)

De directie ging in 1966 over op de vijfde generatie van het boekverkopers- en uitgeversgeslacht Van Rossum. Het was een periode van schaalvergroting. Dekker & Van de Vegt verkocht de uitgeverij in 1969 aan de Koninklijke Van Gorcum. De Kluwer Groep wilde alle academische boekhandels verwerven, wat in 1973 resulteerde in de overname van de twee winkels van Dekker & Van de Vegt. Kluwer besloot de goedlopende winkel in Nijmegen te laten voortbestaan onder de naam Dekker & Van de Vegt. De Utrechtse winkel ging echter samen met Broese en Kemink verder aan de Stadhuisbrug, waarbij alleen die twee namen behouden bleven.

Arjan den Boer

Arjan den Boer

Arjan den Boer is publicist over geschiedenis, design, monumenten en architectuur. Voor DUIC schrijft hij dit jaar over verdwenen villa's in Utrecht.

Profiel

3 Reacties

Reageren
  1. Martijn

    Interresant! Misschien ook een keer over Radio Centrum Electronica aan de Vinkenburgstraat?

  2. Massegast

    In de Choorstraat zat ook nog boekhandel van der Galie. Maar die komt misschien nog aan de beurt.

  3. Katja

    Ach mensen toch, we hebben nu nog maar een paar boekhandels over. Weg inderdaad Van der Galie, Westers, Van Rossum, Fischer, Standaard, Bruna…wat een armoe nu…

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).