Verdwenen winkels: Modemagazijn Dijckhoff aan de Lange Viestraat Verdwenen winkels: Modemagazijn Dijckhoff aan de Lange Viestraat

Verdwenen winkels: Modemagazijn Dijckhoff aan de Lange Viestraat

Verdwenen winkels: Modemagazijn Dijckhoff aan de Lange Viestraat
Lange Viestraat 1 (Arjan den Boer)
Terwijl veel zaken momenteel noodgedwongen dicht zijn, is dit de eerste aflevering van een serie over verdwenen winkels in Utrecht. Daarvan zijn er de afgelopen eeuw zoveel geweest dat slechts een selectie aan bod kan komen: bekende en vergeten kruideniers, kledingzaken, bakkers, meubelwinkels, boekhandels, slagerijen, warenhuizen… Vaak is niet alleen de zaak maar ook het gebouw verdwenen. Maar van het voormalige modepaleis op de hoek Oudegracht-Lange Viestraat is de glazen toren onlangs gerestaureerd. Recent nog een kantoor van Randstad, heet het nu ING La Vie. Van 1891 tot 1962 zat hier herenmodezaak Dijckhoff.

Terwijl veel zaken momenteel noodgedwongen dicht zijn, is dit de eerste aflevering van een serie over verdwenen winkels in Utrecht. Daarvan zijn er de afgelopen eeuw zoveel geweest dat slechts een selectie aan bod kan komen: bekende en vergeten kruideniers, kledingzaken, bakkers, meubelwinkels, boekhandels, slagerijen, warenhuizen… Vaak is niet alleen de zaak maar ook het gebouw verdwenen. Maar van het voormalige modepaleis op de hoek Oudegracht-Lange Viestraat is de glazen toren onlangs gerestaureerd. Recent nog een kantoor van Randstad, heet het nu ING La Vie. Van 1891 tot 1962 zat hier herenmodezaak Dijckhoff.

Bernhard Dijckhoff (1855-1940) werd geboren in Haren, net over de Duitse grens. Op 17-jarige leeftijd vertrok hij naar Amsterdam om te gaan werken in de lakenhandel. In 1883 vestigde hij zich aan de Mariaplaats in Utrecht als kleermaker-winkelier. Hier moet Dijckhoff als een van de eersten al confectiepakken hebben gemaakt (dus geen maatwerk, zoals toen gangbaar maar duurder was). In 1891 kon Dijckhoff het hoekperceel Oudegracht-Lange Viestraat kopen. De oude bebouwing liet hij vervangen door een grote winkel met drie verdiepingen door de Amsterdamse architect Albert Jacot (later bekend van Maison de Bonneterie en Hirsch). In 1899 voorzag Jacot het pand van een sierlijk hoektorentje en van grotere etalages. Het woonhuis aan de Oudegracht werd er toen bijgetrokken; het gezin Dijckhoff (met tien kinderen) verhuisde naar het Oorsprongpark. Een jaar later kreeg Dijckhoff trouwens de Nederlandse nationaliteit.

Tekst loopt door onder foto

Dijckhoff rond 1900 (Het Utrechts Archief)

De winkel was aanvankelijk alleen op de begane grond; boven werkten de coupeurs en waren magazijnen. Behalve de naam stond op de gevel ‘Heeren- Jongeheeren- en Kinderkleding’ en de aanduiding ‘gemaakt of naar maat’. Confectie had aanvankelijk een goedkoop imago en daarom was het verstandig ook maatwerk te blijven bieden. ‘Al onze Kleedingstukken — aangemeten of gemaakt voorhanden — zijn onovertrefbaar van Prijswaardigheid, Soliditeit, Coupe en Bewerking’, luidde een advertentie. Ook werden de ‘Nieuwste Dessins en Kleuren’ aangeprezen. De katholieke Dijckhoff adverteerde verder speciaal voor ‘H.H. geestelijken’ die bij hem staatsiejassen en toga’s konden kopen.

Toen Dijckhoff in 1907 een filiaal in Den Haag begon, verhuisde de familie daarheen. Inmiddels heette de zaak Dijckhoff en Zoon omdat zoon Jozef (1890-1968) meedeed. In 1925 werd de firma een NV met Jozef als directeur en vader Bernhard als gedelegeerd commissaris. Bij die gelegenheid werd hij benoemd tot ridder in de orde van Oranje-Nassau. Eerder had Dijckhoff al een pauselijke onderscheiding gekregen voor zijn liefdadigheidswerk. Het Utrechtse filiaal werd ondertussen gerund door bedrijfsleider C.J. Crone, de vader van schrijver C.C.S. Crone.

Glazen torentje

In 1928 werd het buurpand aan de Lange Viestraat bij het kledingmagazijn getrokken, een verdieping toegevoegd en het geheel ingrijpend gemoderniseerd. Het klassieke hoektorentje maakte plaats voor een moderne versie: ‘Op den hoek van Viestraat en Oude Gracht ontwikkelt zich uit de gevels een glastoren met koepel, die zich 28 Meter boven de straat verheft. Deze glaszuil zal des avonds geheel verlicht worden.’ Een andere krant beschreef het nieuwe interieur: ‘Breede trappen en een snel loopende personenlift brengen de verbinding met de drie verdiepingen tot stand. De gezamenlijke verkoopruimten beslaan ruim 1000 m2. Op de vierde verdieping worden de ateliers ondergebracht.’ De architect was August Zinsmeister, inmiddels compagnon van Jacot. Jozef Dijckhoff noemde de zaak bij de feestelijke heropening ‘een modepaleis, een warenhuis voor kleeding zooals er tot op heden geen in Utrecht bestond’.

Tekst loopt door onder foto

Dijckhoff rond 1930 (Het Utrechts Archief)

In 1933 vierde Dijckhoff het 50-jarig jubileum met een derde filiaal: in Rotterdam. Bij de opening zette president-commissaris (en schoonzoon) Johannes de Vilder de oprichter in het zonnetje, ‘die een halve eeuw geleden op zeer bescheiden voet te Utrecht een winkeltje opende en thans nog getuige is van deze feestelijke opening, die de kroon op zijn werk zet’. Bernard Dijckhoff zou in 1940 overlijden en herdacht worden als een pionier in herenconfectie en een sociaal werkgever.

Nieuwe gebruikers

Hoewel Dijckhoff in de jaren vijftig nog overvloedig adverteerde, werd in februari 1962 het Utrechtse personeel de wacht aangezegd — inclusief kleermaker Van Lemmen, die net zijn 40-jarig jubileum had gevierd. Aanvankelijk zouden de filialen Den Haag en Rotterdam nog open blijven, maar uiteindelijk nam Modehuis Voss (eigendom van C&A) alledrie de vestigingen over. In mei hield Dijckhoff opheffingsuitverkoop, in juni werd de winkelinventaris geveild.

Voss dameskleding, later Fox Fashion, zat nog tot 1975 in het pand, gevolgd door een orgelhandel en Lucky Leder. Toen in 1988 uitzendbureau Randstad het gebouw betrok, werd de vervallen glazen toren met het koepeltje in ere hersteld. Dat gebeurde opnieuw in 2020, nu met nog meer oog voor historisch detail. Samen met het herbestemde postkantoor, House Modernes en — hopelijk binnenkort — Heck’s Lunchroom (Intersport) staan de hoekpanden rond de Viebrug er weer fraai bij.

Lange Viestraat vanuit House Modernes, 2021 (Arjan den Boer)

Arjan den Boer

Arjan den Boer

Arjan den Boer is publicist over geschiedenis, design, monumenten en architectuur. Voor DUIC schrijft hij dit jaar over verdwenen villa's in Utrecht.

Profiel

8 Reacties

Reageren
  1. Paul

    Ik kan me herinneren dat het pand rood was en radio Kontakt er in zat, klopt dat?

  2. Barend

    Hoe zit het nu met Intersport? Onlangs hebben er steigers tegen de gevel gestaan en waren die groene platen eraf. Ze zitten er echter weer op en aan het uiterlijk is niets gebeurd. Zelfs de ontsierende graffiti op de bakstenen zijkanten van die lichttoren zit er nog op

  3. Bayerwald

    Heerlijk, Arjan, een nieuwe serie waarbij we weer nostalgisch kunnen smullen van wat ooit Utrechts glorie was. Dankjewel.

  4. homie

    Radio kontakt zat in pand waar nu Mc-donalds zit

  5. Charles

    Jammer dat men bij alle restauratiewerkzaamheden de kleurrijke verlichting van de koepel niet in oude glorie terug gebracht hebben, het kleuren spel in de koepel was altijd een prachtig gezicht. Radio kontakt zat op de hoek Potterstraat Voorstraat waar nu advocatenkantoor Moszkowicz in zit.

  6. echte Utrechter

    Radio (aurora) Kontakt heeft eerst in het pand gezeten waar nu Moskowitz met die afschuwelijke geblindeerde ramen huist en is begin jaren 60 verhuisd naar het Mc Donaldpand.
    Als Aurora bestaan ze nog op de Vijzelstraat in Amsterdam.

  7. Ton Hooft

    Een goed idee voor een nieuwe serie en weer een mooi verhaal Arjan, dank!

  8. anton

    ARJAN DEN BOER
    leuk ik zelf verzamelaar Utrecht waar die boek kopen van verdween winkels hoe neer kom de boek ui zoals kruidenier veel meer vind het heel leuk wat u doet

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).