De toekomst van de tippelzone aan de Europalaan is al enkele tijd onderwerp van discussie in de gemeenteraad. Moet het blijven op dezelfde plek of moet er een nieuwe locatie worden gevonden ergens anders in de stad om zo woningen te kunnen bouwen op de huidige locatie van de tippelzone? SP-raadslid Nicole van Gemert heeft er een andere kijk op en schrijft een open brief: ‘Sluit de tippelzone’. 

“Utrecht is begonnen met een ‘multiloog’ over de toekomst van de tippelzone aan de Europalaan. Daarin tekent zich een meerderheid af voor verplaatsing van de tippelzone vanwege de woningbouw die op de huidige locatie voorzien is. De SP vindt dit een slecht idee.

De tippelzone is in 1986 ingesteld als antwoord op overlast vanwege straatprostitutie door verslaafde vrouwen in en rond het centrum van Utrecht. Daarnaast functioneerde de zone als vindplaats voor de hulpverlening. Van de oorspronkelijke doelgroep, Utrechtse kwetsbare en grotendeels verslaafde dakloze vrouwen, zijn niet veel vrouwen over. Op het moment werken er nog 25 vrouwen uit de zorgregio Utrecht, waarvan er 15 verslaafd zijn.

De politie, de Tussenvoorziening en de artsen zijn tevreden over de gang van zaken op de tippelzone en pleiten voor verplaatsing ervan. Zij geven onder andere aan dat sekswerkers een deel van hun eigenwaarde halen uit het werken op de tippelzone en de contacten in de huisartsenpost: ze verdienen zelf hun geld in een omgeving waar zij “zich gerespecteerd voelen”. In het Raadsdebat werd door voorstanders van de tippelzone gewezen op vrije wil en recht op ondernemerschap. Klinkklare onzin wat ons betreft. Als er ergens een plek is waar respectloos met vrouwen wordt omgegaan is het wel op een tippelzone. Straatprostitutie berust bovendien op een netwerk van fatale afhankelijkheidsrelaties waar verslaafde, kwetsbare vrouwen, dealers, pooiers en klanten onderdeel van uitmaken. Het kenmerk van verslaving is totale afhankelijkheid van het middel. Verslaving en vrije wil gaan helemaal niet samen.

Het uitstapprogramma werkt echter niet volgens de voorstanders van de tippelzone. Dat is niet verwonderlijk als ‘ander werk’ de doelstelling is. De betrokken vrouwen geven aan te oud te zijn en opleiding te missen voor ander werk. Logisch, van de 25 sekswerkers uit de regio Utrecht is meer dan de helft boven de 50. Voor iemand zonder langdurig (verslaafd) prostitutieverleden is het al moeilijk op die leeftijd om te scholen. De oudere vrouwen van de Europalaan weten niet meer wat een ‘normaal leven’ is. Juist dat normale leven kan hun schrik aanjagen na jaren van prostitutie en drugsgebruik. De veiligheid voelt juist onveilig. Om die reden kunnen ze terug verlangen naar hun oude bestaan. Dat zegt niet enkel de SP, dat is bewezen door heel veel onderzoek naar uitstapprogramma’s in andere steden. Een effectief uitstapprogramma (zoals Rotterdam in 2006 bood aan de vrouwen op de Keileweg) biedt onderdak, begeleiding en bovenal geen enkel contact met de oude werkplek, pooiers en dealers.

Landelijk zijn er nog maar vier tippelzones geopend waarvoor een sterfhuisconstructie geldt: er worden geen nieuwe vergunningen meer uitgegeven. Utrecht is daarmee de enige stad van Nederland die een doorstart wil maken voor een tippelzone: onbegrijpelijk.

Het lijkt erop dat de enigen die baat hebben bij het in stand houden van de tippelzone en de half miljoen euro subsidie die daarvoor jaarlijks beschikbaar is de hulpverleners zijn. De SP wil dan ook voorstellen dit bedrag te verdelen onder de vrouwen voor wie de tippelzone aanvankelijk bedoeld was. Voor 20.000 euro per persoon moet er een aardig alternatief voor behandeling en begeleiding naar zorg geboden kunnen worden toch?

De groep gebruikers van de tippelzone die er nieuw bij is gekomen, zoals transgenders en sekswerkers van buiten de zorgregio, hoeven wat de SP betreft niet door de gemeente gefaciliteerd te worden. Dat doet recht aan het ondernemerschap waar de voorstanders van verplaatsing van de tippelzone zo vurig voor pleiten.”

Nicole van Gemert
Raadslid SP